Bitlis beyaz altından yıllık 3 milyarlık gelir elde ediyor

Türkiye’nin pomza ve perlit rezervinin büyük kısmının bulunduğu Bitlis’te, beyaz altın olarak tabir edilen pomza madeni kent iktisadına büyük katkı sağlıyor. İnşaat, ısı ve ses yalıtımında kullanılan bu iki madenin katma pahası yüksek endüstriyel eserlere dönüştürülmesi ve kent iktisadına katkısının artırılması için başlatılan çalışmalar devam ediyor. Yıllık 3 milyon ton pomzanın işlendiği kentte yaklaşık 3 milyon ton hammadde ise yurtiçi ve yurtdışına ihraç ediliyor. Vilayet genelinde madeni işleyen yaklaşık 40 bims fabrikasının bulunduğu kentte bu maden sayesinde 10 bin bireye ise istihdam sağlanıyor. Kent iktisadı için epeyce kıymetli bir maden olan pomza ve bimsten günlük 5 milyon, yıllık ise 3 milyarlık bir ekonomik gelir elde ediliyor. Dünya genelinde yalnızca sayılı birkaç ülkede bulunan ve bu ülkelerde de her geçen gün tükenme noktasına gelen altın pahasındaki madenin bedeli her geçen gün artıyor. Dünyada bulunan toplam rezervin yüzde 40’ı Türkiye’de bulurken, Türkiye’deki rezervin ise yüzde 70’i Bitlis’te bulunuyor. Türkiye ve dünyadaki sonlu sayıdaki maden rezervinin büyük kısmına sahip olan Bitlis, şu an için yalnızca belirli kesimlerde kullanılan bu madeni katma pahası yüksek endüstriyel eserlere dönüştürerek, kent iktisadına olan katkısını artırmayı hedefliyor. Hafif ve tasarruflu olması nedeniyle bölgede inşaat kesiminde de kullanılan bedelli maden için kolları sıvayan Tatvan Ticaret ve Sanayi Odası, Bitlis Eren Üniversitesi ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi ile ortak çalışmalar yürütüyor. Bilhassa son periyotta artan güç maliyetleri ve monopolleşmeye bağlı olarak artan çimento maliyetleri nedeniyle güç günler geçiren bölüm dayanak bekliyor.

“Yıllık 3 milyar liralık ekonomik gelir sağlıyor”

Gerek bölümdeki son durum ve gerekse kesim sıkıntılarıyla ilgili bilgi veren Tatvan Ticaret ve Sanayi Odası (TATSO) Lideri Bilal Adabağ, beyaz altın olarak tabir edilen pomza madeninin kent iktisadına yıllık 3 milyarlık bir ekonomik katkı sağladığını söyledi. Dünyada bulunan toplam rezervin yüzde 40’ının Türkiye’de, Türkiye’deki rezervin ise yüzde 70’inin Bitlis’te bulunduğuna işaret eden TATSO Lideri Bilal Adabağ, “Beyaz altın olarak tabir edilen pomza madeninden üretilen günlük ortalama 250 kamyon bimsi (briket) İç Anadolu, Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesine, yurt dışına ise Gürcistan’a göndermekteyiz. Bu da günlük olarak 5 milyonluk bir ciroya tekabül etmektedir. Yıllık olarak ise 2 milyar lira bims, 1 milyar lira da pomza madeni olmak üzere kente toplamda 3 milyar liralık bir ekonomik gelir sağlamaktadır. Lakin burada üreticilerimizin en büyük kasveti, üretilen eseri gideceği yere kadar ulaşmasındaki giderlerdir. Bu sarfiyat neredeyse üretim maliyetinin iki katına çıkıyor. Bundan ötürü pazarda maalesef badireler yaşanmaktadır. Buna bağlı olarak kar marjları da düşmektedir” dedi.

“Yıllık 3 milyon ton rezerv işleniyor, fakat girdi maliyetleri çok yüksek”

Kentte yaklaşık 40 bims firmasının bulunduğunu belirten Abadağ, kentte yıllık olarak 3 milyon ton rezervin işlendiğini bir o kadar hammaddenin yurtiçi ve yurtdışına gönderildiğini tabir etti. Girdi maliyetlerin yüksek olduğuna dikkat çeken Adabağ, “Sektördeki üreticilerimizin en büyük düşüncesi bilhassa güç maliyetleri ve bunun yanında çimento girdi maliyetleridir. Çimentonun maalesef bu bölgedeki fiyatlarının rekabet dışı olması, her firmanın bölgeye çimento vermemesi ve bölümde oluşan monopolleşme nedeniyle buradaki firmalarımızı zahmete sokuyor. Pomzacılarımız bu bahiste bir epey mağdur. Bu nedenle bu kıymetli madenden yeteri kadar katma paha elde edemiyor ve kıymetlendiremiyoruz. Halbuki 11 vilayetimizi etkileyen son asrın sarsıntısında kaliteli ve hafif yapıların ne kadar kıymetli olduğunu bir sefer daha yaşayarak gördük. Kentte yaklaşık 40 bims üreticisinin olması ve yanı sıra ufak süreçlerle birlikte 10 bin bireye istihdam sağlıyor olması dalın ne kadar kıymetli olduğunu ortaya koymaktadır. Bunun yanında bims ve pomza toplamında yılda yaklaşık 3 milyar ekonomik gelir sağlaması hayli değerli. Ama bunun teşviklerle, güç takviyeleriyle bu üreticilerimize dayanak sağlanması gerekmektedir. Maliyetleri aşağılara çekmek ve madeni iç bölgelere de satabilmek ismine bu hususla ilgili güdümlü projelere muhtaçlık var. Bunun yanı sıra bilhassa lojiktik merkezinin burada acil olarak kurulması gerekmektedir” diye konuştu.

“Katma pahası yüksek eserler için çalışmalarımız devam ediyor”

Pomzanın bölgenin en kıymetli madenlerinin başında geldiğini kaydeden Adabağ, beyaz altın olarak tabir edilen madenin bölge ve ülke iktisadına katkısının büyük olduğunu, bu manada yetkililerden özel bir takviye beklediklerini belirtti. Tatvan Ticaret ve Sanayi Odası olarak Bitlis Eren Üniversitesi ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi ile ortak çalışmalar yürüttüklerini anlatan Adabağ, “Maden ve dala yönelik Bitlis Eren Üniversitesi ve Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi ile ortak çalışmalarımız devam ediyor. Bu manada sempozyum ve çalıştaylar yaptık. Madenin dünya genelinde hangi bölümlerde ve katma pahası yüksek hangi alanlarda kullanıldığına bakıyoruz. Maalesef bu şu anda bir tır malzemeyi 20 bin üzere cüzi bir paraya satıyoruz. Meğer bu madeni gerçek değerlendirdiğimizde bunun bir tonunu bile bu fiyatın çok çok üstünde satabiliriz. Bu halde ekonomimize gerçek manada bir katkı sunmuyor. İnşallah üreticilerimizin bu işten kar ederek mutlu kalabileceği yeni eserler geliştirmeyi hedefliyoruz” formunda konuştu.