Kahve tutkusu ‘fiyatı’ yeniyor!
DUYGU ERDOĞAN – Kahve fiyatları mart ayı prestijiyle dünya piyasalarında yeni bir yükseliş ivmesine girdi. Üretici ülkelerde randımanın belirli olacağı mayıs periyodu öncesinde kalan stokun da azalmasıyla ortaya çıkan baskı, döviz olarak fiyatları artırırken, TL bazında piyasaya daha yüksek yansıyor. Son enflasyon verisinde de fiyatı en çok artan eserler listesinde kahve dikkat çekmişti. Dünya piyasalarında emtia olarak fiyat artışı dikkat çeken kahve, son yıllarda iklim krizinden en çok etkilenen eserler ortasında yer alıyor.
Avrupa ve Amerika kıtalarında tüketimi epeyce fazla olan kahve, Türkiye’de ise öncelikle Türk kahvesi bazında, akabinde yeni kuşak kahvecilere olan ilgiyle artışına devam ediyor. Son birkaç yılda Türkiye’de kahve tüketimi iki katını aşan datalara ulaştı. Geçtiğimiz bayramın da değerli tatlarından biri olan kahvenin fiyat artışı bu periyotta de sofralara yansıdı. 250 gram Türk kahvesi fiyatı 80 liraya çıkarken, filtre kahvede ise 500 gramlık paketler 210-270 lira ortasında değişen fiyatlara satılıyor.
Stoklar azaldı
Koronavirüs pandemisinin tesiriyle 2020-2022 yılları ortasında dünyada 2.4 katına çıkan fiyat farkları oluşan kahvede dünya fiyatları dingin bir periyodun akabinde yine yükselişe geçti. Yeni rekolte öncesinde dünyada azalan stokların tesiri büyük. Vietnam’da kahve stoklarının azalması, Kolombiya ve Brezilya’da arzın düşüşü fiyatları üst taşıyor. Avrupa merkezli çeşitli tedarikçi şirketler de kahve açığının artabileceğini öngörüyor.
Türkiye’nin kıymetli alım yapan şirketlerinden Kurukahveci Mehmet Efendi’nin CEO’su Tuncer Akgün, kahve fiyatlarının küresel ekonomilerdeki hareketlerden çok fazla etkilendiğini anlatırken, birebir vakitte bir tarım eseri olarak iklim şartlarından da olumsuz olarak tetiklendiğini söyledi. Başta Brezilya olmak üzere bilhassa Güney Amerika’daki iklim şartlarından ötürü rekoltede düşüklük yaratan etkenlerin fiyatları üst çektiğini belirten Akgün, “Kahve çekirdeğinin 2020’nin ortalarındaki bedelini 100 ünite kabul edersek, sonrasında daima bir yükselişle 2022 yılında 240 üniteye kadar çıktı ve uzun müddet bu düzeylerde kaldı. Yani maliyetimizin temel ögesi olan kahve, dolar bazında 2.4 katına kadar yükseldi. Buna bir de döviz kurundaki yükseliş eklenince, çok yüksek düzeyde ve katlanarak artan bir maliyetle karşı karşıya kaldık. Türk Lirası olarak hesaplandığında, kahve hammaddesinin depomuza giriş maliyeti 24 ayda neredeyse 6 katına çıktı. Bu hesabı yaparken, birebir devirde navlun maliyetlerindeki çok yükselmeyi hesaba bile katmıyoruz” dedi.
Fiyatların yine yükselişe geçtiğine dikkat çeken Akgün, “Mahsulün nasıl bir randımanla çıkacağı mayıs ayında belirli olmaya başlıyor. Devir sonuna kalan stokun da artık azalmasının getirdiği baskı, fiyatlar üzerinde üst istikametli tesir yapıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Tüketim düşüşü öngörülmüyor
Kendi kahve markasını da oluşturan Enplus’ın İdare Heyeti Üyesi ve COO’su Murat Hatipoğlu, pandemiyle birlikte yükselen talep artışına karşılık azalan üretimle birlikte başlayan fiyat yükselişinin yine sürat kazandığını lisana getirdi. İklim sıkıntıları nedeniyle kimi alanlarda yüzde 50, kimilerinde ise yüzde 70 ortasında eser kaybı da yaşandığını hatırlatan Hatipoğlu, “Ayrıca navlun fiyatlarının yükselmesiyle de kahveyi evvelki yıllara nazaran yaklaşık 6 kat değerli almaya başladık. Artışların net bir formda devam edeceğini söz etmek yanlış olmaz. Buna karşılık premium kahve kategorisinde büyüme hakim” dedi.
Kahve bitkisinin dünyanın sonlu bir alanında üretildiğini belirten Romm Coffee Kurucusu Ayhan Mortepe, maliyet artışları ve iklim krizinin, tüketim artışıyla birleştiğinde fiyatların her yıl hissedilir halde artmasının beklendiğini söz etti. Fiyat artışlarına karşın Türkiye’deki tüketimin olumsuz etkilenmeyeceğini düşündüklerini anlatan Mortepe, “Kahve dükkanlarında yalnızca kahve tecrübesi değil tıpkı vakitte toplumsallaşma de satılıyor” diye konuştu.