Naci Görür’den ’24 vilayet fay sınırları üzerine kurulu’ uyarısı: Önemli sarsıntı üretebilir

Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Atatürk Konferans Salonu’nda ‘Depreme Dirençli Bir Antalya’ bahisli panel düzenlendi.

Panele; Bilim Akademisi Üyesi, Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İnşaat Mühendisliği Kısmı Lideri Prof. Dr. Fazilet Canbay ve Dr. Yüksek Mühendis Mimar Doğan Hasol, konuşmacı olarak katıldı. ATSO Lideri Ali Bahar, panelin açılış konuşmasında, kentte arama-kurtarma merkezi yapılması için çalışma başlattıklarını söyledi.

‘HERKES FAY ÜSTADI OLDU’

Prof. Dr. Görür, televizyon programlarında zelzele konusunda yapılan açıklamaları eleştirdi. Televizyon programlarında görüşlerini açıklayan akademisyenlerin bilim dünyasında araştırmalar yapmasını öneren Prof. Dr. Görür, “Herkes fay üstadı oldu. O fay mı kırılacak, hangi fay nerede kırılacak, ne vakit üzere kelamlar. Bu bahisler akademisyenlerin işi. Akademisyenler, bunları televizyonda konuşacağına bilim dünyasında muharrir, çizer, insanlara yararlı olur. Halk olarak detayları bilmemize gerek yok. Kendime kelam verdim. Yıllarca sarsıntı konusunda halkı bilgilendirmeye, bilimsel öngörülerle yaklaşmaya, fısıltı gazetesine inanmamaya, mahallî ve merkezi idareleri sarsıntı konusunda tedbir almaya sevk ettim. 6 Şubat’tan sonra bizim tek tahlilimiz var. Zelzele dirençli yerleşim alanları oluşturmak. Köyse sarsıntıya dirençli köyler, kazaysa zelzeleye dirençli kazalar, kentse sarsıntıya dirençli kentler oluşturmak için çaba vereceğim. İnsanları da bu bahiste seferber edip, bizi yönetenlere ülkenin bir numaralı gerçeğini anlatacağız” dedi.

“BU SARSINTININ GELECEĞİNİ YILLARDIR SÖYLÜYORUZ”

Kahramanmaraş merkezli sarsıntıları de hatırlatan Prof. Dr. Naci Görür, “Bu zelzele bağıra bağıra geldi. Kendini gizlemedi, apansız gelip de vurmadı. Bu sarsıntının geleceğini yıllardır söylüyoruz. Elazığ zelzelesinden sonra ‘Maraş’a Malatya’ya Çelikhan’a Hatay’a dikkat. Büyük sarsıntı gelme mümkünlüğü arttı’ dedim. Karşılık kolaydı. Büyük bilim adamı olmaya gerek yok. Yer bilimleri esası. Elazığ zelzelesi 6.8 oldu. O fay kırılmamış yerlere değerli ölçüde enerjiyi transfer eder. Elazığ, Malatya’ya kadar kırıldıktan sonra batısı Maraş. Zelzelede on binlerce insanımız öldü. Cesetleri soğumadan unutuldu, gitti. Ailesinden ölen beşerler da dahil kentinden binlerce meyyitin çıktığı belediye liderleri, valiler, merkezi idare sarsıntıyla yüzleşmedi. Beşerler öldü gittiler, olan ölenlere oldu” diye konuştu.

‘DEPREMİ AFETE DÖNÜŞTÜREN BİZLERİZ’

Depremin Türkiye’de en kıymetli gündem olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Görür, “Deprem için mukadderat vesaire deniyor. O da kutsal dinimizin çıkarları için kullanım oluyor. Yazgı asla değildir. Dinimizde yazgı, bilimin gereklerini yaparsın; sonra işi Allah’a bırakırsın. Tedbirini almadan ‘kaderdir’ demek; dinimizi çıkarlar için yanlış kullanmak manasına gelir. Zelzele, afet değildir. Sarsıntısı afete dönüştüren bizleriz. Birinci beşerler yaşama gereksinimi duyuyor, çoklukla sarsıntı nesillerine hakikat yerleşmişler. Sarsıntı jenerasyonları yer yüzünde cennettir. Akarsuyun, sıcak ve soğuk su kaynaklarının, ağaçların olduğu yerdir. Zelzele nesillerinin tamamı öyledir. Başta bilinmemiş lakin zelzelesi öle öle öğrenmişler. Günümüz dünyasında zelzele nesillerinin özellikleri biliniyor ve o jenerasyonda yaşayacaksan; çağdaş beşerler, yerleşim alanlarını bilim ve teknoloji ışığında sarsıntıya dirençli yapmış ve ölmüyorlar. Türkiye’de olan zelzeleden daha fazlası, öteki ülkelerde oluyor ancak o gün hayat durmuyor, beşerler ölmüyor. Ölse bile tesadüfen ölüyor” dedi.

‘DAĞLIK BÖLGELER TABAN OLARAK SAĞLAM’

Antalya’nın jeolojik yapısı ve zelzele riski üzerine görüşlerini belirten Prof. Dr. Görür, şunları söyledi:

“Antalya’nın jeolojik özelliğinden ötürü kuzeyindeki dağlık bölgeler taban olarak sağlam. Yaşlı kayalar, fakat dinamitle kırarsın. Antalya Körfezi’nde işler biraz değişiyor. Antalya’nın batı kısmında ekseriyetle sağlam olduğunu düşündüğümüz traverten var. Antalya’nın kıymetli kısmı, bunların üzerine inşa edilmiş. Yer içerisine su girdiğinde işler karışır. Travertenlerin üzerinde olan konutlar, inşaat mühendisliğinin, mimarlığın öngörüldüğü biçimde yapılırsa; sorun yok.”

Antalya Körfezi’nin doğusundaki yerleşim yerlerinin zemin yapısına dikkat edilmesi gerektiğine dikkati çeken Prof. Dr. Görür, “Antalya Körfezi’nin doğusuna gelince oralarda sıkıntımız var. Alüvyonlar, yer altı su düzeyi yüksek olan yerler. 5 metre kazıldığında su çıkan yerler. Burada yüksek katlı binaların imali düşünülmeli. Her tabanın depremsellik özelliği var. Killi yerse; zelzele dalgasını yediği vakit, sarsıntı tesirini 3-5 kat artırır. Sarsıntıda sıvılaşma yapar, binanız batar. Antalya’da, kentin bulunduğu yerlerde faal fay yok, tabanının büyük kısmı sağlam. Yalnızca doğu kısmına dikkat edilmeli” dedi.

’24 VİLAYET FAY SINIRLARI ÜZERİNE KURULU’

Türkiye’de 24 ilin fay çizgileri üzerine kurulduğunu vurgulayan Prof. Dr. Görür, “Antalya’ya yakın Akşehir fay zonu var. Burası büyük zelzeleler üretme kapasitesine sahip Fethiye-Burdur fay zonu ile Kıbrıs fayı ile alakası var. Antalya’nın kuzeyinde göller bölgesinde Beyşehir, Eğirdir, Burdur bölgesinde graben yapılar var. Onlar da önemli zelzele üretebilir. Fethiye-Burdur zonu çok önemli. Bunun üzerinde 7.2’ye kadar sarsıntı olmuş. Antalya’ya 90 kilometre uzakta. Akşehir fay zonu 115 kilometre uzaklıkta, bir de Kıbrıs fay zonu 116 kilometre uzakta. Canlı faz 7 ve üzeri zelzele üretirse; 100 kilometre alan içerisinde hasara neden olabilir” diye konuştu.

“ANTALYA KOMŞULARININ ZELZELESİNİ DAİMA HİSSEDECEK”

1900-2017 yılları ortasında Antalya etrafında 6 üzeri meydana gelen sarsıntılardan bahseden Prof. Dr. Görür, “Antalya’yı direkt doğruya vuracağı fay yok ancak komşularının sarsıntısını daima hissedecek. Ondan da kaçamazsınız. Antalya sarsıntı kentidir ancak direkt doğruya üzerinde oturduğu faal fay yoktur. Kent sonları içerisinde sorun yok lakin çevreleyen alanlarda 6 ve üzeri sarsıntılar üretecek bölgenin içindedir. Bu komşularda olabilecek büyük zelzeleler Antalya’ya önemli hasar verebilir” dedi.

ANTALYA İÇİN TSUNAMİ RİSKİ

Depremin heyelanı tetikleyebildiğini anlatan Prof. Dr. Görür, Antalya’da kimi bölgelerin heyelan oluşumuna yatkın olduğunu söyledi. Antalya için tsunami riskine dikkati çeken Prof. Dr. Görür, “Antalya’da tsunami riski olabilir; Helen Kıbrıs yayında. Dalma batma zonları, dünyada tsunami üreten faylardan. Antalya, her vakit tsunamiye maruz kalabilir. Tsunaminin tesiri, deniz düzeyinden yüksekteyseniz gelmez lakin dalga uzunluğunun 10 metreyi bulduğunu düşünün. 10 metre aşağıda olan her yeri kaplar. Zelzele tedbirleri alıp, tsunami tabelaları koyarak, nerelerde tesirli olabileceğini belirtmek şart” diye konuştu.

İstanbul’da 90 binden fazla riskli bina bulunduğuna da değinen Prof. Dr. Görür, muhtemel zelzelede 4 milyon insanın mevtle burun buruna geleceğini söyledi.