Yaz geldi, 20 milyon bakteri su şişesine girdi! 3 uzmandan 2 tahlil, olmazsa atın
Betül Topaklı / Milliyet.com.tr – Güne su içerek başlayın, birinci litreyi sabah için ve iş yerinde masanızda yahut kolunuzun uzanabileceği bir yerde bir şişe tutun. Bu kelamları bol su tüketmenin değerine vurgu yapan uzmanlardan sık sık duyuyoruz. Peki, içilen su ölçüsünü belirlemek için gün içinde kullandığımız şişeler ne kadar pak? Gereğince temizlenmeyen şişeler hangi hastalıkların ortaya çıkmasına neden oluyor? Su kapları içerisinde kolera, sigella, salmonella, aeromonas, lejyonella üzere bakteriler, giardia ve amip üzere parazitler ve de norwalk ile rotavirüs bulunabileceğini söyleyen İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayça Kaya, “Hepsinin ortak noktasına baktığımızda bulantı, kusma ve ishale sebep olduğunu görüyoruz. Özellikle otomobilde uzun mühlet bekletilmiş su şişelerinin tekrar tekrar kullanılması ya da beklemiş ve sonrasında soğutulan sularda pek çok mikrop canlı kalabiliyor. Waterfilterguru.com isimli bir internet sitesinin yayımladığı bir çalışmaya nazaran, tekrar kullanılabilir su şişeleri ortalama olarak 20,8 milyon bakteri ünitesi (CFU) içeriyor. Bu da klozet kapağındaki mikroplardan 40 bin kat daha fazla” dedi.
“Yeniden kullanabildiğimiz birçok eserde toz, kir ve kalıntı birikmesi sonucunda bakteri oluşur. Bilhassa su şişeleri nem faktöründen ötürü bakteri oluşumuna çok müsait bir ortama sahiptir. Bu sebeple birden fazla kullanılan su şişelerinin bakteri oluşumuna davetiye çıkarttığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Yaz aylarının gelmesiyle birlikte pet şişe kullanımı artmaya başladı. Pet şişeler, bilhassa de güneş altında kalanlar ya da otomobil içerisinde bekletilenler BPA (Bisfenol A) riski taşıyor. Yapılan araştırmalar, plastiğin hammaddesinde bulunan BPA’nın bilhassa kadınlık hormonu olan östrojeni taklit ederek erkeklerde infertiliteye yol açabileceğini; kalp hastalıklarından hormonal problemlere, kanserden gelişim bozukluğuna kadar pek çok hastalığa sebep olabileceğini ortaya koyuyor. Bu ziyanlı husus nedeniyle plastik şişelerde sunulan suların kalitesinin yanı sıra tadı ve aroması da bozuluyor.” Uzm. Dr. Ayça Kaya
SU ŞİŞESİ PAKLIĞI NASIL YAPILMALI?
“Pet şişeler yerine cam şişelerde sunulan yahut çelik ya da cam matara almak, bu yolda atacağınız birinci adım olabilir” diyen Dr. Ayça Kaya, “Özellikle dışarıda tezgahlardan ve marketlerden alınan su şişelerini kesinlikle deterjanlı ve nemli bir bezle dezenfekte etmelisiniz. Günlük paklık için de cam ya da çelik mataranızı sıcak sabunlu su karışımıyla doldurun, sallayın ve kesinlikle bol su ile durulayın. Kapaklar ve üstü hareketli kesimler daha fazla toz, kir ve kalıntı barındırabiliyor. Bu sebeple pak bir fırçayla girintili kısımları ayrıntılıca temizlemek daha yanlışsız olacaktır. Eğer su şişenizi temizlemeyi uzun mühlet ihmal ettiyseniz, şişeyi gece boyunca sirkeli su çözeltisinde bekletin, durulayın ve tekrar kullanmadan evvel büsbütün kurumasını bekleyin. Kullandığınız matara ya da şişelerin hijyenine dikkat ederseniz mikropların oluşumunun önüne geçebilirsiniz” diye konuştu.
‘HORMANLARI BOZUYOR, KANSERE YOL AÇIYOR’
Birden fazla kullanılan şişelerin içinde su pak olsa da tortular olabildiğini söyleyen Nükleer Tıp Uzmanı Dr. Mari Benli de, “O tortuların içinde insan sıhhatine ziyan verebilecek çeşitli mikroorganizmalar üreyebilir. Bu durumun önüne geçmek için birkaç kullanımdan sonra su şişeleri sıcak ya da ılık sabunlu suyla yıkanmalı. Birtakım sular büyük sert plastiklerde satılıyor. Bu eserlerde plastiklere sertlik vermesi için bisfenol denilen kimyasal bir unsur kullanılıyor. Kelam konusu bu plastikler çok fazla sıcağa maruz kalırsa bisfenol suya karışabiliyor. Doğal kaidelerde bisfenolün ziyanlı olduğuna dair bir durum kelam konusu değil ancak çok bir bulaşma olduğunda birtakım organların ve hormonların çalışmasını bozuyor. Hatta ileri seviyede bedene girişi olursa kansere neden oluyor. Gün içinde su içmek için kullanılan şişelerin paklığına itina gösterilmeli” ihtarında bulundu.
Günlük kullanılan su şişelerinin ağızdaki neme ve bakterilere kalıcı olarak maruz kaldığını belirten Besin Mühendisi Ebru Akdağ, “Bu nedenle şişede ziyanlı bakteri üremesi riski her vakit mevcuttur. Su şişenizi nizamlı olarak yıkamazsanız, bakteriler kabın içinde gelişmeye başlayacak ve içine koyduğunuz suyu kirletecektir. Şişede bakteri biriktiğinde, beğenilen olmayan makûs koku oluşur ve su içmeyi zevksiz hale getirir. Buna ek olarak şişedeki dingin su uzun mühlet el değmeden bırakılırsa şişede küf oluşmaya başlayabilir. Küf oluşumu nem ve bakteri birikiminden kaynaklanır” bilgisini paylaştı.
TEK KULLANIMLIK PET ŞİŞE TEKRAR KULLANILIR MI?
“Su kabı içerisinde bulunabilecek mikroorganizmalar; su kabının kullanım sıklığı, içerisinde taşınan suyun birinci yükü, su kabının kullanım formu, kullanım boyunca nasıl koruma edildiği, paklık sıklığı ve metodu üzere faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir” diyen Ebru Akdağ, “Tek kullanımlık plastik şişelerin tekrar kullanılması önerilmiyor. Yine kullanılan şişeler bakteri ve hastalığa neden olan öteki organizmalarla kontamine olabilir. Bu biçim şişelerin tekrar kullanılması insanların sıhhatini riske atıyor. Tekrar kullanılabilir su şişelerinin sistemli olarak temizlemesi gerekir” dedi.
Şişelerin paklık metodu ve sıklığının şişenin gereç tipine, dizaynına, tekrar doldurma sıklığına ve tüketim davranışına bağlı olarak farklılık gösterebildiğine değinen Ebru Akdağ, “Direkt şişeden tüketimin, ağız florasında doğal olarak bulunan mikroorganizmaların şişe içeriğindeki suyun mikrobiyal kalitesini etkileyebileceği biliniyor. Paklık sırasında su şişesinin tüm bileşenlerinin (kapak, pipet, conta gibi) tekrar birleştirilebilecek halde ayrılması ve tüm modüllerin paklığa dahil edilmesi uygun olacaktır” teklifinde bulundu.
“Su ile ambalaj materyali ortasında suyun tadını ve kokusunu etkileyebilecek rastgele bir olumsuz etkileşim olmaması için ambalajlı suların serin, kuru ve direkt güneş ışığına maruz kalmayan pak bir ortamda koruma edilmesi gerekir. Gün ışığına maruz kalan sularda yosunlaşma görülebilir, etiket renginde solma ortaya çıkabilir. Bilhassa yaz aylarında dışarıda bekletilen ya da otomobilde unutulan plastik ambalajlı sulardan kaçınılmalı.” Besin Mühendisi Ebru Akdağ
ÇAMAŞIR SUYU YERİNE KABARTMA TOZU, SİRKE
“Günlük kullanımda en uygunu cam şişe kullanımı” diyen Ebru Akdağ, “Ancak ışığa karşı daha korunmasız kalması ve taşıma zahmeti üzere nedenlerle suya uygun başka ambalaj çeşitleri de kullanılabilir. Kıymetli olan yanlışsız şartlarda saklamak ve paklığına dikkat etmektir. Birtakım su şişeleri bulaşık makinesinde yıkanabilir ama deterjan artığı kalmadığı ve uygunca durulandığı denetim edilmeli. Şayet su şişelerinizin daha ağır bir paklığa gereksinimi varsa, bikarbonat (kabartma tozu) yahut sirke kullanılabilir. Tüketilmesi inançlı olmadığı ve koku bıraktığı için çamaşır suyu kullanmaktan ise kaçınılmalı. Şayet şişede görünür siyah küf lekeleri varsa yeterlice yıkanmalı, fırçalanmalı ve durulanmalıdır” açıklamalarında bulundu.