Balkon hesapları işi zorlaştırıyor! ‘7 bloğu dönüştürecektik, 1.5 sene uzlaşmak için çaba ettik’

ELİF ALTIN/İSTANBUL- Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin akabinde gözlerin çevrildiği İstanbul’un ilçelerinden Beylikdüzü’nde mümkün İstanbul sarsıntısına ait ne üzere hazırlıklar yapılıyor? Beylikdüzü Belediye Lideri Mehmet Murat Çalık, ilçedeki durumu ve zelzeleye yönelik çalışmalarını lisana getirirken bilhassa dönüşüm süreçlerinde “balkon hesabı bile yapan” vatandaşların işleri zorlaştırdığına dikkat çekti. Lider Çalık, Beylikdüzü’nün avantajları ve dezavantajları olduğunu belirterek, “Avantajlı olduğu nokta planlı yerleşmiş, planlı şekillenmiş, geniş caddeleri olan, büyük açık alanları olan, afet anlarında kendi kendine yetebilecek boş alan stoğuna sahip bir ilçe” dedi. Bölgedeki kentsel dönüşüm hakkında da ayrıntılı bilgi veren Çalık, “Gürpınar’da yaklaşık 3 bin bağımsız kısmın yer aldığı bir yer fakat biz geçen devir iki tane büyük siteyi dönüştürmüştük. Bu periyot öteki bir sitenin daha KİPTAŞ ile birlikte dönüşümünü gerçekleştiriyoruz. 1.5 sene uzlaşmak için gayret ettik. Vatandaş balkon hesabı yapıyor. Nihayet beş sene sonra 2021 yılında temeli atabildik” diye anlattı.

*Beylikdüzü’nde yapı stoğunun durumu hakkında bilgi verir misiniz? Kentsel dönüşümde kritik gördüğünüz yerler nereleri ve buralarda nasıl çalışmalar yürütüyorsunuz?

Beylikdüzü son 25-30 yılda çok gelişen bir yer. Bir yandan avantajları bir yandan da dezavantajları var. Planlı yerleşmiş, planlı şekillenmiş, geniş caddeleri olan, afet anlarında kendi kendine yetebilecek boş alan stoğuna sahip. Beylikdüzü’nün yüzde 85’i yapı olmayan alanlar. Biz Gürpınar sitelerde 2016 yılında bir plan notu önerisi getirmiştik o vakit Ekrem İmamoğlu Beylikdüzü Belediye Başkanı’ydı. Gürpınar çok kritik bir bölge bizde. 10-12 katlı yapıların olduğu bir alan. Betonlar artık ekonomik ömrünü tamamlamış bölgeydi. Orası yaklaşık 3 bin bağımsız kısmın yer aldığı bir yer fakat biz geçen periyot iki tane büyük siteyi dönüştürmüştük. Bu devir öbür bir sitenin daha KİPTAŞ ile birlikte dönüşümünü gerçekleştiriyoruz. O denli her şeye kapılar açık değil maalesef. Özellikle Büyükşehir Belediyesi Meclisi tarafından. Ben o periyot imar komite üyelerini o sitelere getirmiştim. Baktılar bu türlü kolonlar patlamış, betonu ellediklerinde ufalanıyor. Bunu görünce “Hemen çıkalım” dediler. “Bir dakika dedim o denli çabucak çıkmak yok. Az evvel dışarıda gördüğünüz çocuklar vardı ya dedim o çocuklar bu binalarda kalıyorlar. Lütfen buna siyaset üstü bakın. Ve bunu geçirelim” dedim. Lakin maalesef o siyaset devreye girince o siyasi akıl, sonra biz mahkemelik olduk Büyükşehir Belediyesi ile bu plan notu üzerinden. Mahkeme bizi haklı gördü ve o plan notu devreye girdi. Sonra KİPTAŞ ile oturduk uzlaşmaları sağladık. Şu anda o dönüşüm devam ediyor. Büyük oranda kaba inşaatları bitti. Yaklaşık 500 konutluk bir yer dönüşüyor şu an.

*Halkın kentsel dönüşüme yaklaşımı nasıl? Zorluklar yaşanıyor mu?

Ben 1.5 sene uğraştım. Plan notunu geçirdikten sonra çok hazır bir alandı aslında, yedi tane bloğu dönüştürecektik. Ben her apartman, her blok için toplantı yaptım. Teğe bir ben katıldım, ben anlattım. Beton kıymetlerinden, uzlaşmaları gerektiğinden bahsettim. KİPTAŞ’ın makul ölçülerde bir teklifi vardı. Hiç metrekaresi değişmeden ortalama 50 bin TL civarında bir ölçüyle dönüştürüyorduk. Ve o 50 bin TL hala birebir. Hiç artış olmaksızın. Şu an yapsak mümkün değil. Maliyetler 4-5 katına çıktı. Ben kendilerine TOKİ’nin, bakanlıkların, Emlak Konut’un yaptıkları kentsel dönüşümlerden, afetzedeler için yapılan konutların bile ekonomik bedellerinden bahsettim. Lakin orada bile uzlaşmayan vatandaşlarımız var. Uzlaşmayan, işi provoke etmeye çalışan… Zira siyaset hiç durmuyordu. Siyaset buradan elini ayağını bir çekse insanlara o uzlaşma imkanını sağlasalar. 1,5 sene uzlaşmak için gayret ettik. Benim en hassas olduğum nokta çocuk. Birçok kere ben artık orada ikna edemediğim vatandaşlara şunu söyledim, “Çocuklarımız olmasa, çocuklarımızı o enkazlardan sağ salim çıkarabileceğimizi bilsem size bu kadar keder anlatmam” dedim. Zira ben defaten gittim. 8-10 toplantı yaptım bazen bir blokla tekraren konuştum lakin birisi diyor ki “Ben tıpkı pozisyonda olmuyorum, benim balkonum küçük”. Bakın balkon hesabı yapıyorlar. Nihayet beş sene sonra 2021’de temeli atabildik. Mahallî seçimlerden evvel teslim etmeyi planlıyoruz. Aslında çok süratli dönüştürebileceğimiz yeri toplamda yedi sene de dönüştürmüş olacağız.

Beylikdüzü Belediye Lideri Mehmet Murat Çalık, Milliyet Gazetesi Haber Araştırma Müdürü Pınar Aktaş, lokal idareler muharriri Eren Aka ve Haber Araştırma muhabiri Elif Altın’ın sorularını yanıtladı. -D MESUT YILMAZ

*6 Şubat’tan sonra süratlice devreye soktuğunuz çalışmalar neler?

Deprem probleminde birinci adım aslında zelzele öncesinde yapmanız gereken hazırlıklar. Onlardan bir tanesi de kentin yapı stoğunu yenilemek. Bir kenti inşa ederken maksat dirençli bir kent haline getirmek ve en kıymetlisi de afetler karşısında çok süratli tepki alıp tekrar ayağa kaldırmak. Bugün hala biz afet bölgesindeki vatandaşlarımızı ayağa kaldırmış değiliz. Kamu vazifelilerinin, devletin kurumlarının, yöneticilerinin afetler karşısında yahut mümkün felaketler karşısından evvelden hazırlıklı olması lazım. Ben misyona geldiğim birinci günden beri afet öncesi, afet anı ve afet sonrası diye üçe ayırdık. Bu alanlara ait çok önemli çalışmalar yaptık. Biz Türkiye’nin rastgele bir bölgesinde afet olması durumunda Beylikdüzü olarak çok süratli hareket edebiliyoruz. Bizim İskenderun’da zelzelenin ikinci günü kurduğumuz bir çadır kentimiz var. Şu anda kurduğumuz çadırlarda 3 bin kişi yaşıyor. Beylikdüzü Kaymakamlığı ve Beylikdüzü Belediyesi’nin sinerjisini ve gücünü birlikte harcadık. 6 Şubat’ta biz saat 09.30’da bütün kararlarımızı vermiştik. AFAD’ın bize verdiği 44 dönüm alanı çabucak projelendirdik, çadırları kurduk. Çocuk oyun alanı kurduk, 22 tane gemi konteynerını TIR’ların üstüne koyduk, içlerine materyalleri doldurduk, bir konteynerin içerisinde yalnızca çocuklar için materyaller vardı. Birinde battaniye, birinde besin vardı, başkalarında de öteki şeyler vardı. 30 tane motor aldık belediyenin mülkü oldu, bağışçımıza aldırdık. Sarsıntı bölgesine gönderdik, 30 motor Hatay’ın ulaşılamayan dağ köylerine gidiyor. Ömür konteynerlerimiz var. Çocuklar için gezici kütüphane gönderdik. Çocuk oyun kümesi kurduk, çocuklar için sinema atölyesi, oyun atölyesi oluşturduk. Bütün bunları bir haftada hayata geçirdik. Biz hazırlıklıyız yani. Afet anında kurumların tamamı afetzededir. Belediye lideri, kaymakamı, kurum amirleri yok. Kendisi enkazda olmasa ailesi enkazda olabilir, onlardan da hiçbir şey beklememek lazım. Biz lojistik merkezi kurmaya birinci gün karar verdik. Kendi TIR’larımızı biz buradan yükledik ve orada da kendimiz indirdik.

Sayılarla Beylikdüzü

*Yüzölçümü: 3 bin 47 kilometrekare
*Nüfusu: 412 bin 835
*Bina sayısı: 12 bin 753
*Bağımsız kısım: 110 bin
*2000 sonrası yapı stoğu: 6 bin 491
*Riskli yapı: Bin 45
*Riskli yapı yıkımı: 974
*En acil yıkılması gereken: 71
*Toplanma alanı: 193
*Arama Kurtarma: 18 kişi
*Su Altı Arama Kurtarma: 8

‘Yerimize gelecek olan da kenti rahat yönetebilecek’

*6 Şubat size ne öğretti?

6 Şubat’ın bize öğrettiği şu oldu; o denli bir doküman hazırlayacağız ki biz olalım yahut olmayalım, Beylikdüzü’nü tanıtma kitabı, Beylikdüzü’nün potansiyellerini, elindeki rezervlerinin nerde olduğunu, çadırlar nerede, depolar neresi, aşevleri nerede, hangi beşerden faydalanabilirsiniz, istekli listesi nedir deyip aslında her şeyi anlatabileceğimiz bir doküman hazırlıyoruz. Seferberlik planı üzere bir şey hazırlıyoruz. Sarsıntı müdahale konteynerleri hazırlıyoruz. Bunları türlü yerlere koyacağız. Bizim amacımız 40 tane bulmak. 21 metrakarelik ebatları var. İçinde jeneratörü, kesicisi, kırıcısı, toz maskesi, ilaçlar, yangın tüpleri vs. olacak. Bunların mobillerini de yapacağız. Biz olmasak da bu kenti gelecek olan da çok rahat yönetebilecek. Biz 40 gün vakit kaybedemeyiz, 45 saatte yöneticiye kenti tanıtacağız.

‘Kâr maksadı düşünmeden yapacağız’

*Başka kentsel dönüşüm projeleriniz var mı? Onlar hakkında da bilgi verir misiniz?

Kentsel dönüşümlere Gürpınar’da devam edeceğiz. Belediyenin iki şirketi var, biri toplumsal tesislerle ilgileniyor, başkası de geçmişte inşaat yapmış olan şirketimiz. Artık bu şirketi kentsel dönüşüm yapabilir hale dönüştürmeye çalışıyoruz. Ve kar emeli düşünmeden yapacağız. Biz yalnızca kentin dönüşmesini kar sayarak firmamızı o işe motive edeceğiz. Bütün Beylikdüzü’nün hasarlı binalarını dönüştürmemiz mümkün değil. Fakat en azından niyetimizi göstereceğiz. Maliyetlerimizi minimize edeceğiz. Vatandaşın yükünü hafifleteceğiz.

2000 sonrası yapılarda kasvet var

Başkan Çalık, ilçedeki yapı stoğunun yüzde 60’ının 2000 sonrası yapılaşma olduğunu belirterek, “6306 Sayılı Kentsel Dönüşüm Yasası, 2007 yılı sonrası yönetmelikler çıktığı için ve yönetmelikler devamlı değiştiği için 2000 sonrası yapılan yapılarda da birtakım külfetler var” dedi.

Bir kent yıkılınca bir siyasetçi konuşmamalı

Başkan Çalık, zelzele sonrası binaların dönüşümüne ait talebin arttığını belirterek, şunları söyledi:

“Uzlaşmada çok önemli düşünceler yaşanıyor alışılmış. Kentsel Dönüşüm Yasası’nda, yönetmeliklerde çok esaslı değişikliklere gereksinim duyuyoruz. Bir şehircilik ıslahatına muhtaçlık duyuyoruz. Herkes bir aynaya bakacak. Kendimizi de eleştireceğimiz taraflar var. Ben bir siyasetçinin ötesinde bir meslek insanı olarak bakıyorum. Siyaset bazen birtakım mevzulardan elini ayağını çekecek. Uzmanlık alanı olmayan bahislerde yani bir kent yıkılınca bir siyasetçi konuşmamalı. İşin uzmanları konuşmalı. Siyasetçi siyasetini yapsın. O kenti şekillendirmek siyasetçinin işi değil. O bilim beşerinin ve meslek insanlarının işi. Siyasetçi yalnızca en âlâ tertibi nasıl yaparım bunu düşünmeli ve yapmalı. Seçime kadar hiç kimse sarsıntı bölgesini unutmaz ancak seçimden sonra kalırlar bir başına oranın insanı. Biz iktidara geleceğimiz için o denli bir şey olmayacak fakat.”

YARIN: PENDİK