Türkiye istediğini aldı! NATO tarihinde bir birinci
GÜLDENER SONUMUT – Uzun müddettir tartışılan ve bu maksatla ağır diplomasi yürütülen Türkiye’nin İsveç’in NATO üyeliğine onay vermesi konusunda Litvanya’nın başşehri Vilnius’ta uzlaşıya varıldı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ortasında görüş ayrılıklarının giderilmesi konusunda mutabakata ulaşıldığını açıkladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün 11-12 Temmuz’da düzenlenecek NATO Tepesi için Litvanya’nın başşehri Vilnius’a gitti. Erdoğan, NATO Genel Sekreteri Stoltenberg ve İsveç Başbakanı Kristersson ile bir ortaya geldi. Heyetler ortasında yapılan iki turlu görüşmelerin akabinde basın mesuplarının önüne çıkan Stoltenberg, İsveç’in terörle çaba kanunu ile terörizmin finansmanı konusunda yasal düzenlemeleri hayata geçirme konusunda hareketleneceğini bildirdi. Bununla birlikte İsveç ile Türkiye ortasında güvenlik çalışma kümesi oluşturulmasının kararlaştırıldığını kaydeden Stoltenberg, Stockholm’ün Türkiye’ye terörle gayret konusundaki dayanağının de NATO üyeliği ile devam edeceğini vurguladı.
TARİHİNDE İLK
NATO nezdinde terörle gayret koordinatörü atama kararı aldığını açıklayan Genel Sekreter, terörle uğraş konusunun İttifak açısından son derece değerli olduğunu hatırlattı. Bu bağlamda, NATO’nun terörle uğraş koordinatörünün de müttefiklerin terörizme karşı yürütecekleri çalışmalara takviye vereceğini, üye ülkeler ortasında eşgüdümü sağlayacağını da bildirdi.
AB TAAHHÜDÜ VERDİ
İsveç’in Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne üyelik sürecine de kapsamlı dayanak verme taahhüdünde bulunduğunu vurgulayan Stoltenberg, Stockholm’ün, Türkiye’nin AB vize muafiyeti ve Gümrük Birliği çağdaşlaştırma çalışmalarına da teşvik edici nitelikte takviye sunacağını açıkladı. Stoltenberg’in bu tabirleri, görüşme sonrası yapılan üçlü ortak açıklamada da yer aldı. Görüşmelerin yapan ve sıcak bir ortamda geçtiğini hatırlatan Stoltenberg, geçtiğimiz yıl Madrid doruğunda imzalanan üçlü mutabakat muhtırasında yer alan unsurların hayata geçirilmesi konusunda daha ayrıntılı ve kapsamlı mutabakat sağlandığının altını çizdi.
NATO himayesinde Kristersson ile Erdoğan ortasında sağlanan muahedenin “tarihi nitelikte” olduğunu söyleyen Stoltenberg, muahedenin, yıllardan sonra birinci sefer NATO nezdinde bir terörle çaba koordinatörü atanmasına da vesile olduğuna dikkat çekti. Bununla birlikte İsveç’in NATO üyelik sürecine istinaden Türkiye’nin, üyelik senedinin TBMM’deki onay sürecini imkanlar dahilinde başlatacağını da tabir eden Stoltenberg, bu sürece hürmet gösterilmesi gerektiğinin altını çizdi. İsveç’in üyelik senedinin TBMM’de ne vakit onaylanacağı konusuna ait şimdi bir tarih veremediğini lisana getiren Stoltenberg, lakin kıymetli olanın, Türkiye’nin süreci başlatma iradesi olduğunu söyledi, iki önder ortasında sağlanan mutabakattan duyduğu memnuniyeti lisana getirdi.
AB’YE İŞTİRAKE DESTEK
Üçlü doruğun akabinde NATO’dan yayınlanan mutabakat metninde şu sözler yer aldı:
İsveç ve Türkiye hem 2022 Madrid NATO Zirvesi’nde kurulan Üçlü Daimi Ortak Düzenek hem de her yıl bakanlar seviyesinde toplanacak ve gerektiğinde çalışma kümeleri oluşturacak yeni bir ikili Güvenlik Mutabakatı çerçevesinde işbirliklerini sürdürme konusunda mutabık kalmışlardır. Bu Güvenlik Mutabakatının birinci toplantısında İsveç, 4. husus de dâhil olmak üzere Üçlü Mutabakatın tüm ögelerinin tam olarak uygulanmasına yönelik olarak, terörizmin tüm form ve tezahürlerine karşı sürdürdüğü gayretin temeli olarak bir yol haritası sunacaktır. İsveç, YPG/PYD’ye ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte takviye vermeyeceğini bir sefer daha yineler.
Hem İsveç hem de Türkiye terörle çabada işbirliğinin İsveç’in NATO üyeliğinden sonra da devam edecek uzun vadeli bir gayret olduğu konusunda mutabık kalmışlardır. Stoltenberg ayrıyeten NATO’nun terörizmin tüm biçim ve tezahürlerini kategorik olarak kınadığını bir defa daha teyit etti. NATO, Genel Sekreter’in NATO’da birinci sefer Terörle Gayret Özel Koordinatörlüğü’nü kurması da dahil olmak üzere, bu alandaki çalışmalarını kıymetli ölçüde hızlandıracaktır. Müttefikler ortasında savunma ticareti ve yatırımına yönelik hiçbir kısıtlama, mani yahut yaptırım olmaması gerektiği unsuruna bağlıyız. Bu cins pürüzlerin ortadan kaldırılması için çalışacağız.
İsveç ve Türkiye ayrıyeten Türkiye-İsveç Ortak Ekonomik ve Ticaret Komitesi aracılığıyla ekonomik işbirliğini artırma konusunda da mutabık kalmışlardır.
İsveç, AB-Türkiye Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve vize serbestisi de dâhil olmak üzere Türkiye’nin AB’ye iştirak sürecini yine canlandırma uğraşlarını etkin olarak destekleyecektir. Bu temelde ve Avrupa-Atlantik bölgesinin caydırıcılığı ve savunmasına ait zorunluluklar göz önüne alındığında, Türkiye, İsveç’in İştirak Protokolünü TBMM’ye iletecek ve onaylanmasını sağlamak üzere Meclis ile yakın işbirliği içinde çalışacaktır.
BİDEN: MEMNUNİYETLE KARŞILIYORUM
ABD Lideri Joe Biden, Stoltenberg’in basın toplantısının akabinde “Memnuniyetle karşılıyorum. Avrupa-Atlantik bölgesinde savunma ve caydırıcılığı geliştirmek için Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye ile birlikte çalışmaya hazırım” açıklamasında bulundu. Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, İsveç’in NATO üyeliği ile F-16 satışının iki başka bahis olduğunu belirterek, “F-16’ların satışı konusunda bir müddettir Türkiye’yi desteklediğimizi kamuya açıkladığımız üzere, özel görüşmelerde onlara da söylüyoruz” dedi.
‘İSVEÇ İÇİN HOŞ BİR GÜN’
İsveç Başbakanı Ulf Kristersson da mutabakata ait birinci değerlendirmesinde, “İsveç için hoş bir gün. Türkiye ve Finlandiya ile olan üçlü mutabakatın tüm kısımlarını yerine getirmeye devam etme kelamı veriyoruz. Organize cürümler ve terörle gayrette ortak gayretler için Türkiye ile iş birliği formatı olan, yeni bir ikili güvenlik diyaloğu kuracağız” dedi.l İRFAN KURTULMUŞ
‘ÖNCE TÜRKİYE’NİN AB’DE ÖNÜNÜ AÇIN’
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Litvanya’nın başşehri Vilnius’a hareketinden evvel Atatürk Havalimanı’nda açıklamalarda bulundu. Tepede değerli kararlara imza atılacağını belirten Erdoğan, şunları kaydetti:
YAPTIRIM DAVETİ: Kimi müttefiklerimizin haksız yere ülkemize uyguladıkları kısıtlama ve engellemeler bizi sonlandırıyor. Tepede Türkiye’ye yönelik yaptırım ve kısıtlama uygulayan müttefiklere bu yanlıştan hızla dönmeleri davetimizi tekrarlayacağım.
MİLLETİMİN BEKLENTİSİ: Şu anda NATO üyesi ülkelerin çabucak hemen tamamı Avrupa Birliği üyesidir. Türkiye’yi Avrupa Birliği kapısında 50 yılı aşkın vakittir bekleten bu ülkelere buradan sesleniyorum. Birebir vakitte Vilnius’ta da sesleneceğim. Evvel gelin Türkiye’nin Avrupa Birliği’nde önünü açın, ondan sonra biz de Finlandiya ile ilgili nasıl onun önünü açtıysak, İsveç’in de önünü açalım. Bu hususta dün akşam Sayın Biden’a da bu tabirleri kullandım. Ve Vilnius’ta bu açıklamayı yapmak durumundayım. Milletimin bizden beklentisi var.
Temennim F-16’da badireyi aşmak: Biden ‘Ben elimden gelen bütün imkânı seferber ediyorum’ diyor. Biz de kendisine dedik ki F-16 konusunda biz sizlerle NATO müttefiki olan iki ülke olan burada atacağımız adımlarla tüm NATO düşmanlarına karşı kendimizi güçlü kılacağız. Bizim size yapmış olduğumuz ödemeler var. F-35’te yaptığımız ödeme 1 milyar 450 milyon dolar. Daha bu ödemenin karşılığını alamadık. Kendisiyle bunları görüşeceğiz. Bu görüşmeyle birlikte de temenni ederim ki bu ezayı aşarız.