5 bin kilometrelik seyahate hazırlanan yavru leylekler için ‘kuraklık’ riski
Afrika’dan yaklaşık 5 bin kilometre uzaklık katederek Diyarbakır Bismil kara yolu kenarındaki 50 kilometrelik Dicle Vadisi boyunca uzanan elektrik direklerinin üzerine kurdukları yuvalarına gelen leylekler, yaklaşık 3 hafta evvel dünyaya gelen yavrularını besliyor. Türkiye’nin en büyük leylek kolonilerinden biri olan bölgede 22 yıldan bu yana bilimsel çalışmalar yürüten Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Ahmet Kılıç, 54 yuvada kuluçka devrinin tamamlamasının akabinde leyleklerin yavruladığını söyledi. Prof. Dr. Kılıç, son periyotlardaki yağışların nispeten de olsa yeterli olduğunu, lakin yavruların beslenmesi için kâfi olup olmadığının şu an için öngöremediklerini söyledi.
‘DİCLE NEHRİ’NE YAKIN OLDUKLARI İÇİN BESLENME KONUSUNDA AVANTAJLILAR’
Prof. Dr. Ahmet Kılıç, Dicle Vadisi’ndeki onlarca kuş cinsinden birinin de leylekler olduğunu söyleyerek, “Leylekler yaz göçmeni olarak kabul edilir. Şubat ortalarından itibaren gelmeye başlarlar. Mart ayının sonuna kadar eş bağları ve yuva kurma faaliyeti gerçekleştirirler. Nisan ayı boyunca da kuluçkaya yattılar. Kuluçka yaklaşık bir ay kadar sürüyor. Leylekler genetiksel olarak 5 yumurta yaparlar. Eşler kuluçkayı nöbetleşe olarak sürdürdüler. Bu ortada da beslendiler. Bulundukları yer Dicle Nehri’ne yakın olduğu için beslenme konusunda da büyük bir avantaja sahipler. Nihayetinde mayıs ayı ile birlikte leylek yavrularını görmeye başladık. Şu anda 23’üncü günleri diyebiliriz. Birtakım yuvalarda yavrular biraz daha geç çıkabiliyor ve birebir yuvada da yavrular ortasında birkaç gün farklılık olabiliyor” diye konuştu.
‘SUYU KİRLETMEYEREK TABİATA KATKI SUNALIM’
İklim krizine dikkat çeken Prof. Dr. Kılıç, suyu kirletmeyerek tabiata katkı sunulması gerektiğini belirterek şunları söyledi;
“Yeterince yağış olmadığında etrafta hem bitki tipleri hem de hayvan tipleri azalınca sanki leylek yavruları nasıl gelişecek, onun merakı içerisindeyiz. Şu ana kadar yuvalarda 3 yahut 4 yavruyu görebiliyoruz. Tabi bunlar bilhassa mayıs ayının sonuna hakikat 5’inci yavru da olduktan sonra yiyecek istikametinden ortalarında büyük bir rekabet yaşanacak. En güçlü olan hayatta kalacak. Öteki yavrular, geç çıkan yavrular da ortadan kalkacak. Bu hususta evvelki yıllarda Dicle Vadisi’ndeki leyleklerimiz Türkiye ortalamasında başarılı oldular. 3 yavrulu, 4 yavrulu, 5 yavrulu leylek yuvalarını görebildik. Bu sene sanki kuraklık nasıl etkiledi, onu bilemiyoruz. Fakat öngörümüz şu; son periyotlarda yağışlar nispeten düzgündü. Sanki bu gereğince beslenmeye imkan sağlayacak mı? Onu göreceğiz. Etrafta tarımla uğraşan çiftçilerimiz, köylülerimizin de ağır bir merakı var. Leyleklerin rahatsız olmaması için azami itinası gösteriyorlar. Bilhassa tarlalarda direkler üzerindeki leylekler konusunda rahatsızlık vermemeye çaba ediyorlar ve leylekler bu bölgedeki beşerler için de kutsaldır, çok pahalıdır. Bunun sonuçlarını göreceğiz. Ancak gidişat şunu gösteriyor; her geçen gün su azalmaya başlıyor. Göller ve ırmaklar kurumaya başladı yahut su düzeyi çok azaldı. Bu tıp çeşitliliğine de tesir edecek, leyleklere de tesir edecek. İnsan olarak yapabileceğimiz bir şeyler var mı? Natürel ki var. Bilhassa bizim ağaçlandırmaya dikkat etmemiz lazım. Suyu kirletmememiz lazım ve tarımda bilhassa basınçlı su sistemleri kullanılması lazım. Tarım alanlarında da su çok değerli. Bu yüzden suyu tasarruflu kullanacağız. Suyu kirletmeyerek tabiata katkı sunalım lakin önümüzdeki süreç çok önemli, riskli. Dünya genelinde göller, tatlı sular yüzde 50 nispetinde kurumaya başladı. O yüzden bizim şimdiden önlem alamız gerekiyor.”