Tekne tatili tam yol ileri

DUYGU ERDOĞAN – Evvelki yıllarda yaz döneminde daha dar bir kitleye hitap eden tekne tatili, pandemi akabinde artan izole tatil alışkanlığı sayesinde, günlük kiralama modellerinin de tesiriyle büyümeye devam ediyor. Bu dönem da tekne kiralayarak tatil yapmak isteyenlerin talep artışı dikkat çekiyor. Birinci rota olarak ise yeniden Göcek kendine değerli bir yer tutuyor.

Diğer yandan bu talep, yat satışları tarafında da kendini gösteriyor. Yerli ve yabancı alıcılar, yat satın alma yoluna giderek bu tatil modelini bir alışkanlık haline getiriyor. Yat ile ülke ve koy gezen turistler, kitle turizmine nazaran 4-5 kat fazla harcama yaparak ülke iktisadına kazandırıyor.

‘Ayrı bir şirket gibi’

Yat ve Tekne Sanayisi Derneği (YATED) İdare Heyeti Lideri Murat Bekiroğlu, pandemi sürecinden bu yana hem satın almada, hem de kiralamada bariz bir talep artışı yaşandığına dikkat çekti. Özellikle custom-made mega yat sınıfında Türk üreticilerinin muvaffakiyetinin dünya genelinde bilindiğini ve pek çok saygın Türk markası yabancı tekne severlerin tercihi olmaya devam ettiğini belirten Bekiroğlu, bu manada iktisada katkıyı ise şöyle anlatıyor:

“Özellikle muhteşem yat imalatı konusunda uzmanlaşırken, personellik maliyeti ve imalat kalitesindeki avantajlar Avrupa yat ve tekne pazarlarında Türkiye’nin ismini sıklıkla duyuruyor. Her bir tekne, tek başına farklı bir şirket üzere faaliyet gösteriyor; kendi iktisadını yaratıyor. Daha satın alma evresinde ülke iktisadına kazandırmaya başlıyor. Bağlandığı marinaya ya da limana kazandırıyor, epeyce yüksek sigorta primleri ile sigorta dalında hareketlilik yaratıyor, bakım ve tamir yaptırdığı küçük ölçekli lokal firmalara kazandırıyor; büyük boyutlu teknelerde kaptan ve mürettebat üzere deniz adamlarına istihdam yaratarak insanlarımıza kazandırıyor. Bu sayede zincirleme bir ekonomik hareketlilik yaratıyor. Ve unutulmamalı ki her bir teknede bu ekonomik katkı tekrarlanıyor.”

Göcek yeniden birinci tercih

2023 yılı doluluk oranlarında yüzde 90 düzeylerine ulaşmayı öngördüklerini anlatan viravira.co CEO’su Baran Yıldırım, yılın rezervasyonları içinde en çok tercih edilen rotaların Göcek, Bodrum, Fethiye ve Bozburun olacağını söyledi. Yıldırım, “Dünyada şahsa ve kümelere özel esnek tatil konseptleri her geçen gün daha fazla ilgi görüyor ve özel tekne kiralama bu manada ön plana çıkıyor. Bunun dışında, tecrübe odaklı yeni nesiller ve dünya genelinde artan kişi başı gelir yat turizmini her yıl gerçek bazda yüzde 10’un üzerinde büyümesini sağlıyor. Yurtiçi pazarda ise artan 4-5 yıldızlı otel fiyatları tekne tatilinin daha ucuz ve daha ilgi alımlı bir alternatif olarak ön plana çıkmasını sağladı” dedi.

Türk ahşap yelkenlisi olarak bilinen guletlerin en çok tercih edilen teknek tipi olduğunu anlatan Yıldırım, akabinde motoryatlar ve yelkenli teknelerin ilgi gördüğünü, katamaran kiralamalarına olan ilginin de arttığını lisana getirdi.

Kişi başı 2 bin lira

Tekne tatilinde de yüksek seyreden enflasyonun maliyet artışları getirdiğini anlatan Baran Yıldırım, yakıt maliyetleri öncelikli olmak üzere işçi ve bakım maliyetlerinde önemli artışlar kelam konusu olduğunu söyledi. Yıldırım, “Tekne kiralama fiyatlarındaki artış tekne sahiplerinin de hassas yaklaşımı ile epeyce düşük oranlarda fiyatlara yansıdı diyebiliriz… Yüksek dönemde kişi başı günlük 2 bin liradan başlayan fiyatlarla yelkenli tekne kiralamak mümkün. Gulet sınıfı teknelerde ise günlük kiralama bedeli 2 bin 500 liradan başlıyor” dedi.

‘Regülasyon şart’

Murat Bekiroğlu, yatçılık dalındaki hareketliliğin sağlıklı ve istikrarlı bir formda devam etmesi için vergi dezavantajının ortadan kaldırılması gerektiğine dikkat çekerken şöyle devam etti:

“Türkiye’de kesimin büyüklüğü, yıllık yat alım satımında 450 milyon euro civarındayken, Türk yat ve tekne sanayisinin yan sanayi ile birlikte ekonomik büyüklüğü 5-5.5 milyar doları aşıyor. Pazarın yıllık büyüme oranı ise ortalama yüzde 20’lerde. YATED olarak bizim de öncelikli problemlerimizden biri bağlama kapasitesinin artmasına yönelik. Mevcut marinaların bağlama kapasitesinin artırılmasının, yeni marinaların Türk yatçılık sanayisine kazandırılmasının ve balıkçı barınaklarının geliştirilerek kapasiteye dâhil edilmesinin yanı sıra kara parklarla da alternatif tahliller üretmek üzere teşebbüslerimiz olacak. Bunun yanı sıra kitle turizminin 4-5 katı gelir getiren tekne turizminde bir devlet regülasyonu gerekiyor. 600 dolarlık turizm geliri bırakan otel turisti %8 KDV öderken, bu oran teknecilerde %18’e çıkıyor. Bu adaletsizliğin de kesinlikle düzeltilmesi gerekiyor. Tekne kiralamaları için uygulanan KDV oranının da otellerde olduğu üzere %8 olarak düzenlenmesi, iktisada daha fazla katkı sağlayan tekne turistini de artıracaktır.”