Karadeniz’de ‘katil arı’ alarmı! Laboratuvarda saklanan ‘Torymus sinensis’ tabiata salındı
Ana vatanı Çin olan, Türkiye’de birinci defa 2014’te Yalova’da ortaya çıkan, halk ortasında ‘katil arı’ ya da ‘gal arısı’ olarak bilinen ‘Dryocosmus kuriphilus’ tipi böcek, 2021’de Doğu Karadeniz ormanlarında da görüldü. Trabzon’un Maçka, Arsin, Of, Araklı ve Sürmene ilçelerinde istila ettiği kestane ağaçlarını kurutan, ağaç kollarına yerleşerek, yuva yapan böceğe karşı bölgede biyolojik gayret başlatıldı.
2 yıldır kestane ormanlarında tarama yapan Trabzon Orman Bölge Müdürlüğü takımları, yayılım alanı genişleyen ‘gal arısı’nın yuvalandığı ağaçları tespit etti. Bu kapsamda; Bursa’dan getirilen ve laboratuvar ortamında bekletilen 30 bin galin içinden çıkıp yaşamayı başaran 1200 adet ‘Torymus sinensis’ çeşidi böcek, erginliğe ulaştı. Trabzon Vilayet Orman Bölge Müdürlüğü takımları, Araklı ilçesinin yüksek bölümlerindeki kestane ormanlarına ‘gal arısı’nın düşmanı, yok edici böceği bıraktı. Bu çalışmayla, salınan ‘Torymus sinensis’ böceğinin, kestane zararlısının yaşadığı galin içine yerleşip larvalarını yiyerek çoğalmasını engellemesi ve tabiattaki başka ‘gal arılarını’ yok etmesi hedefleniyor.
‘FAYDALI BÖCEKLERİMİZİN ÇIKIŞI DEVAM EDİYOR’
Trabzon Orman Bölge Müdürü Emin Yılmaz, Türkiye’de birinci kere Yalova’da görülen ‘gal arısı’nın tüm bölgelerdeki kestane ormanlarına süratle yayıldığını söyledi. Yılmaz, “Geçen yıl Bursa Orman Bölge Müdürlüğü’nden getirdiğimiz kestane galinden çıkan yaklaşık 1000 tane ‘Torymus sinensis’ böceğini yöremizdeki kestane ormanlarına salmıştık. Bu yıl da tekrar Bursa Orman Bölge Müdürlüğü’nden getirilen 30 bin galden, laboratuvar ortamında çıkarttığımız 1200 tane ‘Torymus sinensis’i zararlıyla uğraş için tabiata saldık. Hala daha laboratuvarımızda yararlı böceklerin çıkışları devam ediyor. Günlük takibi yapılarak ormanlara salıma devam edeceğiz” dedi.
‘FAYDALI BÖCEK, ZİYANLI BÖCEĞİN ÜREMESİNİ AZALTIYOR’
Doğaya bıraktıkları yararlı böceklerin, ‘gal arısı’nın yumurtalarını yiyerek çoğalmasını azaltacağını anlatan Yılmaz, “‘Torymus sinensis’ler geçen sene uçuşunu yapıp tomurcuklara yumurtasını bırakmıştı. Bu yıl, zararlının yumurtaları tomurcuktan çıkıp gal oluşturmaya başladığı vakit, bizim yararlı böceğimiz de bu gallere gelip kendi yumurtasını bırakacak. Buradan çıkacak larvalar da zararlının gal içerisindeki larvalarını yiyerek onları gelişmelerini durduracak ve yine yumurta bırakma bahtını ortadan kaldıracak. Yararlı larvamızın zararlının larvasını yiyerek üremesini azaltan, dengeyi sağlayan bir çalışma bu” diye konuştu.
‘MEYVE RANDIMANINDA ZİYAN DAHA FAZLA’
Yılmaz, ‘Dryocosmus kuriphilus’ böceğiyle biyolojik uğraşın uzun soluklu olacağını ve alternatif metotlar deneyeceklerini de belirterek, “Bir anda saldığımız böceklerin buradaki zararlıyla uğraşı yüzde yüze gelme bahtı aslında yok. Uzun müddet devam etmesi gereken bir uğraş ve biz de her yıl sayıyı artırarak devam edeceğiz. Ağacın meyve randımanında zararın daha fazla olduğunu görüyoruz. Çiçekte ve hasebiyle bal üretiminde de ziyanı olduğunu iddia ediyoruz. En büyük ziyanı aşılı kestanelere olumsuz tesir yapıyor. Ağacın yapraklarına ve uzun müddette ağacın kurumasına da neden oluyor. Biyolojik çabanın yanında biyoteknik uğraş çalışmaları da devam ediyor. Feromon halindeki çaba tekniğinde deneme evresindeyiz. İnşallah süratli halde devreye alacağız” sözlerini kullandı.