İstanbul baharda sinema açıyor

Müjde Işıl  – Kente şenlik geliyor ve o kentin havası değişiyor, gündem kültür sanat oluyor. Bu sene 42. sefer düzenlenen İstanbul Sinema Şenliği, 19 Nisan’a dek sinemaseverleri güçlü bir programla buluşturuyor. Berlin, Sundance, Toronto Sinema Festivalleri’nden ödüllü imaller, merakla beklenen Ulusal Müsabaka, Retrospektif Kısmı, dünya sinemasının en yeni örnekleri başta olmak üzere 134 uzun ve 29 kısa metrajlı sinemadan oluşan programında toplam 14 kısımda, 84 ülkeden 160 direktörün sinemaları gösteriliyor. 

Gösterimler Beyoğlu’nda Atlas 1948 ve Fransız Kültür Merkezi, Şişli’de CineWAM Premium+ City’s Nişantaşı (Salon 3 ve Salon 7) ve Kadıköy’de Kadıköy Sineması ile Kadıköy Belediyesi Sinematek/Sinema Konutu olmak üzere altı salonda yapılıyor. Geçen sene olduğu üzere Eczacıbaşı Genç Bilet ile öğrencilere 10 TL olarak belirlenen biletler hafta içi gündüz seanslarında (11.00, 13.30, 16.00 ) 70 TL; hafta içi 19.00, hafta sonu (11.00, 13.30, 16.00, 19.00) ve tüm 21.30 seanslarında 90 TL. 

Festivalin güçlü programından sizler için bir izleme rehberi hazırladık. 

“And the King Said, What a Fantastic Machine/Ve Kral Dedi ki: Ne Şahane Makine”: Prömiyerini Sundance Sinema Festivali’nde yapan belgesel, Lumière Kardeşler’den günümüzün toplumsal medyasına, ‘görüntü’nün izini sürüyor. Manzaranın sanatta, günlük hayatta ve siyasetteki hâkimiyeti, insanları yönlendirme gücü, titiz bir arşiv çalışması ile anlatılıyor. Belgeselin yürütücü yapımcılığını Ruben Östlund üstleniyor. 

“Boğa Boğa”: Onur Saylak’ın “Daha”dan sonraki sinema sinemasını merakla bekliyorduk. Ulusal Yarışma’da yer alan “Boğa Boğa”, İstanbullu bir çift olan Yalın ve Beyza’nın Assos’ta bir köye taşınmasını ve akabinde köylülerle Yalın ortasındaki tansiyonu anlatıyor. Kıvanç Tatlıtuğ, Funda Eryiğit, Gürgen Öz’lü takım merak uyandırıyor. Genelde ulusal müsabaka sinemaları, şenlik sonrasında vizyon seyahatine başlar ancak “Boğa Boğa” bir hafta sonra dijital platforma çıkıyor. İleriki yıllar için festival-sinema istikrarını dijital platformlar istikametinde etkileyecek üretimlerden biri olabilir. 

“Kavur”/“İntihar”: Fırat Özeler’in yönettiği; Cem Yılmaz, Funda Eryiğit ve Tilbe Saran’ın sesleriyle katkıda bulunduğu “Kavur” belgeseli, dünya prömiyerini Rotterdam Sinema Festivali’nde yapmıştı. Belgesel, bir bayanın en sevdiği direktör olan Ömer Kavur’un yapıtlarını keşfetme seyahatini anlatıyor. Fırat Özeler, bu belgeselin çekimi sırasında Ömer Kavur’un 1971 tarihli birinci kısa sineması “İntihar”a ulaşmış. “Kavur” ile birlikte bu tarihî imal da seyirciyle şenlikte buluşacak. 

“Saint Omer”: Geçen yıl Venedik’ten Büyük Heyet Mükafatı ve Geleceğin Aslanı Mükafatı ile dönen imal, Fransa’nın Oscar temsilcisiydi. 15 aylık kızının vefatına sebep olmakla suçlanan Laurence Coly’nin duruşmasını izlerken sanığın söyledikleriyle şahitlerin tabirleri genç romancı Rama’nın inançlarını sarsıyor. Belgesel kökenli direktör Alice Diop sinemada, gerçek duruşma tutanaklarını tekrar canlandırıyor. 

“The French Connection/Kanunun Kuvveti”: Bu sene şenliğin Retrospektif Kısmı William Friedkin’e ayrıldı. Toplam dokuz sineması gösteriliyor. Başyapıtlarından “The Exorcist”, direktörün kurgusuyla 2001’de ülkemizde perdeye gelmişti. 1971 üretimi “Kanunun Kuvveti” ise çoğumuzun televizyon dışında perdede izleme talihi yakalayamadığı bir öbür başyapıtı. Hem Yine Hackman’a hem de Friedkin’e (kariyerinde tek) Oscar kazandıran imal, sinema tarihinin en düzgün otomobil takip sahnelerinden birini sinema salonunda izlemek için bulunmaz fırsat. 

“İntikam Meleği-Kadın Hamlet”: “Shakespeare izleseydi Metin Erksan’ı da Fatma Girik’i de tebrik edebilirdi” dediğimiz sinema 1976 imal, restore edilmiş kopyasıyla karşımızda. Fatma Girik’in vefatının birinci yılında gösterilmesi hoş düşünülmüş bir vefa örneği. Şenliğin retrospektif düzenlediği William Friedkin ile bu sinemanın tıpkı yıl buluşması da düzgün düşünülmüş. Çünkü Erksan, şenlikte de gösterilecek Friedkin başyapıtı “The Exorcist”in, yerli uyarlaması “Şeytan”ı çektikten sonra “İntikam Meleği-Kadın Hamlet”e imza atmıştı. 

“Roter Himmel/Kızıl Gökyüzü”: Bu sene Berlin Sinema Festivali’nden Büyük Heyet Mükafatı ile dönen sinema, Christian Petzold imzalı. Bir küme genç arkadaş yazlık konutta bir ortaya geliyor. Konutun yakınındaki ormanda çıkan yangın, ortalarındaki ilgiyi de etkiliyor. Petzold’ün romantik ve duygusal damarı alametifarikası. Bazen bu ruh hâli bunaltsa da seyirciyi kucaklamayı başarıyor. “Kızıl Gökyüzü”, direktörün hayranlarının beklentilerini karşılayacak bir imal üzere görünüyor. 

“LCV (Lütfen Yanıt Veriniz)”: Geçen sene Antalya Sinema Festivali’nde Cem Yiğit Üzümoğlu’na, Selahattin Paşalı (“Kurak Günler”) ile birlikte En Düzgün Erkek Oyuncu Mükafatı getiren “LCV”; düğün merasimine dakikalar kala sırları, palavraları, toplumun dayatmaları, tabuları, taktıkları maskeleriyle yüzleşen bir çiftin ve en yakın arkadaşlarının hesaplaşmasını anlatıyor. Tiyatrodan tanıdığımız Erdi Işık’ın senaryosu, bir odaya ferdi ve toplumsal ikiyüzlülükleri sığdırıyor. 

“20.000 Especies de Abejas/20.000 Arı Türü”: Bu sene Berlin’den gelen ödül haberleri ortasında en çok merak edilen sinemalardan biri… Zira En Düzgün Oyuncu Ödülü’nü kazanan başroldeki Sofía Otero, şenlik tarihinde dokuz yaşında bu mükafata layık görülen en genç oyuncu oldu. Sinema, küçük bir çocuğun kendi benliğini çözüp keşfetme gayretini anlatıyor. 

“The Eternal Daughter/Sonsuz Sır”: Joanna Hogg ve çok sevdiği oyuncusu Tilda Swinton, “The Souvenir” serisinin akabinde tekrar bir ortada. Swinton yeni sinemasında yeniden sonlarını zorluyor ve bir anne-kızı, bir direktörle annesini canlandırıyor. Eski bir otele yerleşmelerinin akabinde anılar ve gizlenen gerçeklerle yüzleşiyor ikili. İmal, ABD’nin Ulusal Tenkit Kurulu’nun (National Board of Review) 2022’deki en yeterli 10 bağımsız sinema listesine girmişti. 

Uluslararası Yarışma

Bu kısımda farklı ülkelerden 10 üretim yer alıyor: “Parmi nous/Aramızdalar” (Sofia Alaoui), “The Survival of Kindness/İnsanlık Ölmedi” (Rolf de Heer), “Da-Eum-So-Hee/Sıradaki Kız” (Jung July), “El Agua/Su” (Elena López Riera), “L’envol/Al Yelkenler” (Pietro Marcello), “Atlantic Bar” (Fanny Molins), “Kör Noktada” (Ayşe Polat), “Jang-e jahani sevom/Üçüncü Dünya Savaşı” (Houman Seyyedi), “København findes ikke/Kopenhag Diye Bir Yer Yok” (Martin Skovbjerg) ve “Pamfir” (Dmytro Sukholytkyy-Sobchuk).

Başkanlığını Portekizli direktör João Canijo üstlendiği heyet; üretimci Dora Bouchoucha, direktör Teona Strugar Mitevska, direktör Alexandre O. Philippe ve oyuncu Maeve Jinkings yer alıyor.

Kerem Ayan’ın önerileri

“On the Fringe/Hayatın Kıyısında” (Juan Diego Botto)
“Roter Himmel/Kızıl Gökyüzü” (Christian Petzold)
“RRR” (S.S. Rajamouli)
“Scrapper/Hırçın” (Charlotte Regan)
“The Eternal Memory/Sonsuz Hafıza” (Maite Alberdi)

Sevin Okyay’ın önerileri

“Mon Crime/Suç Bende” (François Ozon)
“Le Grand Chariot/Pulluk” (Philippe Garrel)
“Tout le monde aime Jeanne/Herkes Jeanne’ı Seviyor” (Céline Devaux)
“Sonsuz Sır/The Eternal Daughter” (Joanna Hogg)
“Aşk, Ateş ve Anarşi Günleri: Türk Sinemateki ve Onat Kutlar” (Önder Esmer)

Uğur Vardan’ın önerileri

“Roter Himmel/Kızıl Gökyüzü” (Christian Petzold)
“Scrapper/Hırçın” (Charlotte Regan)
“Mon Crime/Suç Bende” (François Ozon)
“Ren Altını” (Fatih Akın)
“Cam Perde” (Fikret Reyhan)

Ulusal Yarışma

Festivalin en merak edilen kısmında bu sene 11 sinema Altın Lale için yarışıyor: “Bir Tutam Karanfil” (Bekir Bülbül), “Ölüler İçin Hayat Kılavuzu” (Barış Fert), “Bars” (Orçun Köksal), “Yüzleşme” (Filiz Kuka), Iguana Tokyo (Kaan Müjdeci), “Kör Noktada” (Ayşe Polat), “Cam Perde” (Fikret Reyhan), “Boğa Boğa” (Onur Saylak), “Suna” (Çiğdem Sezgin), “Ayna Ayna” (Belmin Söylemez) ve “Sanki Her Şey Biraz Felaket” (Umut Subaşı). Geçen sene Adana’da yarışan “Suna” ve Antalya’da yarışan “Iguana Tokyo” ile “Ayna Ayna” dışındaki imaller, prömiyerini İstanbul’da yapıyor.
Başkanlığını Emin Alper’in üstlendiği, Farah Zeynep Abdullah, A. Emre Tanyıldız, Aylin Zoi Tinel ve Seray Şahiner’den oluşan heyet en uygunları seçecek. Birinci kere geçen sene verilmeye başlanan En Uygun Sanat Direktörü Mükafatı bu yıl da tekrar Milliyet Sanat tarafından destekleniyor.