Plastik kirliliğine tahlil aranıyor

EĞİTİM SERVİSİ – Birleşmiş Milletler Etraf Programı’nın (UNEP) 1972’de aldığı kararla 5 Haziran “Dünya Etraf Günü” olarak kutlanıyor. Bu yıl tema plastik kirliliğine tahlil. Fildişi Sahili’nin mesken sahipliği yaptığı bu yılki aktifliğin odak noktası, plastik kirliliği ve plastiğin ülkeler, bireyler ve kurumlarca sürdürülebilir kullanılması olacak. UNEP raporları plastik kirliliğini önlemek için 3 kademeli plan öneriliyor. Birinci kademede, plastiğin tekrar kullanılması teşvik edilerek 2040’a kadar kirliliğin yüzde 30 azaltılması öngörülüyor. İkinci etapta, geri dönüşümün kârlı ve uygulanabilir hale gelmesi durumunda geri dönüştürülebilir plastik oranının yüzde 21’den yüzde 50’ye çıkartılabileceği vurgulanıyor. Son basamakta ise plastik ambalaj üzere eserlerin yerine kâğıt ya da geri dönüştürülebilir gereçler kullanılarak plastik kirliliğinde yüzde 17’lik bir ek düşüş sağlanabileceği vurgulanıyor.

Üç katına çıkacak

Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği, etraf kirliliği, biyoçeşitlilik kaybı ve iklim değişikliği temel problemlerin tahlili için
plastik kirliliğini yenme vakti geldiğini bildirdi. Dernek açıklamasında “Ulusal servetimiz atık plastikle istihdam ve gelir yaratalım. Atmayalım, yakmayalım,
farklı toplayalım” dendi.

Dünya Etraf Günü kapsamında atık plastiğe döngüsel iktisatta kıymet katmanın istihdam ile gelir yaratmadaki önemli yerini vurgulayan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) öğretim üyesi ve Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği Lideri Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu, plastiği keşfeden, sağladığı kolaylık ve tahlillerle yaşayan insanın en yeterli atık plastik idaresini de başarması gerektiğinin altını çizdi. BM’ye nazaran, verisine nazaran her yıl yarısı tek kullanımlık 400 milyon tondan fazla plastik üretilirken, bu ölçünün yüzde 10’undan azının geri dönüştürüldüğünü belirten Karaosmanoğlu, “Her dakika bir çöp kamyonu kadar, yılda 19-23 milyon ton başka deyişle 2200 Eyfel Kulesi tartısı kadar atık plastiğin göllere, ırmaklara ve denizlere karıştığı iddia ediliyor. Bu ölçünün 2040’a kadar üç katına çıkacağı öngörülüyor” dedi.

Yüzde 85’i plastik

Deniz çöpünün yüzde 85’ten fazlasının en kalıcı ve ziyanlı kısmının plastik olduğuna dikkat çeken Karaosmanoğlu, “800’den fazla deniz ve kıyı tipi bu kirlilikten etkileniyor. Çapı 5 mm’den küçük mikroplastikler besin, su ve havaya karışıyor. Her birimiz yılda 50 binden fazla mikroplastiği tüketiyoruz” diye konuştu. Karaosmanoğlu, plastik döngüsel iktisadına geçip 2040’a kadar denize giren atık plastiğin yüzde 80 oranında azaltılırsa, böylelikle petrol ve doğal gazdan plastik eldesi yüzde 55 düşürülerek 70 milyar dolar tasarruf sağlanabileceğini, iklim değişikliği sebebi sera gazı salımlarının yüzde 25 azaltılabileceğini ve 700 bin ek iş yaratmanın mümkün olacağını kaydediyor.

Çözüm için…

Öncelikle tek kullanımlık plastik tüketiminin her yerde azaltılması gerektiğini lisana getiren Karaosmanoğlu, bu mevzuda teklifleri şöyle:

Uzun ömürlü, sağlam plastik eserleri satın alalım.

Ambalajına tekrar doldurarak eser satın alma seçeneklerini göz önüne alalım.

Evde, okulda, işte, yolda, tarlada, ormanda atık plastik çıktığında, nefes alalım. Düşünelim. Atık plastiğin toprak, su ve havaya karışmasına sebep olmayalım.