Engellilerin kaldırım zaferi!
Önder Yılmaz- Toplumsal hayata katılmada bir çok zorlukla karşılaşan engelliler, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun (KDK) da devreye girmesiyle değerli bir zafere imza attı. Karabük’te tekerlekli sandalyeye mahkum görme engelli bir vatandaş KDK’ya başvurarak elektrik direkleri ve saha dağıtım kutularının kaldırımlar üzerine pozisyonlandırılmasından şikayeçi oldu. Bir evvelki başvurusu üzerine kaldırıma engelli rampasının yapılmasıyla yetinildiğini aktaran vatandaş, bunun engellilerin ulaşım kabiliyetini artırmadığını, kelam konusu elektrik direği ve dağıtım kutusunun pozisyonunun değiştirilmesini talep etti.
KDK Lideri Onur Malkoç, Türkiye genelini ilgilendiren olaya ait şikayet başvurusunu sürece alarak, mevzuyu araştırması için uzman görevlendirdi. KDK’nın bilgi istemine karşılık veren Karabük Belediyesi, Başşehir Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi(BEDAŞ) İşletme Müdürlüğüne ilişkin olan elektrik panosunun tarafının değiştirilmesiyle ulaşım rahatlığı sağlanacağını kaydetti.
Yanıt: Kaldırmayız
BEDAŞ ise KDK’ya, kelam konusu direk ve saha dağıtım kutusunun 2015 yılında imara nazaran tesis edildiğini belirterek, “ekonomik ömrünü doldurmadan kaldırılamaz” halinde olumsuz görüş bildirdi. KDK bunun üzerine mevzuyu Güç Bakanlığı’na taşıdı. Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ) Genel Müdürlüğü Yatırımlar İzleme Dairesi Başkanlığı da BEDAŞ’ın görüşüne yakın bir kıymetlendirme yaptı.
KDK, bu sefer Karabük Valiliği Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonu’nu harekete geçirdi. Yerinde inceleme yapan Kurul “elektrik direği ve saha dağıtım kutusunun engeliler ile vatandaşların geçişine pürüz teşkil etmeyecek halde konumlandırılması” istikametinde karar oluşturarak, ilgili kurumlara iletti. Komite, kaldırımın engelliler için uygun olmadığı tespitini de içeren kararında “Yaya kaldırımlarının bakım ve tamiratının gerçekleştirilmediği, yaya ve taşıt trafiğinin kesişim alanlarında taşıt engelleyicilerin olmadığı, elektrik, aydınlatma ve trafik işaret direklerinin tabana montajı için kullanılan cıvataların yaralayıcı sivri uç ve çıkıntıları, keskin kenar ve fazlalıkları yayalar için tehlike oluşturmayacak halde yerleştirilmediği” üzere eksikleri sıraladı.
Valilik takibi
Konuyu milletlerarası mukaveleler, anayasa ve yasalar ekseninde mercek altına alan KDK, ülke genelinde yaşanan misal meselelerin tahliline yönelik örnek bir tavsiye kararına imza attı. Kararda, “Bütün yerleşim alanlarında yaya kaldırımı ağının bulunması, en temel yaya hakkıdır. Engelli bireyleri, toplumsal hayatın ana akışına katılmaktan alıkoyan düzenlemelerin birebir vakitte onların toplumsal ömürde dışlandığı manasına geldiği unutulmamalıdır. Kentsel ömrün ve kamu hizmetlerinin engelli bireylerin erişilebilirliğine uygun olarak düzenlenmesinin yasal bir mecburilik olduğu açıktır. Şikâyete husus alanın engelli bireylerin erişebilirliğine ait mevzuatın gerekliliklerini karşılamaktan çok uzak olduğu anlaşılmıştır” denildi.
Karabük Belediye Başkanlığı, BEDAŞ ve TEDAŞ’a, şikâyete bahis kaldırımın mevzuata ve standartlara uygun formda tekrar düzenlenmesi tavsiyesinde bulunan KDK, bu üç kurum tarafından yapılacakların kontrolü için valiliğe, yaya kaldırımlarının engelli bireylerin erişilebilirliğine uygunluğunun takibi ve bilgileri için Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’na da tavsiyede bulunulmasını kararlaştırdı.