Banka kredilerine ‘risk’ düzenlemesi!

Mithat Yurdakul / ANKARA – Türkiye’nin G20 üyesi olması nedeniyle ahenk taahhüdünde bulunduğu Basel Bankacılık Kontrol Komitesi standartları kapsamında, kredi hudutları hesaplamalarında dikkate alınacak risk fiyatlarının hesaplanmasına ait yeni metotlar belirlendi. Risk kümelerinin belirlenmesine ait mevcut mevzuat gözden geçirilerek Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nca (BDKK) hazırlanan ve yılbaşında yürürlüğe girmesi planlanan yönetmelik taslağına nazaran, bir kişinin eşi ve çocukları ile bir arada idare konseyi üyesi yahut genel müdürü oldukları paydaşlıklar, risk kümesi oluşturacak.

Bankadan kredi almak isteyen müşterinin yıllık gelir yahut masraflarının yüzde 50 yahut daha fazlasının birebir tarafla yapılan süreçlerden kaynaklanması, bir tarafın borçlarına büsbütün ya da kısmen kefil olunması, üretilen mal yahut hizmetin kıymetli bir meblağının tıpkı tarafa satılması da risk ögesi olarak pahalandırılacak. Müşterilerin bankaya olan borçlarını ödemek için kullanacakları gelir ve fon kaynaklarının tıpkı olması, birbiriyle iş ilgisi bulunan iki taraftan birisinin yaşadığı finansal zahmetin, başkasının yükümlülüklerini vaktinde ve tam olarak yerine getirmesini engelleyebilecek boyutta olması da riskli ekonomik bağımlılık kapsamında görülecek.

AÇIKLAMA İSTENECEK

Yapılan kıymetlendirme sonucunda hesaplanan risk fiyatı bankanın ana sermayesinin yüzde 5’ini aşan kişi ve şirketler bakımından tahlil mecburî olacak. Banka tarafından bir kişi, şirket ya da bir risk kümesine kullandırılabilecek kredilerin risk meblağları, banka ana sermayesinin ve özkaynağının yüzde 25’ini aşmayacak.

BDDK, “sistemik önemli” kapsamdaki bankaların, birebir düzeydeki başka bankalara kullandırdığı kredilerine ait hudut belirleyebilecek. Bir kişi, şirket ya da risk kümesine banka özkaynaklarının yüzde 10’u ve daha fazlası oranında kullandırılan krediler “büyük kredi” sayılacak ve bunların toplamı özkaynakların 8 katını aşamayacak.

Kredi hudutlarında aşım oluşması halinde, bankalar bunun nedenlerini, kelam konusu durumun giderilmesine ait planlanan tedbirleri, en kısa müddette BDDK’ya bildirecek. Lakin, finansal piyasalarda genel bir dalgalanma yaşanması halinde, bankalararası para piyasasında istikrarın sağlanması için piyasada oluşan aşımlar, hudutlara uyumsuzluk olarak değerlendirilmeyecek.