Üzüm hoşaflı ‘Çanakkale Menüsü’ gerçek değil!
Çanakkale Savaşları’nın üzerinden 108 yıl geçmesine karşın, periyoda dair yeni doğrular ortaya çıkıyor. ÇOMÜ AÇASAM Müdür Yardımcısı Öğretim Vazifelisi İsmail Sabah, Çanakkale Savaşları üzerinde son 2 yıldır yaptığı arşiv çalışmasında çok sayıda Osmanlıca yazılmış harp ceridesini inceledi. Sabah, çalışmalarında, bugüne kadar Çanakkale Savaşları’nda misyon alan askerlerin beslenmesiyle ilgili, toplumsal medyada dolaşan üzüm hoşaflı ‘Çanakkale Menüsü’ ismi altında paylaşılan listenin yanlış olduğunu ortaya çıkardı. Çanakkale Savaşları’nın yakın tarihin en değerli olayları ortasında yer aldığını söyleyen İsmail Sabah, “Her sene büyük merasimlerle kutluyoruz. Her sene üzerine onlarca konuşma, yayın yapılıyor. Fakat toplumsal medyada bazen süratle yayılan yanlış bilgilerin önüne geçmekte zorlanabiliyoruz. Bunlardan bir tanesi de her sene ‘Çanakkale’de askerin yemek menüsü’ ismi altında toplumsal medyada paylaşılan ve birçok kişinin de görmüş olabileceği üzüm hoşafı içerikli meşhur bir liste. Lakin biz Çanakkale Cephesi’ndeki askerlerimizin tuttuğu kayıtlara; yani harp ceridelerine, muharebe takrirlerine, raporlara baktığımız vakit aslında olayın bu türlü gerçekleşmediğini çok rahat görebiliyoruz” tabirlerini kullandı.
‘İRADENİN EN GÜÇLÜ HASSASİYET GÖSTERDİĞİ CEPHE’
Sabah, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Çanakkale Cephesi ki direkt İstanbul’a yönelik bir tehdit, yani aslında devletin bir manada varlığına yönelik bir taarruz olduğu için o devirdeki iradenin en güçlü bir formda hassasiyet gösterdiği bir cepheden bahsediyoruz. Çanakkale Cephesi, Zığındere Muharebeleri üzere 1 haftada 16 bin yahut 19 Mayıs 1915 taarruzunda olduğu üzere 1 gecede 10 bine varan zayiatın verildiği muharebeleri hariç tutarak, günlük 300 zayiatın verildiği 1 cepheden bahsediyoruz. Dokümanlar bize şunu söylüyor; Çanakkale, o kadar kıymetli ki insan ve cephane mevcudunun hep korunması gerektiğine yönelik buyruklarla karşılaşıyoruz. Çanakkale Cephesi bu kadar değerliyken, asker ve cephane noksanı mümkün mertebe tamamlanmaya çalışılıyorken, askerin aç bırakılması ne kadar mantıklı?
‘ASKERİN GÜNLÜK YEMEĞİNİN KALORİSİNİ TABUR TABİPLERİ TUTUYOR’
Harp ceridelerinde 5’inci Kolordu Komutanlığı nezdinde kurulan ‘Menzil Teşkilatı’ vasıtasıyla Trakya’dan ve Anadolu’dan alınan erzakların Çanakkale Cephesi’nde savaşan askerlerin doyurulması için taşındığının anlaşıldığını söyleyen Sabah, “Hatta önemli muharebe günlerinin harp ceridelerini incelediğimizde askerimizin, etli nohut, zeytinyağlı bakla üzere sağlıklı yiyeceklerle beslendiğini çok rahat söyleyebiliriz. Hatta iş bununla da kalmıyor. Askerin beslenmesi, savaşma azmini koruyabilmesi açısından çok değerli olduğu için, askerin günlük yediği yemeğin kalorisi dahi tabur hekimleri tarafından tutuluyor. Bu tutulan defterler alaya ve oradan tümene gönderiliyor. Aslında savaşı yöneten kumandanlar, buyruğunda savaşan askerin de günlük aldığı kaloriyi takip edebiliyor. Çanakkale’de bu hassasiyeti de görüyoruz” dedi.
‘ERZAĞIN OLMADIĞINI SÖYLEMEK MÜMKÜN DEĞİL’
Sabah, kelamlarının devamında, “Çanakkale’den bahsederken bu gerçekleri de göz önüne almak durumundayız. En kanlı muharebelerin olduğu günde dahi askerin çok uygun bir formda beslendiğini söyleyebiliriz. Önemli muharebelerin olduğu günlerde, bazen cephe gerisinden bu yemeklerin taşınmasında düşünce yaşanabiliyor. Zira o çizgilere giden orta yollarda, bazen geriye taşınan yaralılar nedeniyle yollar tıkanabildiği için bazen ön çizgideki askerlere yemekler geç gidebiliyor. Askerin aç kaldığını söylemiyoruz. Çeşitli sebeplerden ötürü yemeğin geç gidebilme durumu kelam konusu olabiliyor. Çanakkale Cephesi’nde askerin açlığından bahsedeceksek, yalnızca gecikmeye bağlı bir açlıktan kelam edebiliriz. Erzağın olmadığını, askerin yetersiz beslendiğini söylemek mümkün değil” diye konuştu.