İstanbul’da ürüyor, tüm Türkiye’de görüldü! ‘Yara açan sivrisinek’ tehlikesi
Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Sivrisinek ısırması sonucu fil hastalığı yani lenfödeme yakalanan ve 9 yıldır insan içine çıkacağı günün hayaliyle yaşayan güvenlik vazifelisi İbrahim Kadir Karaoğlanoğlu geçen ay hayat uğraşını kaybetmişti. Karaoğlanoğlu’nun hayatını kaybetmesinden sonra uzmanlardan sivrisineklere dair yapılan birtakım ikazlar ise birçok bireyde tedirginlik yarattı. Bilhassa Afrika ülkelerinde sivrisineklerin virüs taşımasıyla hasta olan beşerlerle sık karşılaşılsa da tehlikenin yanı başımızda olduğunu duyuran uzmanlar, soktukları yerde büyük yaralar oluşturan ve insanlara Dang Ateşi, Batı Nil, Sarı Humma, Zika ve Chikungunya üzere virüsleri bulaştıran Asya kaplan sivrisineğinin İstanbul’da da üreme noktaları olduğunu tespit etti. Son açıklamalara göre Güneydoğu Asya kökenli sineğin İstanbul’da tam 194 bin 628 üreme kaynağı olduğu belirlendi. Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Ekoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Çetin çarpıcı bilgiler paylaştı.
‘SADECE İSTANBUL’DA DEĞİL, EGE’DE DE VAR’
Türkiye’de yaklaşık 60 sivrisinek çeşidi olduğunu belirten Prof. Dr. Hüseyin Çetin, Asya kaplan sivrisineğinin (Aedes albopictus) birinci olarak 2011’de Edirne-Doğu Trakya’da, daha sonra ise Karadeniz, Marmara ve Ege bölgelerindeki birçok vilayette tespit edildiğine dikkat çekti. Virüs taşıyan bir sinekten bulaşabilecek hastalık mümkünlüğünü da pahalandıran Prof. Dr. Çetin, Türkiye’deki riskin artma sebeplerine şu sözlerle değindi:
“Eğer İstanbul’da Asya kaplan sivrisineği virüs enfeksiyonuna sahip bir bireyden yahut hayvandan kan emerse virüsleri öteki birine bulaştırma riski var. Ülkemizde şu an için bariz bir sorun olmasa da insanların birkaç saat üzere kısa bir müddette uzak aralara seyahat edebilmeleri, hava, kara ve deniz yolları açısından kıymetli bir geçiş bölgesinde bulunmamız ve iklim değişikliği nedeniyle sivrisineklerin yıllık kuşak sayısının artması ve yayılış alanlarının değişmesi hastalık görülme riskinin artmasının sebepleri ortasında.”
HER SİVRİSİNEK SOKMASI HASTALIĞA YOL AÇAR MI?
Dünya genelinde her yıl sivrisinek sokması sonucu hastalığa yakalanan yüz milyonlarca insanın yüzde 95’inden fazlası Asya ve Afrika kıtasındaki tropik bölgelerde yaşıyor. Prof. Dr. Hüseyin Çetin, her sokmanın hastalığa yol açmayacağının altını çizerek sivrisineklerin taşıdığı virüslerle ilgili şunları söyledi:
“Sivrisinekler sıtma, Batı Nil Ateşi, Sarı Humma, Dank Ateşi ve Zika Virüsü hastalığı üzere birçok hastalığın taşıyıcısı olarak biliniyorlar. Her sivrisinek ısırması hastalanacağımız manasına gelmez. Çoklukla kolay bir kızarıklık ve kaşıntıdan fazla bir şeyle karşılaşmayız. Bir kişinin sivrisineklerin bulaştırdığı bir hastalığa yakalanma ve ölme riski, trafik kazasında ölme ve yaralanma riskinden yüzlerce kat daha az. Fakat ülkemizde bulaşma riski olan hastalıklar ve bunları taşıyan sivrisineklerle gayrete aralıksız devam edilmesi gerekiyor.”
‘TÜRKİYE’DE BULAŞTIRMA RİSKİ ÇOK AZ’
9 yıl evvel Antalya’da güvenlik vazifelisi olarak çalıştığı sırada sivrisinek tarafından sokulan İbrahim Kadir Karaoğlanoğlu’nun fil hastalığına yakalanıp hayatını kaybetmesi sonucu sivrisinek tehlikesi yine gündeme geldi. Prof. Dr. Hüseyin Çetin, fil hastalığının sıklıkla görüldüğü noktalara dikkat çekerek sivrisineklerin bulaştırdığı hastalıklarla gayret konusunu tarihî ayrıntılarla açıkladı.
“Fil hastalığı dünyanın Uganda, Tanzanya, Kenya, Ruanda, Sudan ve Etiyopya üzere ülkelerde sıklıkla görülen bir hastalık. Türkiye’de ise uzun yıllardır tespit edilmeyen lakin az görülen hastalıklar sınıfında bir hastalık. Sivrisinek gayretinin tam olarak yapılamadığı 1940-1950’li yıllarda birtakım vilayetlerde onlarca hadise tespit edilirken, şu anda nadiren tespiti yapılıyor. Ülkemizde hastalığı taşıyabilen sivrisinek tipleri bulunmakla birlikte belediyeler, özel ilaçlama firmaları ve Sıhhat Bakanlığı tarafından yapılan ilaçlama ve sivrisinek gayret çalışmaları sayesinde hastalığın bulaşma riski ülkemiz için çok az.”
‘TURİSTİK EMELLE YURT DIŞINA GİDENLERDE TESPİT EDİLDİ’
Prof. Dr. Hüseyin Çetin, virüs taşıyan sivrisineklerin Türkiye’de hastalık taşıyıp taşımadığı ve hastalıkların kaynaklarına da değinerek, “Şimdiye kadar Türkiye’de Asya kaplan sivrisineği tarafından bulaştırılan Dank ateşi, Sarıhumma, Çikungunya ve Zika Virüsü’nün yerli bulaşmasından kaynaklanan hiçbir insan enfeksiyonu belgelenmedi. Yurt dışına turistik hedefle yahut çalışma maksadıyla gidip ülkemize geri dönmüş birtakım şahıslarda bu hastalıkların bir kısmının tespit edildiği bildirilmiştir” sözlerini kullandı.