Türkiye’den bir Leylek Jonas geçti! Birinci ve son defa fotoğrafladı: ‘Öldü fakat hayat da verdi’

Fazilet Şenol / Milliyet.com.tr – Leylek Jonas tam 10 yıl evvel 10 Mayıs 2013’te Almanya, Buchhorst’ta dünyaya geldi. Kuş bilimcileri tarafından şimdi yavru bir leylekken uydu takip aygıtı takılan Jonas işte bu halde bilimin bir kesimi oldu. ‘Animal Tracker’ isimli bir uygulamayla verici takılan kuşların göç yollarını izleyen araştırmacılar ve kuş gözlemcileri, böylelikle Jonas’ı günlük olarak takip ediyor ve nerelerden geçtiğini, konakladığını görebiliyordu. Yıllar sonra Jonas yetişkin bir leylek oldu ve bu defa doğduğu Buchhorst yakınlarında öbür bir bölgede eş bulup yuva kurdu. Ve yıllar boyunca eşiyle her bahar o yuvada buluştu.

TÜRKİYE’DEN GEÇMEYİ İHMAL ETMEDİ

Yolculuk güzergahında Türkiye’den geçmeyi de ihmal etmedi Jonas. Hatta onu Türkiye’de gören meraklı kuşseverler imgelerini fotoğraflıyor, toplumsal medyada paylaşıyordu. Jonas böylelikle Türk basınının da dikkatini çekti. Jonas’ın popülerliğini, “‘Bu gece Konya’da mola verdi’ üzere konuşamalar lisana geldikçe, toplumsal medya da bunu canlı tuttukça insanların ilgisi arttı” diyerek yorumlayan Alper Tüydeş, Jonas’la müsabaka öyküsünü şöyle anlattı:

“Ben zati yaban hayatı fotoğrafları çekiyorum. Adem Amca’yla Yaren Leylek öykümüz de var. Yaren Leylek’i bekliyorken tesadüfen Jonas’ı gördük. Hatta o an sanki ‘Yaren Leylek de burada mıdır’ diye heyecanlanmanıza sebep olmuştu. Ben fotoğraf çekerken vericili kuşların ayağında halka oluyor, o kuşlarla yakından ilgileniyordum. Avrupa’daki leyleklerin birden fazla Türkiye’den geçiyor, bir kısmı Cebelitarık Boğazı’ndan geçiyor fakat Avrupa’daki göçmen kuşların birçok Türkiye’den geçiyor. Jonas da 2021’de Bursa Karacabey’den geçiyor. Ben de bunu uygulamadan görünce fotoğraflarını çektim. ‘Bu leylek buradan 8 yıldır geçiyor’ diye öyküsüyle birlikte paylaşınca büyük dikkat çekti. Beşerler öyküsünü bildiği şeylere daha çok bağlanıyorlar, bu sebeple ben de paylaşınca beşerler Jonas’a daha da bağlandı.”

‘EN SON FOTOĞRAFLAYAN BİZLER OLMUŞTUK’

Türkiye’de Jonas’ın gündem olmasının ve basında ilgi görmesinin hoş bir gelişme olduğunu ve bu duruma sevindiğini söyleyen Tüydeş, “Basının epey makûs haberin dışında Jonas’a yer vermesi, kuşların da bir paparazisi olması hoşuma gidiyor. Zira kuş gözlemciliğine merak salınması hoş bir şey. Mesela 2022’nin mart ayında yaşanan kar yağışı sonrası 2 hafta kadar İstanbul’da İSTAÇ’a ilişkin tesiste konakladı Jonas. Bu yıl yeniden bahar göçünde İSTAÇ tesislerinde mola verince kısa müddette toplumsal medyadan örgütlenip İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nden aldığımız müsaadeyle görevlilerin de eşliğiyle çöplüğe girip onu fotoğrafladı. Böylelikle Jonas’ı en son fotoğraflayanlar bizler olduk” tabirlerini kullandı.

Jonas, Alper Tüydeş’in onu son kere görüp fotoğraflamasının akabinde 2 ay sonra kartal hücumuyla öldü. Vefatının bu türlü olmasının Jonas’ın tabiattaki misyonunun tamamladığı manasına geldiğini belirten Tüydeş, “Yani bir avcının kurşunuyla da ölebilirdi lakin o var olma sebebi olan tabiatın bir kesimiydi. O da hayatta kalmak için balıkları ve yılanları öldürdü. Sonra da bir kartal onu öldürdü ve o kartal da onu yavrularına götürdü. Onu avlayan kartal da jenerasyonu tehlike altında olan bir çeşit aslında. Öldü fakat bir öteki hayvana hayat verdi. Tabiatın döngüsünde bu var. Tabiattaki her olayı insanî olarak değerlendirdiğimiz vakit işin içinden çıkılmaz bir hâl alıyor. Jonas tabiattaki misyonunun her anını her etabına kadar kıymetlendirdi. 10 yılın 6 yılında üreme yaptı, yavrularını büyüttü, tabiata çeşitli yavrular bıraktı. Sonra ömrünü yitirdi” ayrıntısını paylaştı.

‘BİR YAKINIMI KAYBETMİŞ GİBİYİM’

Şu an Jonas’ın vericisinin hâlâ kartal yuvasından sinyal verdiğini lakin akkuyruklu kartalın jenerasyonu tükenmekte olduğu için sinyalin kapatıldığını belirten Tüydeş, “Aslında bu, farklı bir durum zira kartallar bu kadar büyük cüsseli bir hayvanı çok ender avlarlar. Demek ki biraz aç kalmış diye yorumluyorum” dedi. Berbat haberi 2 gün evvel Almanlar tarafından aldığını söyleyen Tüydeş, Jonas’ın vefatıyla ilgili hislerini şue biçimde söz etti:

“Türkiye’de birçok takipçisi vardı, üzülerek bu durumu seninle de paylaşmak istedik’ dediler. Açıkçası üzüldüm zira 10 yıldır buradan geçiyordu ve çeşitli vakitlerde yolum onunla kesişmişti. 2021 yılında ve 2023 yılında şahsen yerinde gördüm yaşarken, hatta Almanlara, ‘Denk gelirim belki’ diye haber veriyordum. Bir tanıdığımı kaybetmiş üzere oldum zira kıssasını bildiğim ve yolumun kesiştiği bir kuştu. Türkiye’de de birçok beşere kuşları, kuş göçünü ve doğayı sevdirmeyi başarmış bir hayvandı.”