Anzak çıkarması sırasında verilen raporlar deşifre edildi
Çanakkale Kara Savaşları’nın 108’inci yıl dönümü hazırlıkları devam ediyor. Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi’nde ise Çanakkale Savaşları’na ilişkin birçok özel evrak, arşiv, koleksiyon kitaplar yer alıyor. Bu evrakların ortasında ise 25 Nisan 1915 tarihinde Anzak askerleri tarafından sabaha karşı Gelibolu Yarımadası’na yapılan çıkarmanın 27’nci Alay’ın 2’nci Tabur Kumandanı Binbaşı İsmet Bey’in, 27’nci Alay Komutanlığı’na yazdığı raporlar da bulunuyor. Tabur Kumandanı İsmet Beyefendi tarafından yazılan 25 Nisan tarihli dokümanlarda Anzaklar tarafından yapılan çıkarmaya karşı Osmanlı ordusunun aldığı tedbirler ve yapılan taarruzlar hakkında ayrıntılı bilgi yer alıyor. Raporlar uzmanlarca deşifre edilip, araştırmacıların hizmetine sunuldu. 27’nci Alay 2’nci Tabur Kumandanı Binbaşı İsmet Beyefendi tarafından 25 Nisan sabah saatlerinde yazılan bir raporda ise Kabatepe’nin kuzeyindeki dorukta bulunan birliklerin geriye çekilmek zorunda kaldığı, düşmanın bu noktalardan gerilere yanlışsız sarktığı ve destek için kuvvetinin bulunmadığı belirtiliyor. Kocadere’den Kavaklıdere Doruğu istikametine yanlışsız Kocaçimen Doruğu’ndan birlik desteği talep ediliyor. Bu buyruğu gören 19’uncu Tümen Kumandanı Yarbay Mustafa Kemal, sorumluluğu üzerine alarak, tümene bağlı 57’nci Alay’ı, süvari birliği ve bir top bataryası ile bölgeye gönderiyor. 25 Nisan’dan 17 Mayıs’a kadar süren savunma sonucunda, düşman Arıburnu’ndan temizleniyor.
BİNBAŞI İSMET BEY’İN YAZDIĞI RAPORLARIN DETAYLARI
Binbaşı İsmet Bey’in 25 Nisan tarihli 27’nci Alay Komutanlığı’na yazdığı raporlarda şu tabirler yer alıyor:
Kabatepe’nin kuzeyindeki dorukta bulunan ekibimiz Arıburnu’ndaki bölükle geriye çekilmeye mecbur kalmıştır. Düşman bu noktalardan Kabatepe’nin gerilerine yanlışsız sarkmaktadır. İleri sınırımızı destek için gerimizde bir ihtiyat kuvveti yoktur. Kocadere’den Kavaklıdere Zirvesi’ni istikametinden Kocaçimen Dağı eteklerinden bir kuvvetin Kabatepe gerilerine ilerletilmesi maruzdur. Düşmanın harp sefineleriyle nakliye sefaini Arıburnu ve Kabatepe karşısındadır. Bizim karşımızda da iki zırhlı var ise de bunlar kamilen Kabatepe’ye ateş ediyorlar. Bize karşı şimdi bir teşebbüs olmadığından ateşe başlamadık. Azmandere cihetindeki siperleri destek ettim ve Azmandere’yi keşif kollarıyla sürekli müşahede altında bulunduruyorum. Öbür bir vukuat olmadığı maruzdur. Kabatepe’nin kuzeyindeki dorukta bulunan kadromuz Arıburnu’ndaki bölükle geriye çekilmeye mecbur kalmıştır. Kabatepe’nin kuzeyindeki mangallı topu sukut etmiştir. İleri çizgisi destek için geriden ihtiyat kuvvetim olmadığı ve düşmanın Kabatepe şimalindeki zirveden Kabatepe’nin gerilerine ufak tefek sandıkları getirildiği herhalde buralardan giden bir kuvvetin ilerletilmesi lazım geldiği maruzdur. Geride ihtiyat kuvvetimizin bulunduğu fırkaya bildirdim. Sağımızda düşmana ateş edebilecek surette münasip bir mevkie bir ekip kadar kuvvet yerleştirebilirim. Makineli topu sukut etmiştir. Bila mutlakta ağır bataryaya ateş etmesi buyruğu verilmişti. Öteki bir kuvvetim olmadığı maruzdur.
‘EN ŞİDDETLİ CEPHELERİNDEN BİR TANESİ ÇANAKKALE’DEYDİ’
Çanakkale’de kara savaşlarının başlangıcının 108’inci yıl dönümünün anma merasimleriyle tekrar hatırlanacağını söyleyen Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Lideri İsmail Kaşdemir, “108 yıl evvel Çanakkale’de büyük bir gayret yaşanmıştı. Deniz ve kara savaşlarının toplamı yaklaşık 8,5 ay süren ve dünya tarihinin akışının değiştiği büyük gayretlerin, fedakarlıkların olduğu lakin sonunda Türk milletinin zaferiyle sonuçlanan büyük bir harp yaşanmıştı. Tahminen de o devirde 1’inci Dünya Savaşı’nın en güçlü cephelerinden bir tanesi Çanakkale’deydi. 24 Nisan’ı, 25 Nisan’a bağlayan gecenin sabahına gerçek Anzak Kolordusu ve İngilizler Gelibolu Yarımadası’nın değişik noktalarına çıkarma yapmışlardı. Bu çıkarma noktalarından bir tanesi bugün ‘Anzak Koyu’ diye tabir ettiğimiz kıyılara yapıldı. Bir Anzak Kolordusu sabah 04.30’da askerlerini kıyıya çıkardı” dedi.
‘ÇANAKKALE’NİN ‘GEÇİLMEZ’ OLDUĞU DAHA GÜZEL ANLAŞILACAKTIR’
Az sayıdaki Mehmetçiğin düşmana karşı büyük bir savunma örneği gösterdiğini vurgulayan Kaşdemir, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Türk tarafı olarak bu çıkarma yapılan koylarda çok güçlü değildik. Daha doğrusu çıkarmayı öteki noktalara bekliyorduk. Ama az sayıda olan Mehmetçik kendisinden çok çok üstün olan düşmana karşı çok büyük bir savunma örneği göstermiştir ve düşmanın bütün planlarını bozmuştur. Bilhassa sabah saatlerinden itibaren şafak sökerken yapılan çıkarmadan sonra 27. Alay’ın askerlerinin direnişi, savunması dünyaya örnektir. Yarbay Şefik Aker Bey’in komutasındaki 27’nci Alay, uzun bir vakit dilimi içerisinde kendisinden çok üstün kuvvetlere karşı sorumluluk bölgesindeki kıyıları korumuşlardır. Bilhassa Binbaşı İsmet Bey’in vermiş olduğu buyrukları (rapor) de göz önüne aldığımızda aslında Çanakkale’nin nasıl geçilmez yapıldığı, kolay olmadığı, hangi büyük fedakarlıklar ve cüretin sonucunda Çanakkale’nin ‘Geçilmez’ olduğu daha yeterli anlaşılacaktır. 108 yıl sonra bile bu dokümanlar buyruklara baktığımız vakit Mehmetçiğin nasıl bir vakur duruş sergilediğini, büyük bir vatanperver duruşuyla vatanını savunduğunu bir sefer daha anlamış oluyoruz. Mehmetçik sahiden Çanakkale ruhu dediğimiz, vatan, millet üzere bedeller kelam konusu olduğu vakit canını ortaya koyan Çanakkale ruhu daima hakim olmuş ve Çanakkale Zaferi’ni getirmiştir.
‘ÇANAKKALE RUHUNU GELECEK NESİLLERE AKTARMAK İÇİN ÇALIŞMA YAPIYORUZ’
Bu evrakları okuyan insanların düşünme muhtaçlığı hissettiğini söyleyen Kaşdemir, “Bu vatan nasıl kazanıldı? Bu topraklar nasıl vatan yapıldı? Türkiye Cumhuriyeti’ne giden süreç nasıl başladı? Bu mevzuları daha yeterli düşünme imkanına sahip oluyorsunuz. Biz de Çanakkale Tarihi Alan Başkanlığı olarak Çanakkale ruhunu gelecek nesillere aktarmak için çalışmalar yapıyoruz. Bu büyük kahramanlığın kıssası, anlatımı daima olacak. Mehmetçiğin ve genç subayların hangi ruh hali içerisinde Çanakkale’yi savunduklarını ortaya koyan o buyruklar ve dokümanlar Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi’nde sergilenmekte. Bilhassa Mustafa Kemal Bey’e ilişkin yazılı buyruklar, 27’nci Alay’a ilişkin Şefik Aker Bey’in buyrukları, Binbaşı İsmet Bey’in buyrukları Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi’mizde herkese açık, fiyatsız olan müzemizde sergilenmektedir. Beşerler hakikaten buraya geldiği vakit o günü tekrar yaşıyorlar” diye konuştu.