Bakan Kurum duyurdu! İmar Yönetmeliği değişti

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, resmî toplumsal medya hesabından, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesini, “Afetlere karşı daha dirençli yapılar için yapı güvenliği önlemlerimizi artırıyoruz. Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğimizi güncelledik.” iletisiyle duyurdu.

Bakanlık açıklamasında, imar Yönetmeliği’nde sarsıntıya karşı ek tedbirler getiren düzenleme, 1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren geçerli olacak. Düzenlemeye nazaran içerisinde konut bulunan ve taban hariç 4 kat ve üzeri olan binalarda kapalı çıkma yapılması yasaklanacak. Kapalı çıkma yapılamaması nedeniyle imar planından gelen emsal haklarının kullanılamaz durumda olduğunda, kayıplar telafi edilecek ve taşıyıcı sistem kolonlarının parselin art bahçe arasına en fazla 1 metre taşırılmasına, böylelikle üst katların bu kolonlar üzerinde yapılabilmesine müsaade edilecek. Yeni düzeleme ile emsal haklarının art bahçede de büsbütün kullanılamaması halinde parselin yol sonlarına 4 metreden fazla yaklaşmamak kaydı ile birebir formda ön bahçeye en fazla 1 metre taşmaya müsaade edilecek. Taşan kısımlar taban katta yalnızca kolon yahut perdelerden ibaret olacak, hiçbir kenarı rastgele bir gereç ile kapatılmayacak ve bahçe niteliği ortadan kaldırılmayacak.

Konutların taban katlarındaki ticarî kullanımlardan bitişik yapıların sarsıntı anında oluşturduğu çekiç tesirine kadar birçok alanda düzenlemelerin ve tedbirlerin yer aldığı Yönetmeliğe nazaran; konut olarak kullanılan yapılarda ticarî yer kat yüksekliği 4,5 metreyi geçemeyecek, kısa kolonlar oluşturulamayacak, asma katlar güvenlik sebebiyle yapılamayacak ve yer artı 4 katlı yapılarda kapalı çıkma yapılamayacak.

Konutların taban katlarındaki ticarî yapılara yeni kural: Ticarî taban kat yüksekliği 4,5 metreyi geçemeyecek

Konut olarak kullanılan binaların yer katlarında ticarî işletmeler için yeni kurallar da getirilecek. Ticarî ünitenin yer kat yüksekliği 4 buçuk metreden az olacak, yapının dizaynında Türkiye Bina Sarsıntı Yönetmeliği’nde yer alan A12, A13, A14 yahut A15 tipi taşıyıcı sistemler kullanılacak. Ayrıyeten, kısa kolon oluşturulmayacak, binada asma kat ve kapalı çıkma yapılmayacak.

Birbirleriyle bitişik olan yapıların çekiç tesiri oluşturmasına rağmen tedbir alındı

Bitişik yapılacak olan binaların zelzelede çekiç tesiri oluşturup, birbiri ile çarpışmasının önlenmesi hedefiyle binaların ortasında Türkiye Bina Sarsıntı Yönetmeliği gereği bırakılması gereken sarsıntı derz boşluğu kadar uzaklığın parsellerin sonundan itibaren bırakılması zarurî olacak.

Mühendislere ve mimarlara deneyim şartı

Yapılan düzenlemeyle, yeni mezun inşaat mühendislerinin hazırlayabileceği statik projeler yer kat hariç 4 kat ile sonlandırılacak. Bahse dair mimar ve mühendislerde aranacak nitelikler ve öne çıkarılacak kurallar şöyle oldu:

Zemin kat hariç 5 ila 7 kat ortası binaların statik projelerini hazırlayacak inşaat mühendisleri için en az 3 yıl mesleksel deneyim ve toplamda en az 10 bin metrekare alana sahip 4 farklı proje yapmış olma koşulu aranacak.
Zemin kat hariç 8 ila 15 kat ortası binaların statik projelerini hazırlayacak inşaat mühendisleri için en az 5 yıl mesleksel deneyim, toplamda en az 15 bin metrekare alana sahip 6 farklı proje yapmış olma kuralı aranacak.
Zemin kat hariç 15 kat üzeri binaların statik proje müellifliği için ise en az 7 yıl mesleksel deneyim, toplamda en az 20 bin metrekare alana sahip 8 farklı proje deneyimi ve yapı ana bilim kısmında yahut zelzele mühendisliği alanında lisansüstü eğitim yapma koşulu getiriliyor. Lakin yürürlük tarihine kadar başka kuralları yerine getirenlerden lisansüstü eğitim kuralı aranmayacak.

Kamu binalarına yeni düzenleme

Kamunun kullanımına özel binaların mimarî proje müellifleri için de yeni kurallar devreye alınıyor. Buna nazaran:

Düzenlemeye nazaran, ayrıyeten, mimari estetik kıymetinin arttırılarak kentlere kimlik kazandırılması gayesiyle, nüfusu 50 binden fazla olan belediyelerde yapılacak resmi binalar, ibadet yerleri, eğitim, sıhhat tesisleri, kültürel binalar, cümbüş yapıları, konaklama gayeli binalar, alışveriş merkezleri, ulaştırma istasyonları, iş hanı, ofis, pasaj, çarşı üzere ticari yapılar ile merkezi iş alanları ve yönetimince bu kapsamda olduğu bedellendirilen yapıların projelerini hazırlayacak mimarlara ait de yeni kurallar getiriliyor.

Bu yapıların mimari proje müellifliği ile ilgili, projelendirme sürecinde faal olarak bulunacak mimarlardan ise şunlar beklenecek:

Kamuda yahut üniversitelerin mimarlık kısımlarında ya da meslek odasına kayıtlı özgür mimar olarak en az 5 yıl mesleksel deneyim bulunma şartı
Bu yapının proje müellifliği, yapı ruhsatı alınmış toplamda asgarî 10 bin metrekarelik alana sahip en az 4 farklı yapının projelendirilme sürecinde faal olarak bulunan mimarlarca üstlenilecek
Mimarlık ana bilim kısmında tezli lisansüstü eğitim görmüş mimarlar için ise bu kriterlerin yarısının sağlanması kâfi sayılacak

Bu kapsamdaki kamu binalarının projeleri yöresel mimariye uygun olarak tasarlanacak, yapının kullanım işlevini azami ölçüde yansıtan mimari öğeler içerecek, yapının bulunduğu cadde yahut sokakta mimari estetik komitesince belirlenmiş referans bina bulunması halinde referans bina cephesindeki mimari öğelerle ve sokak silueti ile uyumlu olacak biçimde tasarlanacak.

Düzenleme ile ayrıyeten;

Yüksekliği 30 buçuk metreyi geçen konutlar ile inşaat alanı 2 bin metrekareyi geçen kamu binalarının kullanımına mahsus binalardaki mekanik tesisat proje müelliflerinin; en az 3 yıl mesleksel deneyimi bulunup, toplamda en az 10 bin metrekarelik alana sahip en az 4 farklı proje yapmış olması gerekecek.
Yüksekliği 51 buçuk metreyi geçen tüm binalar ile yapı inşaat alanı 30 bin metrekareyi geçen umumun kullanımına mahsus binaların mekanik tesisat proje müelliflerinin ise; en az 5 yıl mesleksel deneyimi bulunup, en az biri bir evvelki kümeye dahil olmak üzere toplamda en az 10 bin metrekarelik alana sahip en az 4 farklı proje yapmış olması koşulu aranacak.

Projelerin uygunluğunu, Mimarî Estetik Komiteleri değerlendirecek

Düzenleme ile Mimari Estetik Komitelerinin yapısında da değişikliğe gidildi. Mimari estetik kurulunda yer alan mimar üye sayısı en az 2 olacak ve kurul liderinin en az 5 yıl tecrübeli yahut mimarlık ana bilim kısmında tezli lisansüstü tahsil görmüş bir mimar olması kaidesi getirilecek. Böylece Komitede daha nitelikli kıymetlendirme yapılacak ve daha sağlıklı kararlar alınması sağlanmış olacak.

Projelerin, belirlenen kriterlere uygunluğu mimari estetik komitesince pahalandırılacak.