Türk SİHA, İHA’larının gerisindeki gerçek! Emekli Korgeneral Karakuş: ‘Her şey Libya’da başladı’

Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Geçtiğimiz günlerde düzenlenen Teknofest 2023’te sergilenen yerli otomobil, İHA, SİHA, helikopter ve jetler milyonlarca kişi tarafından ziyaret edildi. İstanbul Atatürk Havalimanı’nda gerçekleştirilen ve 2 milyon 547 bin kişinin katıldığı açıklanan aktiflikte Türkiye’nin havacılık tarihi de bir sefer daha büyük ilgi çekti, merak edildi. Temelleri Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 1911 yılında Libya’da yaşadığı bir olaya dayanan Türk havacılık tarihi, o günden itibaren Ulu Lider Atatürk’ün hava savunmasına ve yerli uçaklara kıymet vermesini sağlamıştı. “Her şey Mustafa Kemal Atatürk’ün Libya’ya 4 kilometre trenle, atla, deveyle gitmesiyle başlıyor” diyen Emekli Korgeneral Dr. Erdoğan Karakuş günümüzde yaşanan pek çok gelişmenin öncüsü olan tarihi gerçeği anlattı. 

1900’lü yılların başında tüm dünyayı savaşa iten süreç, Ulu Lider Mustafa Kemal Atatürk için de Türk havacılığının birinci adımlarının atılması manasına geliyordu. Dr. Erdoğan Karakuş, Türk havacılığında milat olan süreci, “Her şey 1911 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün Libya’ya 4 kilometre trenle, atla, deveyle gitmesiyle başlıyor. İki İtalyan uçağının at ve develerin üzerinde uçuş yaparak onları korkutup dağıtması sonucu İtalyanları Libya’dan atamamamız kelam konusu oluyor. Bu olayın Atatürk’ün üzerinde çok tesiri oluyor ve Mustafa Kemal askerlerini dağıtarak ‘Herkes uçaklar geldiğinde havaya ateş edecek’ buyruğu veriyor. Nihayetinde uçaklardan biri bu biçimde düşürülüyor. Mustafa Kemal bu uygulamanın birebirini Çanakkale’de de yapıyor. Böylelikle Libya’da yaşananlar aslında birçok şeyin başlangıcı oluyor” sözleriyle aktardı.

‘İLK HAVACILIK ŞEHİTLERİMİZİ 1914’TE VERDİK’

1911’de başlayan çalışmalar birinci meyvelerini 1914 yılında veriyor. Ancak birinci önemli kaza da yeniden tıpkı yıl Türkiye’den kalkan uçağın bugün İsrail hudutlarında bulunan Cehennem Vadisi’nde düşmesiyle sonuçlanıyor. Uçakta bulunan Fethi Beyefendi ve arkadaşlarının hayatını kaybetmesine neden olan kaza ile ilgili Dr. Erdoğan Karakuş, şunları aktardı:

“1914’te ’93 Harbi’ dediğimiz Balkan Savaşları’nda alınan yenilgi ve ziyan yaklaşık 1 milyon insanımızın Balkanlarda soykırıma uğraması, yeniden 1 milyon insanımızın da Anadolu’ya göç etmesi büyük bir ızdırap ve moral bozukluğuna sebep oldu. 1914’ün başında Fethi ve Sadık Beyefendi, Mısır’a uçarken maalesef bugünkü İsrail topraklarındaki ‘Cehennem Vadisi’ olarak isimlendirilen bölgeye düştü. Fethi Beyefendi ve arkadaşları birinci hava şehitlerimiz oldu. Olağan bu olay herkeste derin bir keder yarattı.”

‘ALTIN KANATLAR’ OLARAK ANILDILAR

1914’teki Kahire uçuşunda yaşanan olay havacılık tarihi açısından bir birinciydi ve herkeste büyük bir hüzne sebep olmuştu. Şehitler 87 yıl ortadan sonra 2001 yılında ‘Altın Kanatlar’ ismi verilen bir projeyle anıldı. 

Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın Kayseri’deki 2. Hava İkmal Bakım Merkezi’nde 1914’te düşen ‘Bleriot’ uçağının birebiri o günün teknolojisine uygun halde imal edildi. 1914’teki rotada 15 Mayıs-18 Haziran 2001 tarihlerinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı pilotlar Melih Baştürk, Serdar Yapan, Taner Yöney ve Ömer Demirayak, ‘Fethi’ ve ‘Nuri’ isimli uçaklarla Kahire’ye kadar uçtu ve geri döndü.

‘ABD HEGEMONYASIYLA ÖZEL FABRİKALAR BATTI’

Bu olaydan sonra 1940’lı yıllarda da havacılık tarihinde değerli gelişmeler olduğunu aktaran Dr. Erdoğan Karakuş, Nuri Demirağ ve Vecihi Hürkuş’un fabrikalarının ABD’nin tesiriyle nasıl battığını da anlattı. Dr. Erdoğan Karakuş, “1940’lı yılların sonuna gelindiğinde 1925’te Atatürk’ün Türk Hava Kurumu vasıtasıyla başlattığı havacılık, maalesef ABD’nin tüm dünyadaki hegemonyasından etkileniyor. Bu nedenle silahlı kuvvetler, Türkiye’de özel kısmın fabrikalarından uçak almamaya başlıyor ve Vecihi Hürkuş ile Nuri Demirağ’ın uçakları alınmadığı için fabrikalar batıyor” dedi.

Ancak yaşananlar birkaç fabrikanın kapanmasıyla sonlu kalmamıştı. 1950’li yıllara gelindiğinde, Türkiye artık NATO üyesiydi. 18 Şubat 1952’de NATO’ya katılan Türkiye’de benzeri olaylar yaşanmaya devam edecekti. Dr. Erdoğan Karakuş, o devri şu sözlerle anlattı:

“1950’li yıllara gelindiğinde NATO’ya girişimizle bir arada Hava Kuvvetleri’nin uçak üreten iki büyük fabrikası kapatılıyor. NATO, ‘Biz parasız veriyoruz, siz niçin uçak üretiyorsunuz?’ diyor ve maalesef o yıllarda Kayseri ve Eskişehir’deki fabrikalar kapanıyor. 1959 yılında askeri lisede çatal kaşık ve kepçelerin üzerinde hatta tencerelerde Eskişehir ya da Kayseri Hava İkmal Bakım Merkezi üzere şeyler yazıyordu. Bu fabrikalar kapatıldığı için fakat çatal kaşık bıçak üretmeye başlamışlardı.”

‘KANLI NOEL’ SONRASI YAŞANAN DEĞİŞİM

20 Aralık 1963’ü 21 Aralık’a bağlayan gece Kıbrıs adasında Kıbrıs Rumları ve Kıbrıs Türkleri ortasında başlayan çatışmalara verilen ‘Kanlı Noel’ olayı yaşanan aksiliklerin artık gün yüzüne çıkmasını sağlamıştı. Emekli Korgeneral Dr. Erdoğan Karakuş, ‘Kanlı Noel’ ve sonrasını şöyle özetledi:

“1963’te ‘Kanlı Noel’ denilen olayda Kıbrıs Türkleri soykırıma uğratıldı. Bunun üzerine 1964’te Kıbrıs’a harekat icra ettik. ABD o vakit ambargo uyguladı. Daha sonra ABD çekildi ve 1965’te F104 (nükleer bomba atabilen) uçaklarını Akıncı Üssü’ne, eski ismiyle Mürted’e yerleştirdi. Yaşananlardan sonra Kırıkkale’deki fabrikalarda mermi üretimi yerine uçak mermileri, makinalı tüfek, bomba üretimi yapıldı.”

“1964’ten itibaren ABD boyunduruğundan kurtulmak için gerekli çalışmalara başlandı. 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan sonra ABD 1975’te ambargo uygulasa da Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSK Güçlendirme Vakfı) kuruldu. ‘Kendi uçağını kendin yap’ anlayışıyla yola devam edildi. Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’na yaklaşık 98 milyon bağış toplandı. Bu formda ASELSAN geliştirildi, pil üretimi için ASPİLSAN kuruldu ve 30-40 yıldır uçaklara batarya veriyor. Bu fabrika aslında yerli otomobilimiz TOGG’a da batarya üretebilecek nitelikte.” -Emekli Korgeneral Dr. Erdoğan Karakuş

“1991 yılında birinci İHA’yı TUSAŞ’ta uçurduk. Batı, 1964’ten 2023’e kadar devamlı olarak kimi kısıtlamalarda bulundu. Anladık ki ABD ve Batı ülkelerinden bu bahiste kurtulmamız gerekiyor” diyen Emekli Korgeneral Dr. Erdoğan Karakuş, “Bugüne geldiğimizde Türkiye’nin tek eksiği motor, lakin ben onu da aşacağımıza inanıyorum. En kolayı Gökbey’de kendi motorumuzu kullandık. Motor konusunda çalışmalar devam ediyor. 2029’da teslim edileceği söylenen uçak için 2026-2027 üzere tarihler konuşuluyor. Bunları da yaptığımızda Türkiye bağımsız ve kendi motoruyla uçan ulusal muharip uçakla son noktaya gelmiş olacak” yorumunu yaptı.