Elleriyle beslediği köpek sonu olmuştu! 4 doz kuduz aşısı neden kurtaramadı?
Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Geçtiğimiz günlerde Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde bir olay meydana geldi. 28 yaşındaki genç mimar Lütfü Seray kendi beslediği köpeği tarafından ısırıldı. Vücuduna aldığı ısırık sonucu hayatını kaybeden Seray’ın ölmeden evvel tüm aşılarını olduğu biliniyor. 4 doz aşı olan lakin yeniden de hayatını kaybeden Lütfü Seray’ın mevt sebebi merak ediliyor. Uzmanlar kuduz bir hayvan tarafından ısırıldıktan sonra yapılması gerekenleri adım adım anlatarak yaşanan bu telaş verici hadiseyi kıymetlendirdi.
4 DOZ AŞI OLDU FAKAT…
Kuduz yabanî hayvanlardan evcil hayvanlara, onlardan da insanlara bulaşabilen bir enfeksiyon. Uzmanlar bu hastalığın ülkemizde çok sık olmasa da görüldüğünü ve tedbir alınmazsa kişinin ve hayvanın hayatını kaybetmesiyle sonuçlanabildiği bilgisini veriyor. Türkiye’de kuduz aşısının köpek, kedi, gelincik vb. canlılar için her yıl tekrarlanması yasal bir mecburilik. Henüz gencecik yaşında hayatını kaybeden Lütfü Seray’ın başına gelenlerin nedeni ise son günlerde tartışmaların göbeğinde. Talihsiz adamın ailesi 4 doz aşı olmasına ve tüm tedbirlerin alınmasına karşın vefatına sebep olan şeyin ne olduğunu merak ediyor. Bu durumu tüm ihtimalleriyle masaya yatırdık ve uzmanlara sorduk. Kuduz bir hayvan tarafından ısırıldığında ne yapılmalı? Kuduz aşısı yüzde yüz koruyuculuğa sahip mi? 4 doz aşı olmasına karşın Lütfü Seray’ı öldüren şey tam olarak neydi?
Öncelikle Şanlıurfa’da geçtiğimiz günlerde meydana gelen bu olayı iki başlıkta ele alalım. Birinci başlıkta konutta beslenen ve tüm bakımları yapılmış köpeği inceleyelim. Verilen bilgilere nazaran Seray’ın vefatına sebep olan köpek onun kendi konutunda elleriyle beslediği köpeğiydi. Lakin olaydan kısa bir mühlet evvel köpeğini arkadaşına bırakması gerekmiş lakin bir müddet sonra köpeği, hallerindeki anormallikten ötürü arkadaşından geri almıştı. İşte köpeğini veterinere götüren Seray’ın başına ne geldiyse veterinerde geldi ve veterinerde beslediği köpek tarafından kolundan ısırıldı. Köpeğinin arkadaşında kaldığı mühlet boyunca başına ne geldiği bilinmiyor. Fakat aşikâr ki diğer bir hayvandan kuduz kapmıştı tutumlarındaki değişikliğin sebebi de bu yüzdendi. İkinci başlık ise Lütfü Seray’ın yaşadıkları… Seray’ın yakınlarının verdiği bilgilere nazaran Lütfü Seray olaydan sonra doktora gitmiş ve olması gereken vakitlerde aşılarını yaptırarak kendini muhafazaya almıştı. Tedavi olduğu hastanedeki tabipler Seray’ın aşılarının tam olduğu bilgisini verse de Seray’ın ısırıldıktan ne kadar müddet sonra doktora gittiği bilinmiyor. Üstelik bu da epey kıymetli bir ayrıntı. Seray’ın vefatına sebep olan öteki ihtimalin de ısırığın boyutuna ve derinliğine bağlı olarak yapılmasına karar verilen immünoglobülin antikorunun Seray’a verilmemiş olması ihtimali. Bunun sebebinin de ısıran köpeğin evcil bir hayvan olmasından kaynaklandığına inanılıyor. Lütfü Seray’ın durumunu karmaşık hale getiren ve onu vefata sürükleyen nedenlerin şimdi belgisiz olması, 4 doz aşı olmasına karşın hayatını neden kaybettiği sorusunu cevaplamaya pürüz oluyor.
‘DOĞRU ÖLÇÜDE YANLIŞSIZ ZAMANDA’
Kuduz aşısının yanlışsız ölçüde ve hakikat vakitte yapılması halinde hastayı yüzde yüz formda koruduğunu ileten İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Veteriner Fakültesi Viroloji Ana Bilim Kısmı Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz‘a nazaran bir kişi ısırıldıktan sonra kuduz aşısı yaptırmasına karşın kişi şayet beynine yakın bir yere ısırık aldıysa, aşıya geç gittiyse ve bağışıklık sisteminde diğer bozukluklar varsa hayatını kaybedebilir. Yılmaz, aşıya vaktinde gidilmesi gerektiğini hatırlatırken, olay anında da yaranın birinci evvel sabunlu suyla yıkanmasının durumun ciddiyetini hafifletebileceğini söyledi.
Veteriner Doktor Bahadır Ürse ise Lütfü Seray’ın yaşadıkları üzerinden şu hatırlatmada bulundu: “Eğer tedbir alınmaz ise (aşı, immunoglobulin uygulaması) tüm kuduz kuşkulu ısırılma olayları tehlikeli ve hayati risk barındırır. El, yüz, omuz üzere merkezi hudut sistemine yakın bölgelerdeki ısırıklar virüsün ısırık yerinden beyefendisine daha süratli bir formda ulaşması kelam konusu olduğu için çok daha tehlikelidir diyebiliriz. Bu bölgelerden gerçekleşen ısırık hadiselerinde hiçbir formda vakit kaybedilmeden hastaya müdahalem edilmeli.”
Veteriner Tabip Bahadır Ürse, kuduz aşısı için birden fazla aşılama programı olduğunu, aşı programına hastanın durumu, ısıran canlının aşılı olup olmadığı, ısırık yarasının baş bölgesine yakın olup olmamasına nazaran olaya bakan hekim/hekimlerce karar verildiğini iletti.
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Kısmı Başkanı Prof. Dr. İlyas Dökmetaş da ısırılan bölgenin hiçbir halde dikilmemesi gerektiğini, bu türlü bir sürecin yapılması halinde yara alanının genişletildiği ve kuluçka müddetinin kısaldığını vurguladı. Sadece kulak, burun üzere bölgelerde ısırılma sonucu meydana gelen kopmaların dikildiğini ve sonrasında immunoglobulin uygulanabildiğini paylaştı.
‘ÖLÜMÜN GERİSİNDE ÖTEKİ BİR NEDEN OLABİLİR’
Dökmetaş, kuduzun 1 günde ya da 1 haftada öldürmediğini en az 15 günlük kuluçka mühleti olduğunu hatırlatan Dökmetaş kuduz hayvanın en az 10 gün boyunca nezaret altında tutulması gerektiğini ve 10 günden evvel hiçbir halde itlaf edilmemesi gerektiğini söyledi. 10 günden evvel itlaf edilen hayvanın patolojik incelemesinde hiçbir biçimde virüsün çıkmayacağını ileten Prof. Dr. İlyas Dökmetaş hayvanın 10 günlük müddet zarfında ölmemesi halinde ısırdığı bireyde ve kendinde kuduz virüsünün olmadığı manasına geldiğini belirtti.
“Lütfü Seray’ın 4 doz aşı olduğunu biliniyor lakin tabipler nasıl bir uygulama yaptı bilmiyoruz. Aşı yapılıp immunoglobulin yapılmadıysa yara hafiftir manasına gelir” diyen Prof. Dr. İlyas Dökmetaş, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Hiçbir doktor bu hayvan evcil, bu yabanî diye ayrım yapmaz; yaraya nazaran uygulama yapar. Seray’ın hayatını kaybetmesinin öteki nedenleri de olabilir. Isırılma ve aşı olma mühletinin ortasındaki vaktin uzun olması, antiserum yapılmamış olması ya da öbür bir hastalığa sahip olması vefata yol açmış olabilir.”
Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde kendi beslediği Sibirya kurdu köpeği tarafından ısırılan ve hayatını kaybeden Lütfü Seray’ın aşılarını yaptırdığı biliniyor. Ancak aşıya karşın hayatını kaybetmesi aşının inançsız olduğu ya da kişiyi korumadığı manasına gelmemeli. Uzmanlar bu mevzunun altını bilhassa çiziyor ve aşı reddinin, aşıya karşı olan güvensizliğin yanlış olduğunu söylüyor. Seray’ı nitekim öldüren şeyin ne olduğu şimdi tam olarak belirlenmemişken, ‘Aşı olmasına karşın öldü’ diye bir çıkarımda bulunmak ise ne büyük yanılgı olarak söz ediliyor.