Açken sonlu olmanın nedenlerini uzman isim sıraladı! ‘Bu hastalık yol açabilir’
MİLLİYET.COM.TR ÖZEL – Ramazan ayının gelmesiyle açlık ve açlığın yol açtığı tahammülsüzlük, sonlu olma hâli, konsantrasyon bozukluğu üzere problemler insanların hayatını olumsuz tarafta etkileyen sorunları de beraberinde getiriyor. Bunun yanında tükettiğimiz pek çok besin hormonların çalışma suratına ve istikrarına tesir ediyor.
Tükettiğimiz birtakım besinler gün içinde daha etkin olmamızı sağlarken kimileri da bedeni daha da ağırlaştırabiliyor. “Vücudun yanlışsız çalışabilmesi için gerçek besinlere muhtaçlık var” diyerek metabolik faaliyetlerin bir istikrara dayalı ilerlemesi gerektiğini hatırlatan Dr. Ayça Kaya beden deposunun en güzel biçimde glikoz taşıyan karbonhidrat içerikli besinlerle dolabildiğini belirtti. Kaya kelamlarına şu biçimde devam etti:
“Normal kurallarda şahıslar aç kaldığı vakit ortada rastgele bir sorun yoksa beden da bundan etkilenmez. Yani aslında açlık durumu bedeni berbat etkilemez. Bunun sebebi de bir müddet açlığa maruz kaldığımızda bedende bulunan depoların devreye girmesidir. Bu durum çok uzun vadeli açlıklara bakıldığında, bedenin keton cisimleri oluşturup bu cisimleri bir güç kaynağı olarak kullanmasıyla devam eder.”
Ancak ramazan ayında hudut, gerilim, telaş üzere problemleri istikrarda tutmak vakit zaman zorlaşabiliyor. Dr. Ayça Kaya açlığın getirisiyle ortaya çıktığı düşünülen ve beşerler ortasında problemlere yol açan ‘Açlık hudut yapar’ kanısı için şunları söyledi:
“Aç olan her insan sonlu olacak diye bir esas bulunmuyor. Bireyler aç kaldığında kan şekeri seviyesini normalize eden enzim ve hormonlar salgılanmaya devam eder. Gün içinde açlığı dengeleyecek besinler tüketilmese bile beden bunu sisteme verir. O sebeple açlığın getirisi her şahısta hudut, tahammülsüzlük, gerilim ya da telaş üzere sıkıntıları doğurmaz.”
‘ALTTA YATAN ÖBÜR BİR SIHHAT SORUNU OLABİLİR’
Oruç tutanların gün içinde yaşadığı açlık durumunu bastıran ve kan şekerinin dengelenmesini sağlayan depolar herkes için tıpkı değil. Kaya, bu durumların altında yatan farklı bir hastalık riski olduğunu belirterek şu kronik rahatsızlıklara dikkat çekti:
“Diyabet, saklı şeker, bozulmuş açlık glukozu, kansızlık, hipoglisemi üzere problemler ve bunlara tedavi olarak kullanılan ilaçlardan ötürü bedenin kan şekerini olağanlaştırma süreci bu bireylerde daha farklı ilerleyebilir. Bilhassa ilaç kullanan diyabet hastaları aç kaldığında sinirsel problemler yaşamaya başlayabilir. O nedenle öncelik olarak altta yatan rastgele bir sorun olup olmadığına bakılırsa, devamında tüketim nizamı oturtmak daha kolay olur.”
Davranışlara yansıyan ve günlük hayatı olumsuz tarafta etkileyen durumlar aslında metabolik sıkıntılara dayanıyor. Şeker düşmesinin getirdiği belirtiler ortasında tahammülsüzlük, konsantrasyon sorunu, dikkat dağınıklığı, çabuk sonlanma olduğunu belirten Dr. Ayça Kaya, şahısların bilmediği farklı bir sıhhat sorununun önüne geçilmediğinde ileri hadiselerde bayılma ve ölümlere yol açtığını vurguladı.
Kaya, oruçluyken yaşanan ve açlık hududu olarak bilinen kimi davranışların adet devri sonrasında da ağır yaşanabileceğini hatırlatarak şunları ekledi:
“Adet olan bayanlar adet devrinde kan kaybettiği için bedende bulunan hemoglobin düzeyi düşmeye başlar. Bu durum da bayanlarda yeniden hudut, el ve ayakta titremeler, tahammülsüzlük üzere sıkıntıları dönemsel olarak açığa çıkarabilir. Adet periyodu sonrasında oruç tutmaya başlayan bayanlar ise sinirsel problemleri öncelikle azalan kan kıymetlerinden ötürü, devamında da açlığın getirisi yüzünden yaşayabilir.”
Açlık, tek başına olumsuz davranışlara yol açmazken sıhhat meseleleriyle birleşip katlanarak devam ettiğinde farklı sıhhat sorunları ortaya çıkabilir. Dr. Ayça Kaya bu durumu tek bir örnekle açıkladı:
“Üst üste gelen sıhhat sıkıntıları beşerler için ağır olabilir. Örneğin tansiyon denetimi istikrarsız olan şahsa uzun periyodik açlık da eklendiğinde daha olumsuz sonuçlar doğmaya başlar. Yani problemler sıkıntıları doğuruyor ve üzerine katlanarak ilerlemeye devam ediyor.”
‘SIVI İSTİKRARI SAĞLAMAK ÇOK ÖNEMLİ’
Genellikle gün içerisinde tokluk hissini uzatan besinler değerli olsa da sıvı dengesi yaşanması mümkün pek çok sorunun önüne geçebilecek nitelikte. “Hem sıvı kaybını önlemek hem de hudut, gerilim, agresiflik ve odak meseleleri üzere sorunları önlemek için sıvı desteği epey önemli” diye aktaran Kaya bu durumu sıhhat bazında şu formda anlattı:
“Oruç tutanlar gün içerisinde saatlerce susuz kalıyor. İftar ve sahurda yeteri kadar su içilmezse de hücre içinde bulunan sıvı metabolik dengeyi sağlamaya çalışıyor. Bu da damar içindeki sıvı-elektrolit istikrarın bozulmasına neden oluyor. İstikrarın bozulmasıyla da şahıslarda baygınlık, agresiflik, hudut üzere denetimsiz davranışlar oluşabiliyor. Bunları yaşamamak için besin alımı ve sıvı desteği çok değerli.”
Peki rastgele bir sıhhat sorunu olmayan ve devamlı ilaç kullanmayan şahıslar de açken hudutlu olabilir mi? Bu durumun çeşitli tüketim davranışlarına dayandığını belirten Dr. Ayça Kaya, kronik hastalardaki kadar olmasa da tüketim formu denetimsiz olan bireylerin oruçluyken daha sonlu davranışlar sergileyebileceğini söylüyor.
Üst üste katlanarak devam eden ve insanların günlük hayatını olumsuz etkileyen bu durum da akla “Doğru tüketim nasıl olmalı?”, “Nelerden kaçınmalıyız?’”sorularını getiriyor. Bu sorulara yönelik Kaya, ramazanda hem hormonları istikrarda tutacak hem de hudutlu olma halini önleyecek hakikat tüketim için öncelikle ‘şekeri uygun denetim etmek’ gerektiğinin altını çizdi.
Ramazan ayında daha güzel oruç tutabilmek ve istikrarlı kan şekerine sahip olmak için beslenme biçimine daha fazla ihtimam gösterilmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Ayça Kaya, glisemik indeksinin yani besinlerin şeker yükünü güzel bilmenin birçok probleme deva olabileceğini şöyle açıkladı:
“Glisemik indeksi daha yüksek olan yiyecekler bizi daha çabuk acıktırarak, şekerimizi düşürür ve daha çok yeme gereksinimi hissetmemizi sağlar. Denetimsiz bir biçimde tüketilen besinler de daha tahammülsüz oruç tutmaya neden olabilecek yiyeceklerdir. Bu nedenle sahurda glisemik indeksi olabildiğince düşük besinler tercih edilmeli. Sofra şekeri, bal, pekmez, beyaz un, makarna, pirinç üzere yiyecekler bedene süratli karışıp bedenden atılır, bunlardan uzak durulmalı.”
‘SAHURDA OLMAZSA OLMAZINIZ YOĞURT OLMALI’
Akşamdan kalan tatlı yiyeceklerin sahurda tercih edilmemesi gerektiğinin altını çizen Dr. Ayça Kaya, yumurta, az tuzlu peynir üzere protein bazlı besinler tüketmenin daha dengeleyici özelliklere sahip olduğundan bahsediyor. Sahurda glisemik indeks hesabı yapılması gerektiğini hatırlatan Dr. Ayça Kaya’ya nazaran sahurda olmazsa olmazınız yoğurt olmalı. Neler tüketildiğine dikkat edilmesinin birçok hormonal sorunun önüne geçtiğini savunan Dr. Ayça Kaya sahurda tartı verilmesi gereken besinleri de sıraladı:
“Gün içinde modumuzu değiştirecek problemlere yol açmaması ve tokluk hissini uzatması için tam tahıllı ekmekler, kaliteli protein kaynakları, lif oranı yüksek besinler tercih edilmeli. Avokado, peynir, yumurta ceviz bunlara örnek olabilecek kolay bir sahur kahvaltısı üzere görünebilir. Lakin yararı epeyce fazla.”
Sahurda fazla şekerli besinler tüketen insanların gün içinde çabuk acıkma, halsizlik üzere problemlerle başa çıkmak zorunda kaldığını lisana getiren Dr. Ayça Kaya, bedende oluşan şeker dengesizliğinin kolay sinirlenmeyi ve tahammülsüzlüğü de tetiklediğini belirtti. Sahurda yapılan en büyük iki yanlışın tatlı yiyeceklere yer vermek ve iftar yiyeceklerini tüketmek olduğunu söyleyen Kaya, “Yediğimiz yiyeceklerin bize yeterli gelmesini istiyorsak onları bir ilaç üzere seçmemiz gerekir” yorumunda bulundu.