Yeni minimum fiyat 11 bin 402 lira

Mithat Yurdakul / Ankara – Asgari fiyatta orta artırım muhakkak oldu. Yeni taban fiyat, temmuz ayından itibaren yüzde 34 artışla net 11 bin 402 lira olarak uygulanacak. 480 doların üzerinde bir sayıya karşılık gelen yeni taban fiyatla, “500 dolar” gayesine de yaklaşılmış oldu. Toplantıda ortak mutabakata imza atan emekçi temsilcileri, dolar bazında en yüksek taban fiyata ulaşıldığına dikkat çekerken, patronlar ise açıklanan sayıdan istihdamın olumsuz etkilenmeyeceğini vurguladı.

Asgari Fiyat Tespit Komisyonu’nun, taban fiyata orta artırımı görüşmek üzere üçüncü toplantısı dün yapıldı. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Türk-İş Lideri Ergün Atalay ve TİSK Lideri Özgür Burak Akkol, toplantının akabinde ortak açıklama yaptı.

Reel yüzde 312 artış

Işıkhan, şunları söyledi: “Asgari Fiyat Tespit Kurulu çalışmalarımız, personel ve patron taraflarının uzlaşmasıyla sonuçlanmıştır. 2023 yılının ikinci yarısında geçerli olacak brüt taban fiyat fiyatı 13 bin 414 lira, net taban fiyat meblağı 11 bin 402 lira olarak belirlenmiştir. Yaptığımız bu artışla yüzde 34 üzere enflasyon oranının oldukça üzerinde refah hissesini içeren bir oranla orta artırımı gerçekleştirmiş bulunuyoruz. Geçtiğimiz yılın ikinci yarısına nazaran de taban fiyatı yüzde 107 oranında artırmış bulunuyoruz. Taban fiyatı 2002 yılına nazaran nominal olarak 61 kat artırdık. Gerçek olarak yaklaşık yüzde 312 artış sağladık. Böylelikle çalışan bölümü enflasyona ezdirmediğimiz üzere refah artışından önemli bir hisse vermiş bulunuyoruz. Geçtiğimiz 6 ayda 400 lira olarak uyguladığımız minimum fiyat takviyesini önümüzdeki 6 ayda 500 lira olarak uygulamaya devam edeceğiz.”

Enflasyon vurgusu

Atalay ise sürecin bayramdan evvel sonlanmasından ötürü keyifli olduğunu belirterek, “Bu süreçte de 2-3 kere Bakan beyefendi ile görüştüm, dün (pazartesi) akşam da Cumhurbaşkanı’mızla görüştüm. Geçen sene temmuz ayında yüzde 30 civarında bir orta artırım olmuştu. Bu sene de yüzde 34 civarında bir orta artırım oldu. Enflasyon durmadığı anda artırım almanın da bir manası olmuyor” dedi. Atalay, eski Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in taban fiyat için işaret ettiği 500 dolarlık düzey için de “Yıllardır Türkiye’de yaşıyoruz ve TL üzerinden konuşuyoruz süreci. Dolar üzerinden de baktığımız vakit minimum fiyat şu anda 486 dolar düzeyinde. Tahminen de taban fiyat tarihinin dolar bazında bakıldığı vakit en yüksek sayısı. Bu kusursuz bir şey mi, değil. Ama bugünün kaidelerinde olması gereken buydu, bunu yaptık” diye konuştu.

İstihdam gözetildi

TİSK Lideri Özgür Burak Akkol ise, “Dengeli bir sayı için çalıştık. Bugün bütün imkanlarımızı sonuna kadar zorlayarak hem çalışanımızı, hem işletmecilerimizi, hem de istihdamı gözeten bu sayıya evet demenin memnuniyeti içindeyim. Tüm çalışanların fiyatlarının minimum fiyat kadar olan kısmından vergi alınmaması uygulaması devam ediyor. Devletimiz sağ olsun, bu hususta daha evvelki uygulamanın devamını sağladı. 500 TL minimum fiyat dayanağı için de Cumhurbaşkanı’mız ve bakanımıza bir sefer daha teşekkür ediyorum” diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Taban Fiyat Komitesi tarafları olan TİSK Lideri Özgür Burak Akkol, Türk-İş Lideri Ergün Atalay ve Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ile bir ortaya geldi.

Yoğun görüşme trafiği

Asgari fiyata orta artırım, 3 toplantının akabinde belirlenirken, liderler seviyesindeki görüşmelerle de süreç hızlandırıldı. Taban fiyatta toplantılar devam ederken evvelki gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı ziyaret eden Türk-İş Lideri Atalay, minimum fiyatla ilgili talep ve toplantılarda gelinen noktayı aktardı. Atalay, Erdoğan’la görüşmesinin akabinde da Çalışma Bakanı Işıkhan ve TİSK Lideri Akkol ile üçlü görüşme yaptı.

‘Uzlaşı kültürü ile belirlendi’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni taban fiyatın aşikâr olmasının akabinde toplumsal medya hesabından paylaşımda bulunarak, “Asgari fiyat temmuz ayından itibaren net 11 bin 402 TL olarak uygulanacaktır. Milletimize iyi ve uğurlu olsun. Personel ve patron tarafları başta olmak üzere, uzlaşı kültürü içerisinde taban fiyatın belirlenmesinde emeği geçen tüm paydaşlara milletim ismine teşekkür ediyorum” tabirlerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, taban fiyat orta artırımı ile birlikte yeni minimum fiyatın net 11 bin 402 lira olduğunu belirterek “Süreci ortak akıl, istişare ve uzlaşı ile neticelendiren emekçi ve patron temsilcilerimize teşekkür ediyorum. Çalışma barışını koruyacak adımlar atmaya devam edeceğiz” dedi.

Prim borçlanması, yaşlı aylığı, kıdem tavanı artacak

2 bin 896 liralık net minimum fiyat artırımının açıklamasının akabinde, minimum fiyata endeksli birçok ödeme ve maaşta da artış yapılacak. Artırım sonrasında işsizlik ödeneği en düşük 5 bin 365, en yüksek 10 bin 731 lira olacak. Doğum ve askerlik prim borçlanmasında en düşük prim günlük 143 liraya, en yüksek prim de 930 liraya yükselecek. 1 Temmuz’dan itibaren taban ücretlinin kıdem tazminatı tavanı 13 bin 414 lira olurken, hala 2 bin 604 TL olarak uygulanan 65 yaş aylığı da 3 bin 490 lira olarak güncellenecek. Engelli aylığı da yeni artırımla yüzde 40 ve üzeri engelliler için 2 bin 329 lira, yüzde 70 ve üzeri için 3 bin 497 liraya yükselecek. Günlük rapor parası ayakta tedavide 299,57 lira, yatarak tedavide 224,75 liraya çıkacak. 1 Temmuz 2023’ten itibaren stajyer maaşları 3 bin 420 liraya, SGK’nın uyguladığı aylık GSS primi 402,42 liraya, isteğe bağlı sigortalılıkta prim meblağı en düşük 4 bin 291 liraya, en yüksek 32 bin 195 liraya yükselecek. Prime temel çıkarda taban ve tavan fiyatlar ise 13 bin 414 lira, 100 bin 605 lira olarak güncellenecek.

İş insanları ne dedi?

İş dünyası temsilcileri, 11 bin 402 lira olarak belirlenen yeni minimum fiyatı genel olarak olumlu formda karşıladı. Kimi iş insanlarının hususla ilgili görüşleri şöyle:

Dış Ekonomik İlgiler Konseyi (DEİK) Lideri Nail Olpak: “Asgari fiyatta yapılan yüzde 34 oranında artırım ile emeğin ulusal gelirden aldığı hissenin hak ettiği düzeylere gelecek olmasını, büyümenin kapsayıcılığını artırması bakımından kıymetli buluyoruz. Patron üzerinde oluşacak yükün bir kısmının devletimiz tarafından karşılanması da rekabetçiliğimize mani oluşturmaması bakımından kıymetli olacaktır.”

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç: “Yeni minimum fiyat çalışma hayatımızın paydaşlarına güzel olsun. Çalışanın alım gücünün, enflasyonun üzerinde bir refah artışı ile korunması memnuniyet verici. Minimum fiyat paketinde üç bahsin daha yer almasının faydalı olacağı kanaatindeyim. Birincisi, gelir vergisi dilimlerinin asgari fiyat artışı ve son 5 yılda yaşanan kayıplar dikkate alınarak güncellenmesi. İkincisi kıdem tazminatı tavanının enflasyon kadar yükseltilmesi. Üçüncüsü ise SGK üst limit çarpanının evvelki oranlara çekilmesidir.”