6 kat daha bulaşıcı, 2 nedeni var! Kızamıkta ‘1998 öncesi’ tasa yarattı

Betül Topaklı / Milliyet.com.tr – Kızamık virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir hastalık olan kızamığın daha çok çocukluk çağında görüldüğü biliniyor. Lakin sanılanın bilakis virüs yalnızca çocukları değil, yetişkinleri de etkiliyor. Hatta yetişkinlerde daha yıkıcı tesirlere yol açıyor. Özellikle son günlerde 25, 30 ve 35 yaşlarındaki pek çok yetişkin toplumsal medyadan, “Düşmeyen ateş ve öksürüğü Kovid sandım lakin hastanede kızamık olduğumu öğrendim” paylaşımları yapıyor. Pekala, son günlerde yetişkinlerde yaşanan kızamık artışının sebebi ne? Kızamık virüsünün hava yoluyla bulaştığını söyleyen Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal, “Enfekte şahısların öksürme ve hapşırmalarının yanı sıra ağız ya da burun salgılarıyla bireyden şahsa kolay kolay yayılır. Bağışıklığı olmayan ve enfekte bir bireyle ömür alanını paylaşan her 10 bireyden 9’u enfekte olur. Yani son derece bulaşıcıdır. Döküntü görülmeden evvelki birinci 4 gün en bulaşıcı periyottur. Döküntüden sonra bulaştırıcılık 4 gün daha azalarak devam eder. Bu kadar kolay bulaşan hastalığa karşı en temel korunma tekniği aşılamadır. Ayrıca hasta şahısların başka bireylerle temasından kaçınmalı ve teneffüs yolu izolasyonu yapılmalı. Kızamık geçirildikten sonra ömür uzunluğu bağışıklık bırakan bir hastalık” dedi.

“Belirtiler, çoklukla enfekte bir bireye maruz kaldıktan 10-12 gün sonra gelişiyor ve 7-10 gün kadar sürüyor. İlk belirtiler 40 °C’den yüksek ateş, öksürük, burun akıntısı ve gözlerde sulanma, kızarma ve konjunktivittir.  Semptomların başlamasından 2 yahut 3 gün sonra ağız içinde, yanak iç kısmında  koplik lekesi olarak bilinen inci tanesi gibi küçük beyaz lekeler oluşabiliyor. Solunum yolu semptomlarından 3-5 gün sonra da yüzde başlayan ve daha sonra tüm bedene yayılan kırmızı döküntü meydana geliyor. Hastalık komplikasyonlarla seyredebiliyor. Yaygın komplikasyonlar ortasında ishal (vakaların yüzde 8’inde), orta kulak enfeksiyonu (yüzde 7) ve zatürre (yüzde 6) sayılabilir. Daha az yaygın olarak nöbetler, körlük yahut beyin iltihabı meydana gelebiliyor. 10-15 yıl sonra ise subakut sklerozan panensefalit (SSPE) denilen ölümcül beyin hasarına neden olabiliyor.” – Prof. Dr. İftihar Köksal

YETİŞKİNDE RİSK ÇOCUKTAN DAHA FAZLA

Kızamığın temel olarak çocukluk yaş kümesi hastalığı olduğu bilgisini veren Prof. Dr. İftihar Köksal, “Çocuklarda görülen kızamık arttıkça temas riski nedeniyle bağışıklığı olmayan erişkinler de tehlikeye giriyor. Daha evvel kızamığı geçirmemiş, aşı olmamış, eksik aşılı erişkinlerin yanı sıra hematoloji, onkoloji hastaları ile organ ya da kemik iliği nakli yapılmış bireyler de risk altında bulunuyor. Yetişkinlerde kızamık çocuklara nazaran daha ağır ve komplikasyonlarla seyredebiliyor. Döküntü atipik olabilirken, erişkinde görülen başka döküntülü hastalıklarla ayırıcı teşhisini yapmak değer taşıyor. Menenjit, ensefalit ve zatüre ile seyretme mümkünlüğü çocuklardan daha fazla oluyor” bilgilerini paylaştı.

İKİ DOZ KIZAMIK AŞISI ŞART

Aşı takvimine uygun olarak yapılan iki doz çocuk aşılaması çok uzun müddet müdafaa özelliğine sahip. Fakat 1998 yılından evvel kızamık aşısı tek dozdu. Kelam konusu tarihten sonra bu doz 2’ye çıkarıldı. Pekala, tek doz olanlar tehlike altında mı? “Vaka artışı olduğu durumlarda eksik aşılıların aşılanması önemli” diyen Prof. Dr. İftihar Köksal, “Tek doz aşı olanların kızamık geçirmedilerse aşı olmaları önerilir. Kızamık aşısı canlı virüs aşısı olup hamileler, bağışıklığı zayıf olan şahıslara uygulanmaz. Kızamık geçirip geçirmediğini bilmeyen şahıslar serolojik testlerle bu durumu basitçe öğrenebilirler. Bu testler aşı ya da doğal enfeksiyonla elde edilmiş bağışıklık durumunu basitçe belirliyor” açıklamasını yaptı. Pek çok aile aşıların içindeki hususların tehlikeli olduğu argümanıyla çocuklarına aşı yaptırmıyor. Prof. Dr. İftihar Köksal bu mevzuda şöyle konuştu:

“Aşılar kullanıma girmeden evvel aktiflik ve güvenlik için çok sayıda ve uzun periyodik testlerden geçiriliyor. Kullanım için onay verilen tüm aşılar bu testlerden muvaffakiyetle geçmiş olan aşılardır. Kızamık aşısı 50 yılı aşkın bir müddettir kullanılıyor. Kızamık olayları birçok ülkede çok az sayıda görülürken, bu hastalığa bağlı vefatlar de günümüzde pek görülmüyor. Bu durum aşı sayesinde gerçekleşiyor. Bugün ülkemizdeki olay artışının en büyük nedeni aşılanmamış sistemsiz göçmenler ve aşı aksiliği nedeniyle aşı yaptırmayanlar. Bir kızamık olayı, etrafındaki 9-10 aşısız çocuğu enfekte edebiliyor. Bu durumun bilinmesine karşın neden hâlâ aşıya karşı çıkılır, anlamak mümkün değil.”

‘KOVİD’İN 6 KATI DAHA BULAŞICI’

Kızamığın dünyada bilinen en bulaşıcı hastalıklardan biri olduğunu söyleyen Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan da, “Kovid’in 6 katı daha bulaşıcı. Her 1000 hadiseden bir ya da ikisinde mevt ya da beyin iltihabı görülüyor. Her 20 olaydan birinde zatüreye rastlanıyor. Ayrıyeten kulak iltihabı ya da ishale yol açıyor. Epeyce tehlikeli bir hastalık. Kızamıktan korunmanın en etin yolu aşılanmak. 1998 yılından sonra aşı olanlar 2 doz, öncesindekiler tek doz aşı oldu. İki doz kızamık aşısı olanın tekrar aşılanmaya muhtaçlığı yok. Lakin tek doz aşı olanlara ‘Mutlaka aşılanın’ diyoruz. Türkiye’deki hiçbir aşıda cıva yok. Beşerler kendilerine ve çocuklarına gönül rahatlığıyla yaptırabilirler” diye konuştu.