‘Kiracı konut sahibi uyuşmazlıklarında dava sayısı 2 kattan fazla arttı’
Son periyotta enflasyon artışı ve zelzele nedeniyle kiralık konutların fiyatlarında artışın kelam konusu olduğunu anlatan Tüketici Hakem Heyeti Üyesi ve orta bulucu Avukat Salih Emrah Ertan, kiracılar ile konut sahipleri ortasında yaşanan uyuşmazlıklar nedeniyle mahkemelerdeki yoğunluğun arttığını söyledi. İzmir’deki bir sulh hukuk mahkemesinin iş yükünün 2021 yılında bin civarındayken, 2022 yılında iki katından fazla arttığını söyleyen Ertan, “Bir evvelki yıl 1000 civarında belgenin açıldığı bir sulh hukuk mahkemesinde 2022 yılında 2 bin 500 civarında belge açıldı. 2023 yılının birinci 3 ayında 1000’e ulaşan yeni belge sayısı olan sulh hukuk mahkemeleri var. Bu da demek oluyor ki yıl sonunda bu mahkeme 4 bin belgeyi görebilir. Hasebiyle önemli bir iş yükü kelam konusu. Bunun bir nebze olsun çözülmesi için, kira ihtilaflarına orta buluculuk zaruriliği geldi. Yani bir kiracı ya da mal sahibi birbirlerine dava açmaları gerektiğinde evvel orta bulucuya gitmek zorundalar. Orta bulucu masasında bir muahedeye varabilirlerse ihtilaf kısa ve masrafsız olarak çözülecek. Ancak bu düzenleme eylül ayında yürürlüğe girecek. Eylüle kadar açılacak olan davalarda bu mecburilik yok” dedi.
‘TEK TARAFLI TAHLİYE TAAHHÜTNAMESİ GEÇERSİZ SAYILIR’
Kira artışı için konut sahiplerinin tüzel yollara başvurduğunu kaydeden Salih Emrah Ertan, kiracılara da tahliyenin önüne geçebilmeleri için tekliflerde bulundu. Ertan, “Ev sahibi ile kiracı anlaşamadıkları vakit, kiracının kanun çerçevesinde artış yapacağını söylemesinin akabinde mal sahibi muhtaçlığı münasebet göstererek tahliye davası açıyor. Elindeki tahliye taahhütnamesini kullanabiliyor. 10 yıl dolduysa tahliye yoluna, 5 yıl dolduysa rayice nazaran kira artış davası yoluna gidebiliyor. Kiracılar yasal haklarını biliyor. Ancak şu ikazları yapmakta fayda var. Şayet kiracının oturduğu yer bir aile konutuysa, eşlerden yalnızca biri tahliye taahhütnamesini imzaladıysa uygar kanuna nazaran bir eş başkasının isteği olmadan kira mukavelesini feshedemez. Tahliye taahhütnamesi bir manada kira kontratının fesih sonucunu doğuran bir süreçtir. Tek taraflı tahliye taahhütnamesi geçersiz sayıldığı için öteki eş icra dairesine itirazda bulunabilir. Eşi şayet tahliye taahhütnamesi verdiyse mal sahibine, kendilerine dava açılmadan evvel bir ihtar çeker. Kontratın tarafı olur. ‘Benim bu türlü bir tahliye taahhütnamesine muvaffakiyetim’ yok der. Tıpkı vakitte mahkemeye başvurup oturdukları konutun aile konutu olduğunu tescil ettirip ellerine bir destek sağlayabilirler. Tahliyenin önüne geçme yolunda böylelikle kendilerini koruyabilirler” dedi.
KİRA ARTIŞINA LİMİT BEKLENTİSİ
Bir depremzedenin diğer bir kente taşındığında kiralayacak konut bulamadığını anlatan Ertan, “Geçici olarak, eski kiracının tahliye tarihindeki kira bedeli baz alınarak yeni kiracıya ortalama bir hudut konulabilir. Yani eski kiracı 10 bin liraya oturuyorsa, yeni kiracı da bunu yüzde 100 yahut yüzde 50 aşmamalı. Ortadan geçen aya nazaran belirli bir hudut konulabilir. Bu süreksiz olmalı, daimi suretle bir mal sahibinin konutu ya da işyeriyle ilgili kira bedelini belirleme yetkisi büsbütün elinden alınmamalı” tabirlerini kullandı.
ANLAŞMAZLIKLARDA SULH HUKUK MAHKEMELERİ GÖREVLİ
Ev sahibi ve kiracı uyuşmazlığı bahislerinde sulh hukuk mahkemelerinin misyonlu olduğunu aktaran Salih Emrah Ertan, “Araç kiralamada dahi sulh hukuk mahkemesi vazifelidir. Tüketici hakem heyetine müracaat gelince biz misyonsuzluk veriyoruz. Evrakı bir müddet beklediği için vakit kaybı meydana geliyor. Bu uyuşmazlıklarda direkt sulh hukuk mahkemesine gidilmeli. Eylül ayından sonra orta bulucuya gidilmesi yanlışsız olur. Bu süreçler özel niteliklidir. Kişi kendi başına yapamayacağı için avukat yardımı almalıdır. Yoksa nüans farklarından davayı kaybedebilir hatta ailesiyle yaşadığı konuttan tahliye edilmek zorunda kalabilir” diye konuştu. (DHA)