Yılan, örümcek, akrep! Türkiye’de panzehiri olsa da dikkat: 4 ipucu hayat kurtarıyor

Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Yılan ya da örümceklerle son yıllarda kent merkezlerinde daha sık karşılaşılabiliyor. Kış uykusundan uyanan yılanlar, birçok kişinin endişeli düşü olarak çimenlik bölgelerde piknik yapanlar başta olmak üzere birçok kişiyi huzursuz edebiliyor. Hakikaten Türkiye’nin dört bir yanından da yılan sokmalarıyla ilgili haberler gelmeye devam ediyor. Son olarak Artvin’de bir bayan bahçede asma yaprağı toplarken yılan tarafından ısırıldı. Sonrasında bulantı, karın ağrısı ve kaşıntı üzere belirtiler yaşayan bayan baygınlık geçirince yakınları tarafından acil olarak hastaneye kaldırıldı. Ağır bakımlık olan hastanın beynine pıhtı attı lakin tedavilerle yaşama yine bağlandı. Yine Elazığ’da halk ortasında ‘et yiyen örümcek’ olarak bilinen Sarıkız örümceğinin ortaya çıkması tedirginlik yarattı. Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Farmasötik Toksikoloji Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Ahmet Aydın ve Elazığ Bölgesi Veteriner Doktorlar Odası Lideri Veteriner Doktor Cazim Bulut, zehirli yılan ve örümceklerle ilgili çok kıymetli bilgiler verdi.

Türkiye’de şu ana kadar toplamda 59 cins yılandan 17’sinin zehirli olduğu biliniyor. Bu zehirli cinsler ortasında uzunlukları 15 santimetreye kadar ulaşabilen sarıkız örümcekleri de yer alıyor. Elazığ Bölgesi Veteriner Doktorlar Odası Doktor Cazim Bulut, son günlerde sıklıkla karşılaşılan yılanların iklim değişikliğinin bir göstergesi olabileceğine dikkat çekerek, bu durumun canlıların üreme devirlerinin uzamasına ve çiftleşme için uygun kuralların daha uzun müddet sağlanmasına bağlı olabileceğini söyledi. Bulut, ayrıyeten herkesin teknolojiye kolaylıkla ulaşmasının yılanları daha sık görmeye neden olabileceğini şöyle açıkladı:

“Gelişen teknoloji sayesinde geçmişe oranla artık çok daha fazla kişinin elinde telefonu ve internet erişimi var. Bu da yılan ya da örümcek görüldüğünde çabucak kaydedilmesine ve paylaşılmasına imkan sağlıyor. Hayvan popülasyonunda bir artış olmasa da medyaya daha fazla yansıdığı için popülasyonun arttığı zannediliyor.”

İnsanların, bu canlıların doğal ortamlarında daha çok vakit geçirmesinin, onlarla müsabaka ihtimalini de artırabileceğini hatırlatan Prof. Dr. Ahmet Aydın ise, “Yılanlar yaz aylarında kış uykusundan uyanarak etkin hale gelirler ve tabiatta, kırda, bağda ve bahçede yaygın olarak görülürler. Bahar ve yaz aylarının gelmesiyle insanlarımız daha çok kırda ve bahçede vakit geçirmeye başlıyor. Bu nedenle de yılanlarla karşılaşılma ihtimali bu devirde artışa geçiyor” diye konuştu.

RENKLERİNE ALDANMAYIN! İŞTE ZEHRİN İŞARETİ

Veteriner doktor Cazim Bulut, yılanların belirli başlı özellikleri sayesinde zehirsiz oldukları anlaşılsa da muhtemel sokulma anında bunun sorgulanmaması gerektiğine değindi. Bulut, zehirli yılanların dış görünüşlerindeki ayrıntıları şöyle sıraladı: “Kuyruklarının kısa ve keskin oluşu, başının üçgen halinde, göz etrafında pulların sık olması yılanın zehirli olduğu manasına gelir. Renklerinin bizi yanıltmaması gerekiyor. Farklı renklerde olsalar dahi tekrar de zehirli olabilir. En zehirli cinsler ortasındaki engerek yılanı dünyada ve Türkiye’de görülür. Gri ve kum renginde olabilirler.”

HAYAT KURTARAN 4 İPUCU

Prof. Dr. Ahmet Aydın yılan sokması durumunda en yakın sıhhat kuruluşuna gitmeden evvel yapılacak birinci yardımla ilgili 4 değerli ipucu paylaştı:

– Hastanın sakin tutulması sağlanmalı ve hareketleri sonlandırılmalı.

– Sıhhat kuruluşuna gitmek vakit alacaksa ve sokulan beden bölgesi kol ve bacaklar üzere uygun bir bölgeyse kalp hizasından aşağıda tutulmalı.

– Isırılan bölgenin üzerine soğuk uygulaması, zehrin bedende yayılmasını kısmen de olsa önleyebilir.

– Mümkünse ve görülmüşse ısıran yılanın fotoğrafı çekilmeli zira tedaviyi yönlendirebilir. Fakat çok da değerli değil. Çünkü Türkiye’deki panzehirler ülkemizde bulunan zehirli yılanlara tesirli polivalan (Bir mikroorganizmanın pek çok farklı alt tipleri yahut serotiplerine karşı geliştirilen ve canlıya uygulandığı vakit canlıyı bu mikroorganizmanın oluşturabileceği tüm enfeksiyonlara karşı koruyabilen aşı) bir panzehirdir.

“Yılan zehirleri esas hudut sistemi üzerinde, kaslarda, böbreklerde toksik tesir gösterirler. Kanamaya yahut damar içinde kan pıhtılaşmasına yol açarlar. Hücrelerin vefatına yol açarlar. Yılan ısırığı sonrası ısırılan bölgeye turnike uygulaması yapmayın, direkt buz koymayın, ısırılan bölgedeki zehri akıtmak üzere yanlış bir fikirle kesi atmayın ve ısırılan bölgeyi asla ağızla emmeyin.” – Prof. Dr. Ahmet Aydın

TEK TEHLİKE YILAN DEĞİL, AKREBE DE DİKKAT!

Yılanların yanında et yemesiyle anılan sarıkız örümcekleri ve gereğince dikkat çekilmeyen akreplerle ilgili de konuşan Prof. Dr. Aydın, “Ülkemizde örümcek ısırmalarına bağlı önemli zehirlenme olaylarına çok sık rastlanmıyor. Yaz ayları örümceklerin de yaygın bulunduğu mevsim lakin örümcekler çok fazla bir sorun oluşturmuyor. Örümceklere nazaran akrep sokmaları daha kıymetli bir sorun. Ülkemizde kıymetli akrep cinsleri bulunuyor. Her yıl muhakkak sayıda hadiseler görülüyor. Lakin akrep sokmalarından vefat oranı epeyce düşük. Akrep sokmaları için Sıhhat Bakanlığı’mız akrep panzehiri tedarik edip gereksinim duyulan hastanelere dağıtıyor” bilgisini paylaştı.

Prof. Dr. Aydın, doğal bir ortamda vakit geçirirken bu canlılara karşı alınacak tedbirleri de şöyle sıraladı:

–  Ayakkabılarınızı açık yerde çıkardıktan sonra tekrar giymeden evvel içlerini kesinlikle denetim edin.

– Yaşadığınız yerlerde taş ve ağaç yıkıntıları varsa bu bölgelerden uzak durun.

– Büyük taş yahut kaya kesimlerini yerinden oynatmak isterseniz dikkatli olun, altında bir yılan yahut akrep olabilir.

–  Ayakkabıların boğazlı olması güzel bir tedbir olabilir.

–  Uzun otlar ortasında dolaşmayın.

–  Yerde dolaşırken bir çubuk yahut sopa ile otları denetim ederek ilerleyin.

–  Ayaklarınızı sert olarak yere vurup gürültü çıkarın. Bu, yılanların uzaklaşmasını sağlar.

–  Gözünüzün görmediği yerlere el yordamıyla ulaşmayın.

– Yerde meyyit bir yılan görseniz dahi çıplak elle dokunmayın. Yılan meyyit olsa bile refleks olarak ısırık meydana gelebilir.

– Yerde çadır gibisi bir kamp yapılacaksa çadır yahut kamp etrafının bir böcek öldürücüyle çevrilmesi bu canlıların yanınıza gelmesini önleyebilir.