Kurallar tekrar değerlendirilmeli

Dr. Av. Muhammed Hardalaç- Anadolu toprakları çok eski periyotlardan günümüze ulaşan birçok tarihi eser barındırıyor. Her bir tarihi yapı farklı bir uygarlığa, farklı bir periyoda ilişkin olduğundan güçlü bir kültürü günümüze kadar ulaştırmıştır. Bu nedenle her bir yapıtın farklı bir öyküsü olduğunu da söyleyebiliriz. Ülkemiz 6 Şubat 2023’te yaşanan zelzele ile sarsılmıştır. Birçok acıya neden olan bu sarsıntı insanlığa verdiği kayıp ve acıların yanında tarihe ışık tutan çok eski devirlere ilişkin yapılara da çok ziyan vermiştir. Bu yapılardan kimileri ayakta sıkıntı dururken kimilerinin da artık olmadığını üzülerek belirtmekteyim. Kahramanmaraş merkezli zelzeleler sonucunda; Adıyaman Ulu Cami, Adıyaman Karakuş Tümülüsü’ndeki Tokalaşma Sütunu, Hatay Sarı Selim Camii, Adıyaman Kâhta Kalesi, Habib-i Neccar Camii, Antakya Ulu Cami, Hatay Arkeoloji Müzesi, Gaziantep Kalesi, Gaziantep Bayazhan, Gaziantep Kurtuluş Camii, Şanlıurfa Ulu Cami, Şanlıurfa Dergâh Camii, Kahramanmaraş Ulu Cami, Hatay Meclis Binası, İskenderun Latin Katolik Kilisesi, Hatay Uzun Çarşı, Darb-ı Sak Kalesi, Arslantepe Höyüğü, Diyarbakır Surları, Malatya Sütlü Minare Camii, Sarımiye Camii, St. George Kilisesi, Antakya Protestan Kilisesi üzere farklı yüzyıllara ilişkin birçok yapının ya ziyan gördüğünü ya da artık olmadığını söz edebiliriz. Her ne kadar eski mimarisine uygun olarak yine restore edileceği belirtilse de binlerce yıllık mirasların son hali herkesi epey üzmüştür. Zelzelenin kültürel mirasın yanı sıra 10 vilayetimizdeki binalara, devamında kentlere de birebir biçimde epey ziyan verdiğini ya da büsbütün yok ettiğini söylemek yanlış olmayacaktır. O denli ki; zelzelenin daima meydana geldiği ülkemizde sarsıntının ziyanlarını ortadan kaldırmak için her sarsıntıdan bir ders çıkarılarak yeni yönetmelikler hazırlanmıştır. Bu düzenlemeler kronolojik olarak şöyledir:

-Zelzele Mıntıkalarında Yapılacak İnşaata İlişkin İtalyan Yapı Talimatnamesi (1940)

-Zelzele Mıntıkaları Muvakkat Yapı Talimatnamesi (1944)

-Türkiye Yersarsıntısı Bölgeleri Yapı Yönetmeliği (1949)

-Yersarsıntısı Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (1953)

-Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (1962)

-Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (1968)

-Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (1975)

-Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (1998)

-Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik (2007)

-Türkiye Bina Zelzele Yönetmeliği (2018)

-Özellik Arz Eden Binaların Tasarım Nezareti ve Denetimi Hizmetlerine Dair Yönetmelik (2022)

Düzenlemeler yetmedi

Aslında düzenlemelerin eski bir tarihte başladığını ve bu kapsamda birçok düzenleme var olduğunu görmekle birlikte bu düzenlemeler yaşananlara pürüz olamadığından tüm kuralların uygunluğunun tekrar kıymetlendirilmesi ve sarsıntının yıkıcı tesirinin düzenlenen yönetmelikler ile ortadan kaldırılması gerekmektedir. Böylece geçmiş miraslarımızı, bugünümüzü ve yarınımızı ziyan görmekten ve yok olmaktan kurtarabiliriz

Yaşanan sarsıntılar Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Osmaniye, Malatya, Adana, Diyarbakır, Şanlıurfa, Adıyaman, Kilis vilayetlerini sarsmış ise de acısını ülkece hissetmekteyiz…