Washington’da kritik buluşma

Aydın Hasan – Türkiye ile ABD ortasında son 10 yıllık devir içinde artan meselelerin diplomatik yoldan tahlili için değerli adımlardan biri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Lideri Joe Biden’ın Ekim 2021’de Roma’daki görüşmelerinde atıldı. Bu görüşmede, Türkiye-ABD Stratejik Sistemi oluşturulması kararı alındı. Rusya’nın Ukrayna’ya 24 Şubat 2022’de başlattığı askeri herakatın akabinde, Türkiye ile ABD ortasındaki temas trafiği de arttı. Bu mutabakat çerçevesinde birinci toplantı, 4 Nisan 2022’de Ankara’da bakan yardımcısı düzeyinde yapıldı. Bakan seviyesinde iştirakin olduğu iki toplantı ile birlikte bugüne kadar dört toplantı yapıldı. Sistemin son toplantısı, 18 Ocak’ta yapılmıştı. 

Türkiye-ABD Stratejik Sisteminin beşinci toplantısı, dün Washington’da düzenlendi. Yedi saat vakit farklı nedeniyle toplantı Türkiye saati ile dün akşam saatlerinde gerçekleşti. Askeri yetkililer ile MİT’ten de temsilcilerin yer aldığı kurumlararası Türk Heyeti’ne Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Burak Akçapar başkanlık etti. Heyet, ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşarı Victoria Nuland ve üst seviye ABD’li yetkililerle istişarelerde bulundu. Dışişleri Bakanlığı’nın toplantı öncesi yapılan açıklamasında, “İstişarelerde ikili alakaların yanı sıra, bölgesel hususların ve milletlerarası gelişmelerin ele alınması öngörülmektedir” denildi. 

Vilnius denklemi 

Öte yandan NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Toplantısı, 11-12 Temmuz 2023’te Litvanya’nın başşehri Vilnius’ta yapılacak. ABD idaresi ile NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, tepeye kadar İsveç’in NATO’ya girişinin onaylanmasını istiyor. Finlandiya, Türkiye’nin onayının akabinde 4 Nisan’da NATO’ya katıldı. İsveç’in NATO’ya katılması için de Türkiye ve Macaristan’ın onayı gerekiyor. 

F-16 evrakı masada

Stratejik Sistem toplantısının gündeminde öne çıkan öteki belgelerin şunlar olduğu yorumu yapıldı: 

Türkiye’nin ABD’den 40 adet F-16 Blok 70 savaş uçağı ve F-16’lar için 79 adet modernizasyon kiti satın almak için yaptığı askeri satın alma talebi. 

ABD ile Türkiye’nin program iştirakinin sonlandırılmasına ait idari, mali ve türel hazırlıkların tamamlandığı F-35 belgesinin ele alınması. F-35 teşebbüsünden ötürü Türkiye’nin alacaklarının müzakeresi. 

Türk savunma sanayiinin CAATSA yaptırımları dışına çıkarılması. 

Terör örgütü PKK ve DAEŞ ile Irak ve Suriye’de gayret edilmesi. 

Rusya-Ukrayna Savaşı. 

Karadeniz Tahıl Koridoru. 

İki ülke ortasında güç ve ticaret alanındaki ilgiler. 

Fidan ile Blinken bu hafta görüştü

İki ülke ortasındaki son üst seviye temas, 21 Haziran’da yapılmıştı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 21 Haziran’da İngiltere’de Ukrayna konferansı kapsamında görüştü. ABD ve kimi batılı ülkeler, İsveç’in NATO üyeliğinin Litvanya’da yapılacak NATO tepesi öncesinde onaylamasını gerektiğini açıkça lisana getiriyor. İsveç’in NATO üyeliği için Türkiye’nin yanı sıra Macaristan’ın da onayı gerekiyor.