İcraat öncelikleri ‘kadın hakları’

Çiğdem Yılmaz – 14 Mayıs seçimlerinin resmi olmayan sonuçlarına nazaran, 31 vilayette bayan milletvekilli çıkmadı. Giresun, Nevşehir ve Osmaniye ise birinci defa Meclis’e bayan milletvekili gönderdi. Giresun’da CHP’den Elvan Işık Gezmiş, Osmaniye’de CHP’den Asu Kaya Gedik, AK Parti’den Derya Yanık kentte Meclis’e giren birinci bayan vekiller oldu. Nevşehir’de ise Meclis’e giren birinci bayan vekil unvanını MHP’den Prof. Dr. Filiz Kılıç aldı.

Giresun’un birinci bayan vekili 49 yaşındaki eczacı, sosyolog Elvan Işık Gezmiş, evli ve iki çocuk annesi. Gezmiş, 25 yıldır kentte eczacılık yapıyor. Geçmişte Atatürk Niyet Derneği Heyeti üyeliği ve Giresun Eczacılar Odası İdare Konseyi üyeliği yapan Gezmiş, birçok sivil toplum kuruluşunda da faal olarak çalıştı. CHP Gençlik Kolları’ndan itibaren ise parti içeresinde faal olarak rol aldı. Cumhuriyet tarihinden bu yana Giresun’un bayan vekil çıkaramayışını büyük bir eksilik olarak kıymetlendiren Gezmiş, Milliyet’e şunları söyledi:

‘Çok fazla sorun var’

“Karadeniz bayanı etkindir. Tarlada, bahçede olsun, iş hayatında olsun her alanda faal ve çalışkandır. Ancak görünürlüğü eksik. Giresun’da ve ülkede genel olarak büyük problemleri var. Bilhassa, bayan haklarıyla ilgili çok fazla sorun var. Önümüzde fesih edilen bir İstanbul Kontratı var yalnızca bu da değil, bunların dışında bayanlarla ilgili çok önemli sıkıntılar mevcut. Önceliğim bu problemlerin tahliline yönelik olacak. Bayanların siyasette temsiliyeti çok az ve yalnızca bu siyasetle de sonlu değil. Bürokrasi ve toplumun her alanında görünür kademlerde bayanların sayısı erkekler kıyaslandığında çok az. Bayanların, daha görünür ve etkin olması için gayret edeceğim.”

‘Örnek olmak istiyorum’

Nevşehir’den Meclis’e giren birinci bayan ise MHP Genel Lider Yardımcısı Prof. Dr. Filiz Kılıç oldu. İki çocuk annesi 58 yaşındaki Kılıç, 2008-2017 yılları ortasında Nevşehir Kurucu Rektörlüğü’nü yaptı ve Nevşehir’in birinci bayan rektörü oldu. Kılıç, 2019 mahallî seçimlerinde de, Nevşehir’de birinci bayan belediye lider adayı oldu. Kılıç, Cumhuriyet tarihinde birinci sefer bir bayan milletvekilinin Nevşehir’de Meclis’e girmesiyle ilgili şunları söyledi:

“Çok geç kalınmış bir durum lakin her şeyin bir birincisi vardır. Türkiye’de ne yazık ki bayanlar birçok meslekte ve alanda erkeklere nazaran çok daha az temsil hakkına sahip. Lakin şunu da rahatlıkla söyleyebilirim, bilhassa son yıllarda birtakım mesleklerde bayanların sayısı erkeklerle eşit seviyeye geldi ya da geçtiğini söyleyebilirim. Örneğin akademide bu bu türlü. Ancak şöyle bir meşakkat var bayanlar üst seviye yönetici olamıyor. Birçok bölümde siyasette bu bu türlü. Üst seviye yönetici noktasına gelmeye çalıştığımızda, cam tavan dediğimiz şeyi tam da bu noktalarda görüyoruz. Üst seviye yönetici durumuna bir kişi seçilecekse genelde ve iki seçenek varsa erkek olan genelde seçiliyor. Biz bayanların, bunu kırması gerekiyor. Bunun için de daha fazla talepkar ve ısrarcı olmalıyız. Bilhassa siyasette bayan sayısı çok az. Siyasette bayanları temsil eden biz kadılar, bunun önünü açmalıyız ve daha fazla zorlamalıyız. Benim birazda Nevşehir’deki bayanlara rol model olabilmek için milletvekilliği adaylığım kelam konusu oldu, bunu da başardık. Siyaset yapmak isteyen bayanlara da Türkiye’de örnek olmak istiyorum ve bunu da başaracağımıza inanıyorum. Belediye başkanlığı adaylığım sürecinde Nevşehir’in problemleriyle ilgili çok önemli projeler hazırladım. Bu kentin çok önemli sıkıntıları var. Bilhassa bayanların istihdam problemleri var. Bu sıkıntıların birçoğu aslında Türkiye genelinde de mevcut. Ankara’dan Nevşehir’in sesi olmak istiyorum. Birebir vakitte eğitimciyim. Eğitimin daha da güzelleştirilmesi noktasında projelerimizi ve raporlarımızı meclise sunup, ısrarcı olmak istiyorum.”

Çukurova bölgesinde oran % 26.20’ye çıktı

DHA – 14 Mayıs seçimlerinin kesin olmayan sonuçlarına nazaran Çukurova kentleri Adana, Mersin, Hatay ve Osmaniye’de seçilen 42 vekilin 11’i bayan. Çukurova kentlerinde AK Parti 3, CHP 4, YSP 2, MHP 1, DÜZGÜN Parti 1 bayan milletvekili çıkardı. 2018 seçimlerinde 8 bayan vekilin çıktığı bu kentlerde bayan vekil oranı yüzde 26.20’ye yükseldi.

AK Parti’yi Adana’dan Sunay Karamık, Mersin’den Havva Sibel Söylemez, Osmaniye’den Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanı Derya Yanık’ı mecliste temsil edecek. CHP Adana’dan Müzeyyen Şevkin’i, Mersin’den Gülcan Kış, Hatay’dan Nermin Yıldırım Kara’yı, Osmaniye’den Asu Kaya Gedik’i meclise gönderdi. MHP Adana’dan Ayşe Sibel Ersoy meclise girdi. GÜZEL Parti’yi Adana’dan Alparslan Türkeş’in kızı Ayyüce Türkeş Taş bayan vekil olarak temsil edecek. YSP’de ise Adana’dan Tülay Hatımoğulları Oruç, Mersin’de Perihan Koca bayan vekil olarak mecliste yer alacak.

31 kentte bayan vekil yok

Kadın vekil seçmeyen vilayetler: Adıyaman, Aksaray, Amasya, Ardahan, Artvin, Bayburt, Bilecik, Bingöl, Bolu, Burdur, Çanakkale, Çorum, Elazığ, Erzincan, Gümüşhane, Iğdır, Karabük, Karaman, Kilis, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir Kütahya, Niğde, Ordu, Rize, Sinop, Tokat, Uşak, Yozgat ve Zonguldak.

17 vilayet ise tarihinde hiç bayan vekil seçmedi: Adıyaman, Ardahan, Artvin, Bayburt, Burdur, Erzincan, Gümüşhane, Karabük, Karaman, Kilis, Kırıkkale, Kırklareli, Kırşehir, Niğde, Rize, Sinop ve Yozgat.