Taban fiyata orta artırım ne kadar olacak? CNN TÜRK’te son durum aktarıldı
CNN TÜRK’te Hande Fırat ile Gece Görüşü programında minimum fiyata orta artırım ne kadar olacak sorusunu kıymetlendiren gazeteci Zafer Şahin şöyle konuştu: Yarın bakanlar şurası toplanıyor. Sayılar oraya iletilecek. Bayramdan evvel yeni minimum fiyat ilan edilecek. Bu aslında bir orta artırım. Yüzde 30 olmuştu geçtiğimiz sene. Bu yıl da o makası şöyle tanım ediyorlar. Alt hudut yüzde 20 üst hudut yüzde 30 olur üzere düşünülüyor. Şayet yüzde 20 olursa 10.208 lira oluyor. Orta artırım yüzde 25 olursa 10.633 lira oluyor. Geçen yılki üzere yüzde 30 bir artış olursa sayı 11.058 lira oluyor. Aslında bu sayı şu demek. Sen bunun altında emekçiye bu paranın altında para veremezsin demek, üstünde verebilirsin. Minimum fiyat belirli olmadan artışa gidenler de oluyor. En az yüzde 20, azamî yüzde 30’luk bir oran. Lakin yeniden altını çizeyim bu bir orta artırım. Önümüzdeki hafta başına bu sayının belirli olacağını düşünüyorum.
MEMUR MAAŞLARI
Kamuda çalışan memurun fiyatı her vakit taban fiyattan fazladır. Memurların alacağı artırım belirli bu evvelce zati ilan edildi. En düşük memur maaşı 22 bin liraya getirilecek biçiminde seçim öncesinde açıklandı. Temmuz ayında bu maaşlara yansıyacaktır.
ASGARİ FİYATTA ARTIRIM PAZARLIĞI
Asgari Fiyat Tespit Kurulu, temmuz ayından itibaren geçerli olacak yeni taban fiyatın belirlenmesi için birinci toplantısını Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nda yaptı. Toplantıya bakanlığı temsilen Çalışma Genel Müdürü Sadettin Akyıl, emekçi tarafını temsilen Türk-İş heyeti temsilcisi Türkiye Haber-İş Sendikası Lideri Veli Solak, patron tarafını temsilen ise Türkiye Patron Sendikası Konfederasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Akansel Koç katıldı. Toplantı, yaklaşık 1 saat 15 dakika sürdü.
TOPLANTI SONRASI PERSONEL BÖLÜMÜNDEN BİRİNCİ AÇIKLAMA
Toplantının akabinde açıklama yapan Türk-İş heyeti temsilcisi Veli Solak, minimum fiyat toplantılarının bayramdan evvel bitmesini istediklerini belirterek, “Bizim talebimiz ‘Türkiye Yüzyılı’na yakışır halde bitmesi. Minimum fiyatla çalışan kardeşlerimizin maaşlarının günün koşullarına nazaran, yaşanan ekonomik krize nazaran, mesken kiralarına nazaran, hayat pahalılığına nazaran güncellenmesini istiyoruz” dedi.
Solak, toplantıda sayı konuşulup konuşulmadığı istikametindeki soruya, “Resmi evraklar istendi. Önümüzdeki günlerde, ilerleyen saatlerde açıklama yapacağız” yanıtını verdi.
ZAM BEKLENTİLERİ NELER?
Peki minimum fiyatta orta artırım ne kadar olacak, beklentiler neler? Mevzuyla ilgili merak edilenleri Yeminli Mali Müşavir ve Ekonomist Muhammet Bayram, CNN Türk’te açıkladı. Bayram konuşmasında şu tabirleri kullandı:
“Vedat Alım 500 dolar olacak açıklamasını yapmıştı. Taban fiyat parametresi yalnızca dolar değil bununla alakalı bir sürü parametre var. Kamu çalışanlarına verilen yüzde 45 artırım var. Bu pencereden bakacak olursak 11 bin 500 ile 12 bin 300’ler düzeyinde taban fiyatın şekilleneceğini öngörüyoruz. Yüzde 40 artış olursa 11 bin 910, yüzde 45 olursa 12 bin 345 olur.
Kritik görüşme öncesinde geçtiğimiz gün TİSK ve hükümet cephesinden peş peşe minimum fiyat açıklaması gelmişti. TİSK Lideri Burak Akkol ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, taban fiyat görüşmeleri ile ilgili değerli bilgiler vermişti. “
İŞVERENLERİN BEKLENTİSİ NE?
Kritik toplantı öncesinde TİSK Lideri Akkol, dün Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’la bir ortaya geldi. Akkol, taban fiyatın güncellenme sürecinde toplumsal diyaloğa ehemmiyet verdiklerini, Türk-İş’le istişare halinde olduklarını kaydetti. Taban fiyatta ortak mutabakatı temenni ettiklerini tabir eden Akkol, “Bayrama girmeden bu sürecin tamamlanmasını istiyoruz” diye konuştu.
Akkol, eski Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in gündeme getirdiği, minimum fiyatın 500 dolar düzeyine yükseltilmesi için de “Türkiye Cumhuriyeti devletindeyiz. Öteki para ünitesi ile taban fiyat yahut öteki fiyatlar belirlenmiyor. Komite kurları, enflasyonu, alım gücünü, istihdamı, patronlar üzerindeki yükü, ihracat üzerindeki baskıyı da dikkate alıyor. Yüzden fazla parametre pahalandırılacak. Enflasyon düşüş trendinde. Buna karşın Türk patronları olarak orta devir artış yapılmasında mutabıkız. ‘Ara devir olmasın, yıl sonu beklenilsin’ üzere bir görüşümüz yok. İstihdamı aksatmayacak, sürdürülebilir lakin istikrarlı, çalışanın da patronun de beklentisini dikkate alan bir meblağın belirlenmesini istiyoruz” dedi.
‘ÇALIŞANIN YANINDA YER ALAN YAKLAŞIM’
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da, İstanbul’da AK Parti Vilayet Başkanlığını ziyaretinde, yeni periyotta iktisat siyasetlerine ve taban fiyata ait değerlendirmelerde bulundu. Yılmaz, “Özellikle enflasyon konusunun çok değerli olduğunu belirtmek isterim. Bir taraftan enflasyonu düşürmeye dönük siyasetleri hayata geçirirken öbür yandan enflasyonun tesirlerini, geniş toplumsal kesitlerde en aza düşürmeye dönük politikalarımızı da hayata geçireceğiz” dedi. Yılmaz minimum fiyatla ilgili toplantıların bugün yapılmaya başlanacağını hatırlattı.
REFAH PAYI
Daha evvel Türk-İş’in “kırmızı çizgi” olarak lisana getirdiği 4 kişilik bir ailenin açlık hududu 10 bin 362 TL’ye ulaşırken, bir öbür kriter sayılan bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 13 bin 440 TL olarak açıklandı. Türk-İş heyetinin, yüzde 25’in üzerinde artırımı zorlaması bekleniyor. Hükümetin taban fiyatı teklifi ise şimdi netleşmedi. Mümkün senaryolar, farklı minimum fiyat sayılarını ortaya çıkaracak. Minimum fiyata yüzde 20 artırım, 10 bin 208 TL, yüzde 25 artırım 10 bin 634 TL, yüzde 30 artırım 11 bin 58 TL, yüzde 40 artırım 11 bin 910 TL’lik bir minimum fiyat ortaya çıkaracak. Taban fiyatta “500 dolar” gayesinin tutturulması için yüzde 37’lik bir artırıma gereksinim var. Daha muhtemel görülen yüzde 30-35 aralığında bir artırımla da net 11 bin-12 bin TL bandında bir minimum fiyat belirlenmiş olacak.
2 HAFTA İÇİNDE
Asgari fiyatı; personel, patron ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere 15 bireyden oluşan Taban Fiyat Tespit Komitesi, çoğunluk kararıyla belirliyor. Halihazırda taban fiyat, brüt 10 bin 8 lira, net 8 bin 506 lira 80 kuruş olarak uygulanıyor. Minimum fiyatın patrona maliyeti ise 11 bin 759 lira 40 kuruş. Taban fiyatta orta artırımın, 2 haftalık bir süreç içinde belirlenmesi bekleniyor.