Bakan Dönmez: Türk mühendisinin, Türk beşerinin kendine inancı geldi
Enerji ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, BOTAŞ ile TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI) gaz türbinli motorların servis ve bakım mutabakatı ile yeni gaz türbinleri geliştirilmesi ve temini protokol imza merasimine katıldı. TEI Eskişehir Yerleşkesi’nde düzenlenen imza merasiminde, Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yanı sıra Savunma Sanayii Lideri Prof. Dr. İsmail Demir, Eskişehir Valisi Erol Ayyıldız, BOTAŞ İdare Heyeti Lideri ve Genel Müdürü Burhan Özcan, TEI İdare Konseyi Lideri Prof. Dr. Osman Saim Dinç ve TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Akşit yer aldı.
‘TÜRK BEŞERİNİN TÜRK MÜHENDİSİNİN KENDİNE İTİMADI GELDİ’
Bakan Dönmez, protokolün imza merasiminde yaptığı konuşmada, BOTAŞ’ın muhtaçlığı olan gaz türbinlerini artık TEI’nin bakım ve servisinin yanı sıra yerli olarak üreteceğini söyledi. Bakan Dönmez, şöyle devam etti:
“Buradaki imkan ve kabiliyetleri görünce de BOTAŞ’ın da bir gereksinimi vardı. Alışılmış mevcut kompresör istasyonlarında kullanmış olduğu gaz türbinlerinin bakımı, ağır bakımları motamot uçak motoru üzere aslında. Termodinamik prensipleri birebir. Gerçi biraz Sayın Liderimiz havada türbin geliştirilmesiyle ilgili çalışırken ‘bir anda yerde de bu türlü bir gereksinim olduğunu tespit etmiş olduk’ dedi lakin son derece kıymetli. Natürel buradaki güç birinci etapta tahminen 5-10 megavatlık güçlerden bahsediyoruz. Ama şu anda dünyada yani karasal manada güç üreten en azından söyleyeyim, türbinler olarak baktığımızda dünyada çok fazla ülkede bu teknolojiye sahip olduğunu söyleyemeyiz. Yani Avrupa’da birkaç ülke, Amerika’da işte Asya’da birkaç ülke var. Tedarikçi sayısı da çok fazla değil. Zira sahiden yüksek teknoloji yüksek know-how gerektiren ögeler. Lakin artık Türk mühendisinin, Türk insanın kendine itimadı geldi. Daha evvel know-how mutabakatları kapsamında ürettiğimiz, geliştirdiğimiz, bakımını yaptığımız birçok eseri artık kendimiz geliştiriyoruz. En hoş örneklerini Savunma Sanayii’nde görüyoruz.”
‘ANA SİYASETİMİZ, YERLİLEŞTİRME’
Enerji kesiminde ana siyasetlerinin ‘yerlileştirme’ olduğuna dikkat çeken Bakan Dönmez, “Yerlileştirmenin iki değerli ayağı var. Bir yerli kaynakları azami ölçüde kullanmak. İki bu yerli kaynakları kullanırken onu yararlı işe çevirecek, güce çevirecek ekipmanın da yerlileşmesi. Biz yerli kaynağı bulabiliriz. Petrol, gaz, su, rüzgar yerli kaynağımız. Güneş yerli kaynağımız. Lakin onları elektrik gücüne, işe dönüştürecek ekipman için biz yurtdışına bir bedel ödüyorsak o vakit teknoloji de bağımlı ülkeyiz demektir. Artık ikisini birden birlikte geliştiriyoruz. Karadeniz’deki gaz keşfimizin sonra akabinde Cudi Gabar’da petrol keşfimiz geldi. Bunların yanına artık artık ulusal teknolojilerle bu işleri ikinci eserlere dönüştürecek bu alana gelmiş oldu” halinde konuştu.
‘350 MİLYON DOLARA BURADA ÇÖZMÜŞ OLUYORUZ’
İmzalanan protokolle yaklaşık 350 milyon doların yurt içinde kalacağını belirten Bakan Dönmez, “Türbinler muhakkak bir müddet çalıştırınca bakıma gönderilmek zorunda. Artık bu mutabakatla bu bakımları burada yapmış olacağız. Bununla hem TEI çıkarlı çıkacak hem BOTAŞ, üçüncü yararlı çıkacak yer de Eskişehir. Artık biraz evvel sordum, 15 yıllık mutabakat ne kadar meblağ? Yaklaşık 350 milyon dolarlık bir işten bahsediyoruz. Bir kalemde 350 milyon dolarlık bakım muahedesi. Biz bunu yurt dışına yaptırmış olsaydık ne kadar öderdik? 700 milyon dolar. 700 milyon dolar yerine 350 milyon dolara burada çözmüş oluyoruz” sözlerini kullandı.
‘YENİ BİR YÜREK GETİRECEK’
Savunma Sanayi Lideri İsmail Demir de BOTAŞ’ın gereksinim duyduğu gaz türbini güç motorunun yerli olarak geliştirmesinin yeni bir yürek getireceğini söyledi. Gaz türbinlerinin bakım tamirinin Türkiye’de yapılmadığını hatırlatan Demir, “Projeyle birlikte Savunma Sanayii’ndeki aktiflikleri sivil alana transferinin da örneklerini hayata geçiriyoruz. Bu bahiste da kendilerinin istekli olması bu bölümün önünü açacaktır. Bugünkü törenimizdeki gaz türbinleri değerli zira, bunların bakım, tamirat konusu Türkiye için bir birinci. Maalesef bu gaz türbinlerinin bakım tamirinin Türkiye’de yapılmadığını hatta yalnızca güç kesiminin değil bölümler de kullanılan motorlarımızın da tekrar bakım tamiratının yapılması için değerli bir adım olacak. Beşinci jenerasyon uçak motoru yapmakla kolları sıvamış bir kuruluşun gaz türbini imalatında da adımlar atmasını süratle bekliyoruz. Bu protokol ile BOTAŞ’ın gereksinim duyduğu gaz türbini güç motoru bakım tamirat faaliyetleri temini ve yerli olarak geliştirmesinin yanında gaz türbini teknolojilerinde bize yeni bir cüret gelecek” dedi.
‘TEI, BOTAŞ İLE GAZ TRİBÜNLERİNDE DE KABİLİYETLERİNİ PAYLAŞIYOR’
TEI İdare Heyeti Lideri Prof. Dr. Osman Saim Dinç de TEI’nin yeni sorumluluklar aldığını söz ederek, “Havacılık da katettiğimiz bu değerli adımların yanı sıra ülkemizin stratejik şirketlerinden BOTAŞ ile gaz türbinlerinde de kabiliyetlerimizi paylaşıyoruz. Bugün BOTAŞ ile kompresör istasyonlarının bakım misyonu, yeni türbin tasarımı için buradayız. Vitesi daha da yükselteceğiz. Daha çok ulusal eseri ticarileştireceğiz. Üstlendiğimiz bu yeni misyonlar TEI idaresine, mühendislerine ve teknisyenlerine yeni sorumluluklar getiriyor. Hepimiz bu sorumlulukların farkındayız. Bu bayrak yarışını da sürdürmek için bütün gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz” biçiminde konuştu.
TEI Genel Müdürü Prof. Dr. Mahmut Akşit de gaz türbinlerinin yerli ve ulusal olarak üretilmesi için bir adım attıklarını söz ederek, şunları söyledi:
“BOTAŞ Genel Müdürümüzle, BOTAŞ’ın doğal gaz sınırlarında kullandığı uçak motoru türevi olan gaz türbinlerinin, yerli ve ulusal hale getirilmesi ile ilgili görüşmelerimiz devam ediyor. Malumunuz bu uçak motoru türevleri, doğal gaz boru sınırlarında, olmazsa olmaz. Şu an itibariyle doğal ki Türkiye’de bu türlü bir yetenek olmadığı için bunların hepsi ithal ve BOTAŞ’la bir arada yaptığımız çalışmalarda onların da takviyesiyle, güç bakanlığımızın takviyesi, Savunma Sanayi Başkanlığımızın şahsen müdahil olması ve bu işi yönetmesiyle inşallah bu motorları yerli ve ulusal olarak Türkiye’de geliştirmek için bir adım atıyoruz. Bugün umutlu gün için buradayız. Bunu duyurmaktan ayrıyeten da gurur duyuyoruz”
‘YERLİ VE ULUSAL TRİBÜNLERİN ÜRETİLMESİ SÜRECİNE START VERDİK’
BOTAŞ Genel Müdürü Burhan Özcan ise Savunma Sanayi ile bu üslup projelere çok aşina olduklarını söz ederek, “BOTAŞ’ın, Savunma Sanayi Başkanlığı ile bu üslup projelere çok aşına bir kuruluş olduklarını söz ederek, “Bugün tekrar çok kritik işlerimizden bir tanesi ki güç alanında, gücün stratejik değerini, iktisattaki vazgeçilmezliğini ve bölgemiz açısından ne kadar kritik bir meta olduğunu tabir etmeme gerek yok. Biz yeniden bu noktada Savunma Sanayi Başkanlığımızın uyumu ve liderliğinde TEI çok kıymetli hocalarımız ve sahiden büyük inanç duyduğumuz TEI’nin çalışanlarıyla çok kıymetli bir muvaffakiyetle gerçekleştireceğiz. Çok kısa bir vakit içerisinde iki farklı etabı olan süreci hayata geçirmiş olacağız. Bunlardan bir tanesi bizim 55 adet türbin ve kompresörümüzü kapsayan servis, bakım ve mühendislik hizmetlerinden oluşan bir servis paketi. Fakat bununla bir arada yeni yerli, ulusal türbinlerimizin üretilmesiyle alakalı sürece start vermiş oluyoruz. Bu ülkemiz ismine harikulade bir kıvanç kaynağı” dedi.
Konuşmaların akabinde BOTAŞ ile TEI ortasında gaz türbinli motorların servis ve bakım mutabakatı ile yeni gaz türbinleri geliştirilmesi, temini protokolü imzalandı.