Mahkemelerdeki mesken sahibi kiracı uyuşmazlığı belgelerinde artış yaşanıyor
Mahkemelerdeki kira uyuşmazlığından kaynaklı yoğunluğa dikkat çeken avukat Abdullah Üsame Ceran, “Şu an için çok önemli dava yükü kelam konusu. Günde onlarca kira davalarıyla ilgili soru aldığımız devirler oldu. Şu anda da birebir biçimde yoğunluk hiç azalmadı. 2022’ye nazaran arttığı kesin, 2022’de de 2021 yılına nazaran arttığını söyleyebiliriz.” dedi. Ceran, “Kira sorunu ile ilgili çok fazla soru gelmeye başladı. Bunun en önemli sebebi konut kiralarındaki yüzde 25 sınırlaması. Bu kiracıları koruyor olsa da pratikte karşılığı olmadığını ve çokça uyuşmazlıkların yaşandığını görüyoruz. Bu sebeple mahkemelerde 1 yıl sonraya duruşma günü verdiğini görüyoruz. ” halinde konuştu.
Avukat Iyaz Çimen ise, ” Arabuluculuk alternatif uyuşmazlık tahlil prosedürlerinden bir tanesi. Mevzuatımıza daha evvelden iş hukuku, ticaret hukuku üzere alanlarında aslında girmişti. Tabi ki tarafların bir ortaya getirilerek dava açmadan uzlaşmasını amaçlayan bu teknikte öbür alanlarda ortalama yüzde 10, yüzde 20’ye yakın olumlu sonuç aldığını görüyoruz. Bu somut olaya bağlı olmakla birlikte yargının yükünü bir nebze de olsa hafifletecektir” formunda konuştu.
Son periyotta kiracılar ile mesken sahipleri ortasında yaşanan uyuşmazlıklar nedeniyle mahkemelerde yoğunluk oluştu. 2023 yılının birinci çeyreğinde İstanbul’da Sulh Hukuk mahkemelerinde açılan davaların yaklaşık yüzde 65’i konut sahipleri ile kiracı ortasındaki uyuşmazlıklardan oluştuğu belirtiliyor. Bir Sulh hukuk mahkemesinin 2022 yılında toplam 2 bin 300 civarında dava belgesi bulunurken bu yılın birinci çeyreğinde belge sayısı ise bu sayının yarısını geçmiş durumda. Avukatlar ise adliyelerdeki yoğunluğun gözlenebilir seviyede olduğuna vurgu yaparak bilhassa Sulh Hukuk Mahkemelerinde uyuşmazlık davalarının önemli biçimde arttığını söylüyor. Geçen Mart ayında Meclis Genel Heyeti’nde kabul edilen kanunla, kiracı mesken sahibi ortasındaki uyuşmazlıklara dava açılmadan evvel arabulucuya başvurma kuralı getirildi. Avukatlar ise 1 Eylül’de yürürlüğe girecek olan arabuluculuk kanununun mahkemelerin yükünü bir nebze de olsa hafifleteceğini düşünüyor.
“DURUŞMA GÜNÜ 1 YIL SONRAYA VERİLİYOR”
Avukat Abdullah Üsame Ceran, “Son vakitlerde kira konusunda davalar çokça arttı. Bize gelen dava sayısı da arttı. Tıpkı vakitte danışmanlık talepleri de çok fazla arttı. Kira sorunu ile ilgili çok fazla soru gelmeye başladı. Bunun esas sebebi konut kiralarındaki yüzde 25 sınırlaması. Bu kiracıları koruyor olsa da pratikte karşılığı olmadığını ve çokça uyuşmazlıkların yaşandığını görüyoruz. Bu sebeple mahkemelerde 1 yıl sonraya duruşma günü verdiğini görüyoruz. Yani davayı açıyorsunuz tensip düzenleniyor bir yıl sonraya duruşma günü alıyorsunuz. Temmuz’da bir davamız vardı kolay bir tahliye davası. Temmuz 2022’de davayı açmıştık 2. duruşma günü 2024 Mart ayına verildi. 2 yıl sonra davanın ikinci duruşması yapılacak. Bunun üzere örnekler var. Kira uyuşmazlıkları çokça arttı, mahkemelerin çokça yoğunluğu arttı. Bundan ötürü neredeyse 1 yıl sonraya duruşma günü verilmesi sözkonusu oldu. Ancak küçük ilçelerde duruşma tarihleri biraz daha yakın vakitlere veriliyor 4-5 ay üzere. Lakin Çağlayan’da, Anadolu Adliyesinde 9 ay 1 yıl ortasında duruşma günü verilmesi kelam konusu” dedi.
“KİRA EVRAKLARINDA SULH HUKUK MAHKEMELERİNDEKİ YOĞUNLUĞU GÖRÜYORUZ”
Üsame Ceran adliyelerdeki yoğunluğun gözlemlenebildiğini söyleyerek, “Bizim bu üslup çok sayıda belgemiz olmaya başladı son vakitlerde, evvelce bu türlü bir durum yoktu. Bilhassa pandemi periyodunda tahliye üzere bir durum yoktu. Bütün konutlar kiralanırken şu an standarttır kiracıdan tahliye taahhütnamesi alınır. Kiracı aslında 1-2 yıl sonra çıkarılmak üzere konutlar kiralanıyor. Bu da uygulamada çok fecî seviyede kira davası yükünü oluşturuyor. Bu tabi muhtemelen yakın vakitte arabuluculukla çözümlenecek bir durum. Ancak şu an için çok önemli dava yükü kelam konusu. Günde onlarca kira davalarıyla ilgili soru aldığımız devirler oldu. Şu an için çok önemli dava yükü kelam konusu. Günde onlarca kira davalarıyla ilgili soru aldığımız periyotlar oldu. Şu anda da tıpkı formda yoğunluk hiç azalmadı. 2022’ye nazaran arttığı kesin, 2022’de de 2021 yılına nazaran arttığını söyleyebiliriz. Yani her geçen gün konut krizi tırmanıyor. Resmi olarak net bir şey söylemek için adliye istatistiklerine bakmak lazım. Lakin kira evraklarında Sulh Hukuk Mahkemelerindeki yoğunluğu görüyoruz. Çok net bir müşahede yapabiliyoruz kira uyuşmazlıklarının arttığını görebiliyoruz. Kira uyuşmazlıklarında arabuluculuk yoluna başvurulduğu vakit şayet uzlaşma oranı artarsa bu noktada natürel ki mahkemelerin iş yükü hafifler” diye konuştu.
“ARABULUCULUK ALTERNATİF UYUŞMAZLIK TAHLİL FORMÜLLERİNDEN BİR TANESİ”
Arabuluculuk sisteminin yürürlüğe girmesiyle birlikte yargının yükünün hafifleyeceğini belirten Avukat Iyaz Çimen, “Aslında baktığınızda tahliye davalarının uzun sürmesinin temel sebebi mutlaklaşmaya olağan evraklar olması. Münasebetiyle bizim hukuk sistemimizde üç evreli yargılama sözkonusu olduğu için birinci derece mahkemesinin vermiş olduğu kararı İstinaf Mahkemesinin görmesi gerekiyor. Onun da Yargıtay tarafından ölçüye bağlı olarak onanması gerekiyor. Bunun ardından fakat icra edilebilir bu belgeler. Günümüzde artık takdir edersiniz ki şahıslar ortasındaki en sık yapılan türel süreçlerden bir tanesi de kira mukavelesi. Yani kira alakası. Enflasyon artış oranları ve tahliyeyle ilgili bahislerde da artık şahıslar sorun yaşadığı için natürel ki bir tüzel müracaat yapma muhtaçlığı hissediyorlar. Hasebiyle da bu alandaki belgelerin sayısının artması olağan. Bununla birlikte bu süreçten evvel de uzun süren tahliye davaları, artık belge yoğunluğunun da artmasıyla birlikte içinden çıkılmaz bir hal aldı diyebilirim. Zira bu yola başvuran bir mülk sahibinin örnek vermek gerekirse yaklaşık bir 3-4 yıllık bir süreci gözönüne alması ve bunu düşünerek başvurması gerekiyor. Arabuluculuk alternatif uyuşmazlık tahlil prosedürlerinden bir tanesi. Mevzuatımıza daha evvelce iş hukuku, ticaret hukuku üzere alanlarında zati girmişti. Tabi ki tarafların bir ortaya getirilerek dava açmadan uzlaşmasını amaçlayan bu yolda başka alanlarda ortalama yüzde 10, yüzde 20’ye yakın olumlu sonuç aldığını görüyoruz. Bu somut olaya bağlı olmakla birlikte yargının yükünü bir nebze de olsa hafifletecektir” halinde konuştu.
“MEVCUT KANUNLARIN GÜNÜMÜZE UYARLANMASI GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUM”
Avukat Çimen, mahkemelerin duruşma günlerini 1 yıl sonraya vermesine dikkat çekerek, “Ancak buradaki tahlilin ben arabuluculuktan çok mevcut kanunların biraz daha günümüze uyarlanması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü kanunlarımız hem kira bedelinin belirlenmesi tarafından bir 5 yıllık müddet öngörüyor hem de tahliye noktasında katılaşma öngörüyor. Hasebiyle bu noktada daha süratli faal bir tahlili ulaşabilecek bir düzenlemenin yapılıyor olması hem mağduriyetleri giderecektir hem de uzun yargılamaların önüne geçecektir. 1 Eylül’den itibaren uygulanacak yani önümüzdeki İsimli Yıl’dan itibaren arabuluculuk yolu de bu uyuşmazlıklarda kullanılacak ve dava açmadan evvel tarafların arabulucuya başvurması zarurî hale geldi. Bu az evvel bahsettiğim üç basamaklı katılaşma sisteminden kaynaklı daha evvelce de uzun süren bir süreçti. Fakat şu anda şunu net bir biçimde görebiliyoruz. Örneğin işte daha öncesinde açtığımız davalarda açtığımız tarihten 3-4 ay sonra birinci duruşma günü alabiliyorken bugün bilhassa İstanbul’dan bahsetmek gerekirse açılan davalarda 1 yıl sonrasına birinci duruşma gününün verildiğini görüyoruz. Hasebiyle yargılamanın devamının ne kadar süreceğini açıkçası ben şahsım ismine öngöremiyorum diyebilirim. Ben de bu mağdurlardan biri olduğumu söyleyebilirim. Kendi iş yerimde bu süreci yaşıyoruz. Mülk sahibimiz de kira ölçüsü üzerinde bir uzlaşma imkanı bulamadık kendisiyle. Münasebetiyle muhtemelen bir tahliye sürecine hukuksal müracaat yoluyla gideceğini öngörüyoruz” tabirlerini kullandı. (DHA)