İnsanlığın en büyük tasası: İklim krizi
GÖKHAN KARAKAŞ- Türkiye’de etraf ve iklim üzere meselelerle ilgilenen sivil toplum kuruluşları ülkemizin ve dünyanın etraf sıkıntılarını Milliyet’e kıymetlendirdi. ÇEVKO Vakfı, 2023 yılının en büyük meselesinin iklim değişikliğine bağlı krizler olduğunu belirtirken, TEMA Vakfı kuraklığın yakın gelecekte ülkemizde büyük sıkıntılara yol açacağını vurguladı.
‘Temel sorun kuraklık’
TEMA Vakfı İdare Şurası Lideri Deniz Ataç, “Dünya Etraf Günü; iklim krizi, plastik atık ithalatlarıyla artan atıklar ve su varlıklarımız üzerindeki tehditler üzere birçok problemle karşı karşıyayken, karar alıcılara ve topluma çevresel farkındalığı kazandırmanın ve tabiatın değerini bir defa daha hatırlatıyor” değerlendirmesinde bulundu. Ataç şöyle devam etti:
“Türkiye, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından iklim krizinde en kırılgan bölgelerden biri olarak Akdeniz Havzası gösteriliyor. Bu havzadaki en temel sorun; kuraklık. Kuraklık, ülkemizde yalnızca su yoksunluğu yahut besin güvenliği değildir. Mevsim normalleri üzerinde sıcaklık, biyolojik çeşitlilik kaybı, yangınlar ve sulak alanların yok olması üzere sıkıntılar beraberinde gelir. Ne yazık ki ülkemizdeki beşerler ve öbür canlı tipleri için yaşanabilir alanlar kalıcı azalacak ve ekosistem geri dönülmez biçimde etkilenecek. Bunu engelleek için, fosil yakıtlar azaltılmalı, yenilenebilir güç kaynakları kullanılmalı. Arazi tahribatı engellenmeli,sürdürülebilir ormancılık, sürdürülebilir mera idaresi ve tarım çalışmaları yaygınlaştırılmalı. Denizlerde çok avlanma önlenmeli, çeşitlerin kaybına neden olan faaliyetler durdurulmalı.”
‘Atık kaynağında toplanmalı’
ÇEVKO Etraf Muhafaza ve Ambalaj Atıkları Kıymetlendirme Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer de şunları kaydetti: “Dünyanın en büyük etraf sorunu kuşkusuz iklim krizidir. İklim kriziyle çaba, vakfımızın odaklandığı alan. İklim krizi, artık bizi gelecekte bekleyen risk değil. Hayatı etkileyen çok hava olayları, deniz düzeyi yükselmesi ve biyolojik çeşitlilik kaybını yaşıyoruz. Türkiye kesinlikle karbon azaltım gayesi belirlemeli, iklim yasası ve düzenlemeleri yürürlüğe koymalı, karbon salımına hudut ve bedel konulmalı, güçte kömüre kademeli son verilmeli, ormanlar ve karbon yutakları çoğaltılmalı, yenilenebilir güç arttırılmalı. Atık idaresi döngüsel iktisada geçişte değer kazanıyor. Atıkların kaynağında toplanıp geri dönüştürülmesi için AB’de başarılı model olarak uygulanan modelin altını çiziyoruz.”
‘Denizlerimizde muhafaza alanları oluşturulmalı’
Denizlerimizdeki etraf meseleleri üzerine tecrübelerini paylaşan Türk Deniz Araştırmaları
Vakfı (TÜDAV) ise, karakökenli kirliliğe vurgu yaptı. Türkiye denizlerinde karasal kirliliğin çok boyutta olduğunu belirten TÜDAV; sanayi ve evsel atıkların denizlerin en büyük sorunu olduğunu kaydetti. TÜDAV’dan yapılan açıklamada şunlar kaydedildi:
“Denizlerimizde balıkçılık ölçülerindeki azalma öteki sıkıntılar olduğunu gösteriyor. Lokal cinsler azalırken, iklim değişikliğine bağlı sularımıza gelen yabancı tipler artık büyük sorun. Denizlerin kirletilmemesi global olarak ciddiye alınmalı. Denizlerimizin kirlenmesi global rekabette ülkemizi aşağı çeker. Krililik ulusal güvenlik sıkıntısıdır. Bunun için denizlerde müdafaa alanları oluşturmalı, arıtma tesislerini arttırmalı, yasadışı balıkçılığı önlerken kota sistemine geçilmelidir.”