Felçli hastalarda Gert-Jan umudu!
ÇİĞDEM YILMAZ- İsviçre’de gerçekleştirilen elektronik implant tedavisiyle 2011’den beri felçli olan Hollandalı Gert-Jan Oskam’ın ayağa kalkarak yürümesi, Türkiye’deki omurilik felçlileri için de umut oldu. Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği Genel Lider Semra Çetinkaya, omurilik felcine yönelik çalışmaları yakından takip etiklerini belirtirken, Türk beyin cerrahları ise tedavi konusunda ikiye bölündü.
Felçli olan Hollandalı Gert-Jan Oskam, İsviçre’de geliştirilen ve beyin ile omurilik ortasında bağlantısı sağlayan iki elektronik implantı içeren “Dijital köprü” isimli proje sayesinde 12 yıl sonra tekrar yürümeye başladı. Oskam’ın yürümesi, yıllardır tekerlekli sandalyeye mahkum kalan hastalar için umut oldu. Yeni kuşak spinal implantlar sayesinde felçli bireylerin tekrar ayağa kalkmasına ait umut, geçtiğimiz yıl İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü’nden bilim insanlarının çalışmasıyla da gündeme gelmişti. Geçtiğimiz yıl sonuçları açıklanan o çalışmada da, omuriliği büsbütün kopan bir hastanın, ayağa kalkıp yürüyebildiği açıklanmıştı. Gelişmeleri yakından takip eden Omurilik Felçlileri Derneği yöneticileri ve beyin cerrahları Milliyet’e konuştu.
Yapılan bilimsel çalışmanın epey kıymetli olduğunu söyleyen Beyin ve Hudut Cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Talat Kırış, şu değerlendirmeyi yaptı: “Omurilik felçlileri ilgili iki tarafta çalışma var. Bunlardan biri kök hücre çalışmalarıydı lakin kök hücre çalışmalarında bugüne kadar bir muvaffakiyet elde edilemedi. ‘Biz yaptık oldu’ diyenler var fakat bugüne kadar bilimsel olarak kök hücre ile bir omurilik felçlisi yürümedi. Omurilik felci, beyinden gelip kaslara giden bir iletim sistemi. Beyinden o kaslara bir iletim sistemi oluşturmak ve iletim sisteminin fikir gücüyle hareket edebilmesini sağlamak gerekiyor. Bir yerde bir sakatlanma oluyor lakin beyin ve kaslar sağlam. Bu ikisi ortasındaki mesaj sağlandığı anda, bu muvaffakiyete ulaşır. İkinci çalışma da bu. Gert-Jan’ın yürümesi de bu halde gerçekleşmiştir. Omurilik felçlileri için umut verici bir proje.”
‘Hep bir arada göreceğiz’
Beyin ve Hudut Cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Adem Yılmaz ise tedaviye temkinli yaklaştı: “İnsanda felç, beyin hücrelerinin hasarı ve omurilik hudutlarının hasarı nedeniyle oluşur. Bunun dereceleri vardır. Total dediğimiz tam felç durumunda yani hücrelerin büsbütün öldüğü durumlarda şu andaki bilgilerimize nazaran tedavi imkanı yok. Bu natürel hiçbir gelecekte bu türlü bir imkan olmayacak manasına gelmiyor. Bu biçimdeki çalışmalar daima devam etmekte vakit zaman ferdi bu türlü spekülatif olduğunu düşündüğüm haberler oluşmaktadır. Şimdi günümüz bilimine nazaran bu türlü bir tedavinin imkanı yoktur. Bu türlü bir tedavi rutine girmiş bir formda söylenemez. Bu türlü münferit, şahsî sonuçlar her vakit bildiriliyor. Ancak bu hastanın özelliğini bilmemiz lazım ondan evvelki durumunun ne olduğunu bilmemiz gerekiyor. Şu andaki bilgilerimize nazaran, büsbütün ölmüş hudut dokularının tedavileri mümkün görünmüyor. Lakin gelecek ne getirecek daima bir arada göreceğiz.”
‘Henüz deneysel aşamada’
Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği Genel Lider Semra Çetinkaya da şunları aktardı: “TOFD olarak dünyada, omurilik felcine yönelik yapılan çalışmaları yakinen takip ediyoruz. Bu alanda çok kıymetli çalışmalar olsa da şimdi katılaşmış çalışmalar olmadığı için hayatını tekerlekli sandalyede geçirmek zorunda olan bireyler için umutlu bekleyiş devam ediyor. Bu yüzden ‘felce deva bulundu’ üzere haberler bizler için hem sevindirici hem de uzun vadede hayal kırıklığı oluşturuyor. Bu çalışmaların tıp literatürüne girmesi ve felçli bireyler üzerinde uygulanması için şimdi önümüzde uzun bir yol var. Kelam konusu haberin de hala deneysel bir evrede olduğu belirtildi. Dünyadaki çalışmalardan alınan olumlu sonuçların akabinde bu tedavilerin Türkiye’de uygulanması noktasında gerekli çalışmaların yapılması için biz de elimizden geleni yapmaya hazırız.”