Mert Aydın yazdı: Bir Dünya Kupası klasiği Halit Kıvanç

“Kupaların Kupası Dünya Kupası.” Halit Kıvanç’ın sesinden bu kelamları duyduğumda 15 yaşındaydım. 1986 Dünya Kupası öncesi TRT ekranlarında başlayacak programın tanıtımıydı bu. Merhum Fahri İkiler’in yapımcılığını üstlendiği bu program, esasen mecnun üzere beklediğim kupanın tarihine ilgi duymamı sağlayacaktı.

Her kısımda Halit Ağabey, arşiv manzaraları eşliğinde bir kupanın öyküsünü anlatıyordu. Hatta ülkemizde o sırada hocalık yapan Branko Stankoviç üzere, Kalman Meszöly üzere, Jupp Derwall üzere isimler kendi anılarını aktarıyordu. Maracana’nın inşaatında çalışan Modalı Salih’ten, birinci kupaya gemiyle birlikte giden ekiplere kadar birbirinden farklı kıssayla tanışmıştım. Benim için bir idole dönüşmüştü Halit Kıvanç.

TARİHİ YAZAN ADAM

Onun anlattığı biçimde bakıyordum tarihe. O, hakem yanlışı olduğunu söylüyorsa öyleydi. Amerika’nın 1950’de İngiltere’yi 1-0 yendiği maçı birtakım gazetelerin, “İngiltere 10-0 kazandı” diye verdiği kıssası artık arkadaşlarımızla sohbet konusuydu. Güya yeni bir dünya açılmıştı önümüzde. Çıplak ayaklı Leonidas’tan, Pele’nin yedeği Amarildo’ya, Eusebio’dan attığı golle Yugoslavya’ya tıp atlatan Karasi’ye yeni ve ezber bozan kahramanlar türemişti. Güya 1966’da yaşamışız üzere biliyorduk Kuzey Kore’nin İtalya’ya yaptığı acı sürprizi. Halit Ağabey çekmişti bizi kendi dünyasının içine.

1978 Dünya Kupası’nda eski futbolcuların ve spor müelliflerinin oynayacağı maçta teknik adamlık misyonu onundur. Onun tavsiyesiyle TRT spikeri ve eski kaleci Tansu Polatkan, alana çıkmıştır. Yani Halit Ağabey, dünya kupalarında yalnızca gazetecilik ve spikerlik yapmamıştır!

2010 Dünya Kupası’ndan bir gün evvel NTV Spor stüdyolarında birinci kere tanıştım Halit Ağabey ile… 3-3.5 saat süren bir maraton programdı. Merhum (bunu yazmak ne kadar acı) Emre Gönlüşen, Murat Demiryas ve ben, kümeleri yorumluyor, Halit Ağabey de tarihi notlarla programı farklı bir boyuta getiriyordu.

ÖZEL BİR OKULDU

Birkaç yıl sonra ise birlikte program yapmaya başladık. 2014 Dünya Kupası öncesinde kupanın tarihini anlatıyorduk. Onun sesinden dinlediğim öyküleri 28 yıl sonra birlikte anlatmanın onurunu yaşıyordum. Hem bu programda hem de sonra birlikte yaptığımız Futbol Bir Aşk programında 90 yaşında bir adamın şevkini görüyordum. Program çekiminden 1-1.5 saat evvel kanala geliyor, meşhur çantasından notlarını çıkarıyordu. Güya Halit Ağabey bana özel bir okul açmıştı. Dünya Kupası tarihini anlatan bir kitap yazdıysam, futbol tarihine merak sardıysam, bunun sorumlularının başında geliyordu Halit Ağabey. 10 Dünya Kupası’na gitmiş, hepsinden inanılmaz anılarla dönmüştü. Bunları yayında ve yayın dışında dinlemek bir tarih belgeselinin içinde yer alıyor izlenimini veriyordu.

ÜNLÜ PELE RÖPORTAJI

O ünlü Pele röportajı, Brezilyalı televizyoncuların onunla yıllar sonra konuşmasına neden olmuştu. O ünlü röportajını şöyle anlatıyordu Halit Ağabey: “1958 Dünya Kupası… İsveç’te yaklaşık 500 gazeteci var, Türkiye’den gelen birkaç şahıstan biri de benim. Yan odalarımda bir Brezilyalı ve bir de İtalyan gazeteci var. Bir akşam, Brezilyalı gazeteci bana, ‘Sana fevkalade bir kıyak yapacağım’ dedi. Gittik, 17-18 yaşında siyahi bir futbolcunun yanına. Aslında, Zito üzere büyük futbolcuların yanına bile yaklaşamıyoruz. ‘Bu genç çocukla röportaj yapacağız, ben de tercüman olacağım’ dedi. Çocuğun gönlü olsun diye yaptım röportajı. Portekizce’den öbür bir lisan bilmeyen köylü bir çocuk. Neyse, yaptık röportajı ve gönderdik. Röportaj, Türkiye’ye gidene kadar Pele parladı bile. Çabucak Pele ile röportaja ambargo getirildi.

Ama biz çoktan yapmış ve Türkiye’ye göndermiştik. Sonra birinci röportaj yapan biz olarak tarihe geçtik. Röportajdan sonra, Corriere Dello Sport’tan bir gazeteci ile konuşmuştum. ‘İşine yarayacaksa, neler konuştuğumu anlatayım sana’ demiştim. ‘Eğer yedek bir oyuncu ile röportaj yaptığımı öğrenirlerse beni kovarlar’ diye yanıt vermişti. Daha sonra işte bu süreç oldu, Pele ile röportaj yapmaya yasak geldi falan. Sonra geri geldi ve bana dedi ki, (Pele ile konuştuklarını anlatsana, manşet çıkmam lazım. Evvelden röportaj yaparsam kovacaklardı, artık yapmazsam kovacaklar)”

TUVALETTE RÖPORTAJ

Sadece düzgün bir televizyoncu ve radyocu değildi. Çok düzgün bir gazeteci ve hepsinden değerlisi muhabirdi. Gülerek anlattığı Puskas kıssası, onun her vakit tetikte olduğunun deliliydi. Herkesin aradığı Puskas ile tuvalette yan yana pisuvarlarda karşılaşıyorlardı. O kısa anı bile ona soru sorarak ve onun ağzından laf alarak değerlendiriyordu.

Aslında futbol spikerliğini bırakmasından evvel 1978 ve 1982 finallerinde onu dinlemiştim. Mizah müellifliğini ele veren esprileri, coşkulu lakin ölçülü anlatımı her vakit ülkü bir spiker haline getirmişti onu. Ancak beni etkileyen daima o hikayeci yanı olmuştu. 2022 Dünya Kupası onsuz oynandı. Halit Ağabey’in bu dünyada olmadığı birinci kupa oldu. Keşke elimizde olsaydı da kupanın ismini Halit Kıvanç yapabilseydik. Kupaların Kupası ile bu kadar kendini özdeşleştirebilen kaç kişi vardır ki?