Geçmeyen öksürük hangi hastalığın habercisi? ‘8 hafta üst sınır’
Özellikle kış aylarında gribal hastalıkların en kıymetli belirtilerinden birisi olan öksürük, birden fazla kişi tarafından tasa edilecek bir konu olarak görülmese de kimi vakitlerde değerli rahatsızlıkların belirtisi de olabiliyor. Öksürüğün bir savunma sistemi olduğunu belirten Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Betül Bahtiyar Cengiz, geçmeyen öksürüklerin değerli bir belirti olduğuna dikkat çekerek, “8 haftayı geçen tüm öksürüklerde kesinlikle göğüs hastalıkları uzmanına başvurulması, ayrıntılı kıymetlendirme yapılması ve buna yönelik tedavi başlanması hayati kıymet taşıyor” dedi.
Öksürükler hakkında bilgiler veren Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Betül Bahtiyar Cengiz, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Öksürük, teneffüs sistemine yabancı ve ziyanlı unsurların alınmasını engelleyen ve fazla sekresyonların akciğerlerden atılmasını sağlayan, kompleks bir savunma düzeneğidir. Öksürüğün 3 haftadan kısa sürmesi akut öksürük, 3 ila 8 hafta ortasında sürmesi subakut öksürük olarak tanımlanırken, 8 haftadan uzun sürmesine kronik öksürük denir. Kronik öksürük, göğüs hastalıkları polikliniklerinde sık karşılaşılan, birden fazla kronik akciğer hastalıklarında ve kimi akciğer dışı hastalıklarda görülebilen bir semptomdur. En sık rastlanılan nedenleri ortasında üst hava yolu öksürük sendromu, astım ve gastroözofageal reflü yer alır. Kronik öksürüğün yüzde 39-75’inde tek bir neden saptanır lakin bazen birden fazla neden etiyolojide rol alabilir. Münasebetiyle kesinlikle sistematik tanısal yaklaşım gerektirir. Bununla birlikte hayat kalitesini bozan bu durumun kâfi tedavisi yapılmalı. Kronik öksürük yakınmasıyla başvuran her hastada öncelikle ayrıntılı anamnez alınmalı, fizik muayene yapılmalı ve akciğer grafisi çekilmeli. Gerekli durumlarda bilgisayarlı tomografi ve bronkoskopi üzere süreçler yapılmalı.”
‘SİGARA İÇMEYENLERDE SIKLIĞI DEĞİŞİYOR’
Astımın yüzde 57 oranında tek başına öksürük semptomuyla başladığına dikkat çeken Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Bahtiyar, “Üst hava yolu öksürük sendromu hastalar sıklıkla boğaz temizleme formunda olan öksürükten yakınırlar. Hastanın boğazına bir şeylerin aktığını hissetmesi, burun akıntısı ve sık boğaz temizleme hikayesine dayanır. Bu hastalar horlama ya da hırıltılı teneffüsten ve yatar durumda semptomların artmasından yakınabilir. Astım kronik öksürüğün ikinci en sık nedenidir. Sigara içmeyen erişkinlerde sıklığı yüzde 24-29 ortasında değişiyor. Astım çoklukla gece ortaya çıkan öksürük, nefes darlığı ve hırıltılı teneffüs ile görülmesine karşılık bazen karşımıza tek başına öksürükle de çıkabilir. Astım tanısı için teneffüs işlev testi ve akciğer grafisi yapılmalı. Astımın yüzde 57 oranında tek başına öksürük semptomuyla başladığı gösterilmiştir. Yalnızca öksürük ile seyreden astım tiplerinde teneffüs işlev testleri ve akciğer grafisi büsbütün olağan olabiliyor. Bu nedenle hastanın şikayetleri, fizik muayenesi, tedaviye alınan cevap üzere faktörlerin uzman tabip tarafından kıymetlendirilmesi ehemmiyet taşıyor” biçiminde konuştu.
ÖKSÜRÜK BU HASTALIKLARIN İŞARETİ OLABİLİR
8 haftayı geçen öksürüklerin kesinlikle göğüs hastalıkları uzmanına başvurmaları gerektiğini belirten Dr. Betül Cengiz Bahtiyar, şu ikazlarda bulundu:
“Kronik bronşit, bilhassa kış aylarında olmak üzere yılda en az 3 ay süren ve ez az iki yıldır devam eden öksürük ve eşlik eden balgam çıkarma, olarak tanımlanır. Sigara içen bireylerde bu durum, ilerleyici geri dönüşümlü olmayan hava yolu darlığı gelişiminin belirtisi olabilir. Kronik bronşitte bilhassa sabahları olan öksürük ve gri renkli balgam çıkarma tipiktir. Prodüktif öksürük, üst teneffüs yolu infeksiyonları ve toz ya da dumana maruz kalmayla artar. Şayet teneffüs testi parametrelerinde darlık gelişimini destekleyen bulgu varsa hasta KOAH olarak kıymetlendirilebilir. Sık görülen bu sebeplerin yanında kronik öksürüklerde akciğer kanseri kesinlikle akılda tutulmalı; bilhassa ağır sigara hikayesi olan hastalarda akciğer grafisi teneffüs testi üzere tetkiklerde rastgele bir sorun saptanmaz ise bilgisayarlı tomografi ve hatta gerekirse bronkoskopi üzere süreçlerin yapılması erken teşhiste ve tedavide epeyce kıymetli.”