Hububata çiftçiyi koruyacak vergi
DUYGU ERDOĞAN – Buğdayda hasat başlamadan evvel çiftçiyi korumak ismine hububat eserleri ithalatına yine gümrük vergisi getirildi. Resmi Gazete’de yayımlanan kararla birlikte buğday, arpa, mısır, durum buğdayı üzere hububat eserlerinin ithalatında gümrük vergisi yüzde 130’a yükseltildi. Bu vergi oranı, pandemi akabinde dünyada besinde stok tutma eğilimi, hububatta kıymetli üreticiler Rusya ile Ukrayna ortasındaki savaş ortamının yansımaları nedeniyle iç piyasayı korumak ismine periyot dönem sıfırlanmıştı. Fakat farklı periyotlarda yüzde 70, 80 ve 130 olarak uygulanmıştı. Yüzde 130’luk bu uygulama, çiftçiyi korumak için güçlü bir ileti veriyor. Bu kapsamda gümrük vergisi uygulaması 1 Mayıs prestijiyle yürürlükte olacak. Türkiye’de geçen dönem 19.5 milyon tona yakın buğday üretimi yapılmıştı. Bu dönem 1 milyon daha fazla üretim bekleniyor. Türkiye’nin buğday üretimi tüketimi için kâfi. Fakat dünyada kıymetli un, makarna, bisküvi üzere eserlerin ihracatçısı olan Türkiye’de endüstrici bu maksatla buğday ithal edip, mamul eser üretip ihraç ediyor.
‘Bizim de tavsiyemizdi’
Yeni dönem hasat mayıs ayı ortasından sonra Çukurova ile başlayıp Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile devam edecek. Ulusal Hububat Kurulu (UHK) Lideri Özkan Taşpınar, ilgili bakanlıklara ilettikleri görüşlerde hasat vakti öncesi gümrük vergisi konusunda sık sık fikir beyan ettiklerini anlatırken, “Son yıllarda vazgeçildi lakin daha evvelki yıllarda hasat vakti yapılan gümrük vergisinin kaldırılması uygulaması çiftçiyi daima ziyana uğrattı. Bu yanlıştan artık dönüldü. Artık hububat için hasat öncesi uygulamaya alınan gümrük vergisi, yerinde bir karardır. Hasat bitip, esnaf ve endüstricinin de elinde eseri azaldığı vakit iç piyasada fiyatları etkilemeyecek biçimde uygulama yapılabilir. Artık çiftçimiz eserini daha umutlu olarak hasat edecek. Zati ithalatın büyük bölümü yurt dışına mamul unsur satabilmek için yapılıyor. Uzun vakittir gümrük vergisi uygulanmıyordu. Bu nedenle endüstricinin elinde stoku mevcut” dedi.
‘Normale dönüldü’
Uluslararası Un Sanayicileri ve Hububatçılar Birliği (IAOM) Avrasya Lideri Eren Günhan Ulusoy, kararın çiftçiyi müdafaaya yönelik bir adım olduğunu kaydederken, “Tahıl Koridoru öncesinde çok fiyat artışlarından dolayı vergi düşürülmüştü. Dünyadaki fiyat gevşemelerinden dolayı çiftçiyi müdafaaya yönelik karar tekrar uygulanacak. Aslında olağana geri dönmüş olduk. Yüzde 130, yüzde 70 ve yüzde 80 olmak üzere 3 farklı uygulama bugüne kadar yapılmıştı. Yüzde 130 kullanılması bir bildiri veriyor. Çiftçiyi korumak için daha güçlü sinyaller var” dedi. Türkiye ve dünya genelinde buğdayda verimli bir devir beklendiğini anlatan Ulusoy, ani fiyat yükselişleri beklemediklerini lisana getirdi.
‘Mamul eserde lideriz’
İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçılar Birliği (İHBİR) Lider Yardımcısı Şemsettin Memiş, daha evvel de gümrük vergisinin yüzde 130 olduğunu belirterek şöyle dedi: “Zaten ithalatın birden fazla mamul eser üretip yurt dışına daha katma pahalı satmak için yapılıyor. Buğday alıp un, makarna, bisküvi üzere eserler üretiyoruz. Bu alanda önder ülkelerdeniz. Dünyada da elbette fiyat avantajlarını yakalamak istediğimiz için ithalat yapıyoruz. Ortalama 5.5 milyon ton ithalatımız oluyor. Geçen yıldan bu yana dünya piyasalarında yüzde 12-14 düşüş var. Bu nedenle iç piyasada fiyat olarak bir yükselme beklentimiz yok.”