Prof. Dr. Arık: Meke Gölü’nü artık göl olarak nitelendirmek epeyce güç

Meke Gölü, 5 milyon yıl evvel volkanik patlamayla meydana gelen kraterin, vakitle suyla dolması, 9 bin yıl evvel ise gölün ortasında ikinci patlamanın olması ve buranın da suyla dolması sonucu oluştu. Yer altı su kaynaklarından beslenen ve suyu tuzlu olan Meke’nin ortasında, 50 metre yükseklikte volkan konisi bulunuyor. Daha evvel 12 metre derinliğinde su bulunan Meke Gölü, yıllardır süren kuraklık ve bilinçsiz ziraî sulama sonucu yer altı su düzeyinin daima düşmesi nedeniyle kurudu. Mayıs ve haziran ayındaki yağışlar nedeniyle yalnızca bir ölçü su oluştu.  

‘MEKE BÖLGEDEKİ KURAKLIĞIN EN DEĞERLİ GÖSTERGELERİNDEN BİR TANESİDİR’

J​eoloji Mühendisi Prof. Dr. Fetullah Arık, gölün 2000’li yılların başından itibaren kurumaya başladığını belirtti. Bölgenin korunup, gelecek jenerasyonlara aktarılması gerektiğine dikkat çeken Arık, şunları söyledi:

”2000’li yılların başında su düzeyi 1,5-2 metre düzeyindeyken, vakit içerisinde devam eden kuraklıkla birlikte ve yer altı su düzeylerinin çekilmesiyle giderek sularını kaybetmiş bir vaziyette, son birkaç yılda ise kuruma noktasına gelmiş durumda. Kış ve bahar yağışları nedeniyle altta bulunan killi yapı sebebiyle yer yer su birikintisi oluşsa da artık orayı bir göl olarak nitelemek hayli güç. Meke Gölü üzere kıymetli ve özel jeolojik kıymetimizi yitirme noktasındayız. Meke, bölgedeki kuraklığın en kıymetli göstergelerinden bir adedidir. Geçmişte sulak alan olarak ilan edilen yerlerden bir tanesi birçok göçmen kuşa konut sahipliği yapan ve jeolojik miras niteliğinde değerli bir bölgedir. Bu bölgenin korunması ve gelecek jenerasyonlara aktarılması son derece değerli bir bahis.” 

‘YAĞIŞLAR, İSTENİLEN DÜZEYDE YARARLI DEĞİL’

Son yağışların, başta Meke Gölü olmak üzere öteki göllerde de istenilen düzeyde yararlı olmadığını söyleyen Arık, “Başta Meke üzere etraftaki jeolojik mirasları içine alan Acı Göl ve etraftaki görsel olarak hoş olan obruklar hatta Timraş Obruğu’na kadar olan bölge Karatay Belediyesi öncülüğünde jeolojik miras olarak projeler yürütülüyor. Bunun içerisinde Çıralı, Meyil, Kızılören Obruğu, Meke, Acı Göl üzere volkanik yapılar, hatta Çatalhüyük, Hotamış Su Depolama ve Timraş Obruğu da var. Meke’nin korunabilmesi için bizim doğal meteorolojik yapıyı denetim edebilme bahtımız yok. Kuraklık devam edecek. Hatta 100 yılın sonuna kadar 3,5 derecelik bir artış öngörülüyor. 3,5 santigrat derece günlük bir hava değişimi olarak algılandığı vakit çok kıymetli görünmese de tüm dünya çapında önemli iklimsel olaylara neden oluyor. Buzul alanların değerli bir kısmı eriyecek” dedi.

‘RUHSATSIZ KUYULAR DENETİM ALTINA ALINMALI’

Bazı göllerin kuruma noktasına geldiğini ve ruhsatsız kuyuların denetim altına alınması gerektiğini tabir eden Arık, “Bölgede Acı Göl de dahil olmak üzere birçok gölde su düzeyi düşmüş. Meke’nin de içerisinde bulunduğu Ak Göl üzere, Hotamış Gölü üzere göllerimizde sular neredeyse bitme noktasına gelmiş durumda. Bilhassa, Akşehir Gölü’nde ise kurtarma çalışmaları devam ediyor. Bu bölgedeki en kıymetli risklerden bir tanesi sulu tarım. Yer altı su kullanımı olarak baktığımız vakit bölgede 30-35 bin civarında evraklı kuyularımız var ancak bunun 3 katı kadar da ruhsatsız kuyu var. Ruhsatsız kuyuların hangi düzeyden hangi suyu aldığı net olarak bilinmiyor. Bu da suyla ilgili planlamaların yapılmasını güçleştiriyor. Bu bahiste uzman Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü olduğu için bir an evvel bir tahlil üretmesi gerekiyor” diye konuştu. 

‘METREKAREYE YILLIK 300 KİLO YAĞIŞ DÜŞÜYOR, 250 KİLO İSE ÇÖLLEŞME SINIRIDIR’

Yağışların ehemmiyetine dikkat çeken Arık, “Karapınar bölgesindeki yağışlarımızı değerlendirirsek; metrekareye yıllık 300 kilo yağış düşüyor. 250 kilo ise çölleşme sonudur. Metrekareye 250 kilonun altında yağış düşerse, o bölge çöl olarak nitelendiriliyor. Havza içerisindeki Karapınar ve Tuz Gölü ortasındaki bölgede ise yağış manasında yıllık 250 kilonun altında yağış düşen yerler var. Münasebetiyle çöl şu anda yaşanılan bir durum. Mayıs ve haziran ayındaki yağışların ziraî üretime önemli katkısı olduğunu değerlendiriyoruz” dedi.