Evraksız cerraha süreç yasağı
HANDE ATILGAN- Türkiye’deki obezite cerrahisi, son periyottaki operasyonel ihmallerle türlü tenkitlerin odağına konulmuş durumdayken, Sıhhat Bakanlığı bu alanda hizmet veren merkezler ve uzmanların faaliyetlerine yönelik düzenleme içeren yönetmelik Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlandı.
Yönetmelik ile obezite merkezlerinin, merkezdeki yönetici ve tabiplerin ve buraya başvuran hastaların sorumlulukları belirlendi. Hastalara, daha evvel sıhhat merkezleri tarafından farklı formatlarda sunulan istek formları tek tip hale getirildi. Hastanın taban vücut kilo indeksi üzere operasyon kriterleri operasyonun yapılabilme koşulları ortasına alınarak uzman inisiyatifi devre dışı bırakıldı.
Obezite cerrahisi yapmak isteyen ana kolu genel cerrahi uzmanlığı olan tabiplere Sıhhat Bakanlığı “obezite cerrahisi uygulama belgesi” düzenlenmesi zaruriliği yönetmeliğin en çarpıcı kararları ortasında yer aldı. Buna nazaran, 15 ameliyatını belgeleyen tabiplere 16 saatlik bir teorik eğitim de öngören bu dokümana sahip olmayan tabipler, süreç yapamayacak.
‘Hak ve yetki alınamaz’
Eski merkezler, 1 yıl içinde yönetmeliğe uyumlu hale getirilecek. Kaideleri taşımayan merkezler, cerrahi operasyon ruhsatının iptali, katlanan idari para cezaları ve acil servis hariç tüm poliklinik hizmetlerinin 10 gün durdurulmasıyla karşılaşacak. Bariatrik ve Metabolik Cerrahi Derneği kurucusu Prof. Dr. Uzman Özmen, düzenlemeyi Milliyet’e değerlendirirken, yeni sertifikaların yönetmelikle dayatılmasının hukuksuz olduğunu söyledi. Düzenlemenin yargıya taşınacağını kaydeden Özmen şu görüşleri lisana getirdi:
“İstihare uykusuna yatmış üzere 15 kuralını belirlemişler. Yasaya nazaran, genel cerrahi eğitimini almış herkes bu operasyonları yapabilir. Bu hak ve yetki, bir yönetmelikle uzmanların elinden alınamaz. Yetkinlik, başhekim yazısıyla ölçülemez. Husus özelinde cerrahları hizalamaktır. Sıhhat turizmiyle gelen hastalara operasyon yapılabilmesi için de kriterler getirilmiş, çünkü bu alanı denetim etmekte zorlanıyorlar.”
‘Davranışlarda çözmek gerek’
Sağlık Bakanlığı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü 2022 yılı sonunda Türkiye Beslenme Rehberini güncelledi. Rehberde, obeziteyle uğraşta milletlerarası standartlara atıflar yapılırken, obezitenin oluşumunda genetik etmenlerin yüzde 25-40 rol oynadığına ve cerrahi süreçler dışında “davranışçı tedavi” metotlarının kullanılmasına yapılan vurgu dikkati çekti.
‘Cerraha kelepçe vuruluyor’
Bariatrik ve Metabolik Cerrahi Derneği kurucusu Prof. Dr. Yetenekli Özmen, şunları dedi:
“Türkiye’deki 600 dolayında obezite metabolik cerrahi alanındaki uzman tabipten 150 isim bu operasyonları faal olarak yapıyor. Türkiye’de bu ameliyat sayılarını net söyleyebileceğimiz bir sistem olmadığı için bunu Asya ve Avrupa’daki memleketler arası örgütlerin kaynaklarından öğreniyoruz. Getirilen standartlarla hem sıhhat turizmi alanında hem de ülkemizdeki hastalar için kimi operasyonlar mümkün olmayacak. Yönetmelikle; obezitede gözetici tedbirlerin bir kenara bırakıldığı, zincir hastanelerde yapılacak operasyonlar ve ‘alternatif’ tıp (her ne demekse) çalışan arkadaşların yapacağı ‘tedavilerin’ teşvik edileceğini görüyoruz. Hastalara operasyon sonrası 3 ay takip programına katılma mecburiliği, beslenme ve antrenman üzere kısıtlamalar getirilmiş. Bu, cerrahlara da hastalara da kelepçe vuran bir uygulamadır.”